5 beroemde winnaars van het IFFR

Vijf beroemde publiekswinnaars van het IFFR

Slumdog Millionaire

Een goede smaak kan de gemiddelde bezoeker van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) niet worden ontzegd. Terwijl we afwachten welke film tijdens deze editie de Publieksprijs wint, blikken we terug op vijf eerdere winnaars.

door Cor Oliemeulen

1. – Festen (1998, Thomas Vinterberg)

Om tegenwicht te bieden aan de formulefilms van de droomfabriek in Hollywood besloot een aantal Deense filmregisseurs Dogma 95 op te richten. De filmer moest totaal ondergeschikt zijn aan zijn film, zijn naam zou niet op de aftiteling komen en hij moest zelfs een ‘eed van zuiverheid’ afleggen. Alles moest zo kaal mogelijk zijn: geen extra licht, filters, optische nabewerking, rekwisieten etc.. Opnames waren op bestaande locaties en werden gemaakt met een hand-held camera. Thomas Vinterberg had de eer om de eerste Dogma-film te maken. Festen registreert het grote familiefeest van Helge Klingenfeldt die zijn zestigste verjaardag viert. Alle tumult en feestvreugde mondt uit in het inmiddels beroemde diner als zoon Christian plotseling het woord neemt en een gruwelijk familiegeheim onthult. Vinterberg maakte in 2012 het indrukwekkende Jagten, waarbij zijn naam wél op de aftiteling stond. Nadat Lars von Trier de tweede Dogma-film, het controversiële The Idiots, had gemaakt en er nog enkele interessante films verschenen, bloedde de ambitieuze filmstroming langzaam dood.

2. – Das Leben der Anderen (2007, Florian Henckel von Donnersmarck)

Voor het eerst kon het grote internationale publiek op het witte doek kennismaken met de duistere praktijken van de Stasi, de geheime dienst in de voormalige DDR. De angst van de communistische machthebbers voor kritiek was zo groot dat alle typemachines in Oost-Duitsland werden geregistreerd. We volgen een bekende schrijver en een populaire actrice, die een verliefd koppel vormen en niet direct als dissidenten te boek staan. De cultuurminister laat de schrijver afluisteren om hem in diskrediet te brengen aangezien hij gevoelens heeft voor de actrice. Een ambtenaar krijgt de opdracht het stel af te luisteren, maar langzaam realiseert hij zich wat er aan de hand is en gaat de ambtenaar twijfelen aan het regime en zijn eigen saaie leven. Verraad en misverstand leiden tot een tragisch voorval. Na het vallen van De Muur worden de kilometerslange Stasi-dossiers openbaar en ontdekt de schrijver hoe de vork destijds precies in de steel zat. Mooi drama met thrillertrekjes won de Oscar voor beste buitenlandse film.

3. – Persepolis (2008, Marjane Satrapi)

Zoals de Amerikaanse komedie The Interview momenteel aanleiding is voor de ene dictatuur om dreigementen te uiten, zo protesteerde een ander totalitair regime in 2007 tegen het vertonen van een Frans-Iraanse animatiefilm. Persepolis is het autobiografische verhaal van de Iraanse tekenaar en kinderboekenschrijfster Marjane Sapatri, die de op haar eigen stripboek gebaseerde film (mede)regisseerde. Het is een veelbewogen en veel besproken opgroeidrama met grappige, maar ook dramatische en tragische gebeurtenissen. Marjane groeit op in Teheran en heeft al snel een uitgesproken smaak en mening. Ze wil zowel leerling van Bruce Lee als profeet worden. Net als haar ouders heeft ze een hekel aan de heersende sjah, maar als deze wordt vervangen door islamitische fundamentalisten onder leiding van ayatollah Khomeini besluit de familie haar in het vrije westen te laten studeren. Marjane weet zich in Wenen geconfronteerd met nonnen, discriminatie, homoseksualiteit en zelfmoord met een depressie voor haar tot gevolg. Uiteindelijk zal ze terugkeren naar Iran. Deze prachtige zwart-wit animatiefilm is een boeiende geschiedenisles vol sociale kwesties en laat hersenen en gevoel na afloop doorwerken.

4. – Slumdog Millionaire (2009, Danny Boyle)

Deze Hollywood-film (op zijn Bollywoods) van Danny Boyle (Trainspotting) was voor veel filmliefhebbers de eerste uitgebreide kennismaking met het leven in de sloppenwijken van India en een van de grootste Oscarwinnaars uit de filmgeschiedenis. Begrijpelijk, want de talentvolle Engelse regisseur vertelt in prachtige beelden een intrigerend, aangrijpend en meeslepend verhaal met een lach en een traan, gelardeerd met de populaire soundtrack van A. R. Rahman. De straatarme jongen Jamal doet mee aan de populaire tv-show Who Wants to Be a Millionaire en staat op het punt om twintig miljoen roepies te winnen. Echter een politie-inspecteur krijgt argwaan en onderwerpt Jamal de dag voor de finale aan een stevig verhoor. Het is immers onmogelijk dat zo’n ongeletterde sloeber zoveel kennis bezit, dus neemt de inspecteur alle eerdere vragen met Jamal door. Ieder antwoord ontdekken we in flashbacks waar Jamal iets relevants meemaakt. Overzichtelijk opgebouwd drama werkt toe naar een vrij eenvoudige kennisvraag waarvoor Jamal een hulplijn moet inzetten. Of hij het fortuin wint, is minder belangrijk dan de wens om zijn verdwenen vriendin weer in de armen te kunnen sluiten.

5. – Nebraska (2014, Alexander Payne)

Echte mensen in realistische situaties. Dat is het sterke punt van filmmaker Alexander Payne die na Sideways met Nebraska opnieuw een prachtige, authentieke roadmovie afleverde – qua tempo het tegenovergestelde van Slumdog Millionaire. Ook de protagonist van Nebraska denkt een hoop geld te hebben gewonnen. Zijn door een reclamebureau toegestuurde ‘lot met uniek nummer’ moet nog wel even geverifieerd worden, maar de ontvanger maakt zich wijs dat hij een miljoen dollar kan ophalen. Zijn zoon laat zijn verwarde, alcoholistische en vooral eigenwijze vader in de waan en onderneemt met hem een lange tocht die voert door zijn geboortedorp. Het troosteloze Amerikaanse achterland dient als decor van het herstel van de vader-zoonrelatie en een confrontatie met het verleden. Bruce Dern is levensecht en kostelijk als de ouwe knorrepot Woody. Ook de andere karakters en karikaturen schitteren in de stemmige zwart-wit fotografie van Phedon Papamichael. Liefhebbers van Bruce Dern (onsterfelijk sterfelijk als gedesillusioneerde Vietnamveteraan in Coming Home, 1978) kunnen de acteur dit jaar ook aan het werk zien in Tarantino’s western The Hateful Eight.

25 januari 2015

 

Alle leuke filmlijstjes