Black Coal

****

recensie  Black Coal

Het mysterieuze meisje van de stomerij

door Cor Oliemeulen

Heuse film noir over gewone mensen in het snel veranderende hedendaagse China combineert het lot van een ex-agent die een moordmysterie probeert te ontrafelen met zijn zoektocht naar een nieuwe liefde.

In een Noord-Chinese stad wordt tussen steenkool een arm gevonden. De politie ontdekt de andere lichaamsdelen op vijftien verschillende locaties, verspreid over zes steden. Het is direct duidelijk dat er iemand goed overweg kan met een zaag, en het ligt voor de hand dat er meerdere zieke geesten verantwoordelijk zijn. Maar wat heeft een schaatser met deze lugubere vondsten te maken?

Recensie Black Coal

Black Coal is een exponent van de moderne Chinese cinema: een realistisch hedendaags verhaal, technisch vaardig uitgevoerd. Oorspronkelijke kunstzinnige arthouse – voorzien van ‘westerse’ absurditeiten en zwarte humor – mikt op het grote publiek in binnen- en buitenland. In zijn derde speelfilm voegt regisseur Yi’nan Diao een interessant, en voor China uniek, element toe: film noir. Met als inspiratiebron The Third Man (1949) doorspekt hij zijn misdaadfilm met een dolende detective, femme fatale, mysterieuze moordzaak en pummelig politiewerk. Alles tegen een decor van ijskoud pokkenweer, neon bij nacht en vuurwerk bij daglicht. Gelardeerd met een soundtrack van klassieke strijkers tot en met Chinese popsongs.

Absurd schouwspel
De eigenzinnige, ongelikte politieman Zhang (Liao Fan) is zojuist gescheiden, maar voelt zich niet te beroerd om zijn ex voor de laatste keer te bespringen op het perron net voordat zij in de trein stapt. Op het bureau krijgt hij te maken met de ontdekking van de geamputeerde lichaamsdelen. Met enkele collega’s betreedt Zhang een kapsalon, waar twee jongens zich verdacht gedragen en met veel moeite staande worden gehouden. Het is een idioot schouwspel: terwijl de agenten zitten uit te blazen en een collega zich beklaagt dat hij door de arrestatie geen lot heeft kunnen kopen, weet een van de hippe knapen een pistool te trekken, waarna iedereen binnen een paar seconden levenloos neervalt en Zhang zelf gewond achterblijft.

Even absurd en zwart komisch is een volgend fragment, dat zich zes jaar later blijkt af te spelen, waarin de tot beveiliger gedegradeerde Zhang stomdronken en halfbevroren naast zijn motor in een tunnel ligt. Een passerende man op een klein brommertje komt poolshoogte nemen en gaat er vervolgens vrolijk met de motor vandoor.

Zhang ontmoet later zijn oud-collega Wang die vertelt dat er nog steeds her en der lichaamsdelen worden gevonden. Nu alcohol alleen niet helpt om zijn frustraties uit het verleden weg te spoelen, besluit Zhang in zijn eentje op zoek te gaan naar de moordenaars. Alle lijnen komen samen bij de jonge dame Wu Zhizhen (Gwei Lun Mei) die in een kleine stomerij werkt. Ze is erg in zichzelf gekeerd en moet niets hebben van (mannelijke) aandacht. Zeker niet van Zhang die haar blijft achtervolgen – op zijn nieuwe brommertje – en haar gaat zien als passieobject in zijn uitzichtloze wereldje.

Recensie Black Coal

Zwart en wit, werkelijkheid en dromen
De internationale titel is Black Coal, Thin Ice. De titel refereert aan de twee centrale motieven: steenkool (zwart) en ijs (wit). Bovendien begeven de hoofdpersonages zich letterlijk en figuurlijk op dun ijs (thin ice). De keuze voor het korte Black Coal impliceert dat filmdistributeurs soms kiezen voor een filmtitel die gemakkelijker te onthouden is, echter in dit geval wel aan zeggingskracht inboet. Opvallender is dat de oorspronkelijke, Chinese filmtitel Bai ri yan huo letterlijk wordt vertaald als Vuurwerk in daglicht. Volgens de regisseur is het verschil tussen de twee filmtitels het verschil tussen werkelijkheid en dromen. Kool en ijs zijn echt; vuurwerk tijdens daglicht is onwerkelijk en een fantasie, en kan worden geduid als een schild dat mensen gebruiken tegen de verharding van hun leefomgeving.

Door de deels matige montage en enkele plotgaten is Black Coal niet altijd even gemakkelijk te volgen, maar biedt het misdaaddrama wel op ongekende wijze een boeiende weerspiegeling van het hedendaagse China dat snel verandert – zowel op industrieel als crimineel gebied. Mensen stoeien met zingeving, liefde en verlossing in een verhaal dat nooit verveelt. De finale oogt afgeraffeld en dient kennelijk als onderbouwing van de metafoor van de Chinese filmtitel. Terwijl een verdachte door de politie wordt afgevoerd, ontsteekt iemand een enorme partij vuurwerk vanaf een gebouw. Wat blijkt? Er zijn meerdere slotversies in omloop, want op filmfestivals kon je zien wie het vuurwerk afsteekt, in de Nederlandse bioscoopversie is er geen aandacht voor de man op het dak. Niet dat het heel veel uitmaakt, maar toch opmerkelijk en onverklaarbaar.

2 januari 2015

 

 

MEER RECENSIES