Pietà

****

recensie  Pietà

Moederliefde

door Cor Oliemeulen

Verontrustend psychologisch drama over de harteloze gangster Kang-do die op een dag wordt geconfronteerd met een vrouw die beweert zijn moeder te zijn. Niet voor tere zieltjes.

Net als zijn Europese collega Lars Von Trier schuwt de Zuid-Koreaanse regisseur Kim Ki-duk nooit de controverse. In zijn films gaan uitersten vaak hand in hand. Mooie serene plaatjes met hoop, vrede en liefde wisselen af met nihilisme, angst en woede. Begrip voor de handelswijze van het hoofdpersonage – hoe moeilijk soms op te brengen – staat centraal.

Pieta1

Ki-duks vertellingen bevatten rake observaties met schokkende elementen en fragmenten, die confronteren en hevige morele verwarring oproepen. In zijn prachtige, ingetogen drama Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring (2003) leert een jongen wijze lessen van een op een vlot levende Boeddhistische monnik, maar valt al snel voor lichamelijke lusten en criminele activiteiten. In het eveneens bejubelde Bin-jip (2004) ontvouwt zich een onalledaagse romance tussen een man, die zijn intrek neemt in woningen van rijkaards die op vakantie zijn, en een mishandelde vrouw die per ongeluk nog thuis is.

Duimschroeven
Pietà (Hangul) gaat een forse stap verder. Kang-do (Lee Jeong-jin) is een gewetenloze eenling die namens een louche financier openstaande schulden met woekerrentes incasseert. Zijn slachtoffers zien hem met angst en beven komen omdat hij niet schroomt om letterlijk en figuurlijk de duimschroeven aan te draaien. Als je niet kunt betalen, zit er niets anders op dan een beroep te doen op een invaliditeitsuitkering van de verzekering. Dus springt iemand met zachte dwang van driehoog om de status van kreupele te krijgen en mag Kang-do meer dan eens een hand amputeren om een ongelukje met een snijmachine te simuleren.

Stuk voor stuk nietsontziende fragmenten van armlastige kleine ondernemers. Weggestopt in de smerige spelonken van Seoul in kleine door roldeuren afgeschermde hokken, volgestouwd met multifunctionele werktuigen en gereedschap. Heel sporadisch lijkt Kim Ki-duk met zwarte humor zijn best te doen om het schrijnende karakter te relativeren, bijvoorbeeld als iemand uitrekent dat hij na het missen van beide handen direct het hele bedrag kan afbetalen. Als de man verzucht dat hij dan nooit meer kan gitaarspelen, is Kang-do niet te beroerd hem het instrument aan te reiken voor een laatste riedeltje.

Pieta2

Piëteit
Compassie is wel het laatste wat je van het monster mag verwachten. Nadat op een dag een oudere, knappe vrouw zich aan hem opdringt, treedt er heel, heel langzaam verandering in zijn trieste leven op. Kang-do gooit zijn laatste greintje moraal overboord om te ontdekken of het werkelijk klopt dat zij zijn moeder is. Ook zij gaat extreem ver om zijn genegenheid en aandacht aan te wakkeren. Zij huilt veel, hij toont zijn allereerste lach. Ze gaan winkelen, maken een lolletje en vieren zijn verjaardag waarvan hij de datum nooit wist.

De filmposter verraadt al dat het nooit helemaal goed zal komen. De enigszins pikant geklede moeder die treurt om de zoon die in haar schoot ligt, is regelrecht geïnspireerd op de talrijke Pietà’s in de kunstgeschiedenis. Het verschil is dat het bij Michelangelo en consorten steevast handelt om verbeeldingen van de dode Christus vergezeld door Maria. Het bewijs dat de regisseur zich omstreden, kwetsbaar en menselijk opstelt. Net als uiteindelijk de moeder en de zoon die duidelijke sporen zullen achterlaten.

 

20 maart 2013

 

MEER RECENSIES