***
recensie The Patience Stone
Elegante aanklacht tegen vrouwenonderdrukking
door Eva Baaren
Ondanks de vele monologen in deze film maakt regisseur en boekauteur Atiq Rahimi van The Patience Stone een boeiend verhaal, dat de problematiek van vrouwenonderdrukking in strenge moslimlanden op elegante wijze aankaart.
Als haar echtgenoot in een door burgeroorlog geteisterd Arabisch land in coma raakt, blijft een jonge Moslima (Golshifteh Farahani) hem trouw verzorgen. Maar hoe langer zijn bewusteloosheid duurt, hoe meer zij van hem loskomt en haar geheimen, onderdrukte emoties en seksuele verlangens aan hem opbiecht.
Afwisselende scènes en sterk acteerwerk
Met een scenario dat draait om lange monologen in een kleine lege slaapkamer, is het niet makkelijk om de aandacht van de kijker vast te houden. Regisseur Atiq Rahimi houdt het verhaal echter van begin tot eind spannend. Zo worden de scènes in de slaapkamer afgewisseld door levendige flashbacks en regelmatige interrupties van de buitenwereld, die de jonge vrouw uit haar mijmeringen halen en tot onmiddellijke actie dwingen.
Maar ook tijdens de monologen zelf blijft The Patience Stone (op een paar herhalingen van zetten na) de kijker boeien. Het acteerwerk van Farahani (Darbareye Elly, Body of Lies) draagt hier sterk aan bij. Met een elegante ingetogen acteerstijl speelt zij een personage, dat niet alleen boos, verdrietig en verlangend is, maar ook wisselt tussen hoop, vrees, daadkracht en twijfel over haar eigen situatie. Dit maakt haar handelen even begrijpelijk als onvoorspelbaar, waardoor de kijker regelmatig wordt uitgedaagd zijn verwachtingen bij te stellen.
Steen van geduld
Naast een verhaal over een gefrustreerde vrouw met een zieke man, is de film een duidelijke aanklacht tegen de onderdrukking van moslimvrouwen in Arabische samenlevingen. Het wordt pijnlijk duidelijk dat de protagonist zich voortdurend in onmogelijke bochten moet wringen om te voldoen aan de eisen van de mannen om zich heen, zelfs op het moment dat haar man in coma ligt. De setting van kapotgeschoten huizen, zanderige wegen, lichtblauwe boerka’s en gewapende religieuze milities doet sterk denken aan beelden uit Afghanistan, waardoor de vergelijking met de strenge wetten van de Taliban zich opdringt.
In The Patience Stone is de hoofdrolspeelster niet het enige slachtoffer van onderdrukking. Zo draagt een mannelijke moslimstrijder net als zij de littekens van een repressieve samenleving met zich mee. Rahimi, die in 1984 vanuit Afghanistan naar Frankrijk vluchtte, spreekt zich met de verfilming van zijn boek Syngué Sambour in bredere zin uit tegen de harde masculiene geloofssamenlevingen die beperkend zijn voor de vrijheid van zowel vrouwen als mannen.
De Perzische legende over een geduldige steen die uiteindelijk uiteen barst, is meer dan een metafoor voor een comateuze echtgenoot. Hij staat ook symbool voor onderdrukkende samenlevingen die wellicht vanzelf uit elkaar vallen als je er genoeg kritische films over maakt.
15 februari 2013