IDFA 2016 Deel 3:
Boefjes uit Napels, paranoia miljonairs en eenzame boerendochters
door Bob van der Sterre
Aparte karakters genoeg in documentaires. Ze zijn levendiger dan de karakters die je doorgaans in films ziet. Het is bijna nooit vervelend om te kijken naar mensen in andere wereldjes. Van de paranoia van John McAfee tot een eenzaam twaalfjarig Zwitsers boerenmeisje, het kan bijna niet extremer.
Robinù
In de getto’s van Napels wordt bijna geen enkele jongen gespaard van het ruige leven in de misdaad. Naar schatting twee op de tien raakt in die wereld betrokken. Het is feitelijk een one-way-street naar de bajes – zoals alle hoofdpersonen in deze docu in de cel zitten. Ze maken het clichébeeld over de werkloze Italiaanse justitie zeker niet waar.
In Robinù zien we een stuk of vijf van die gassies, maar ook hun moeders en vaders. Aan de ene kant de grootspraak die je gewend bent. Aan de andere kant is het ook Napels waar grote criminelen spontaan in huilen uitbarsten als ze een foto zien van hun geliefde. Je ziet in deze docu wel tien mensen spontaan in huilen uitbarsten. Rare jongens, die Napolitanen.
Sprekend voorbeeld daarvan is Michele, die twintig jaar mag zitten. Sympathieke jongen, had zo model voor H & M kunnen zijn. Soms verdwijnt zijn jongensachtige charmante glimlach en toont hij zijn ware gezicht, zoals wanneer het over zijn broer gaat. Die nota bene vanwege de misdaad van zijn broers is gevlucht naar Parijs om daar een nieuw bestaan te beginnen als pizzabakker.
Interessant zijn ook de moeders, die ook alles doen in de schemerzone om te overleven. De een is prostituee, de ander int illegale parkeergelden.
Mooie, eerlijke, openhartige portretten. Toch mis je wat in deze docu. Dat is spanning, een verhaal waarin je meegesleept wordt, of een of ander mysterieus drama. Je ziet wat mysterieuze gebouwen, wat mysterieuze filmpjes maar het blijft verder veel gepraat en dat is meestal niet het sterkste materiaal.
Gringo: The Dangerous Life of John McAfee
Hoe zat het ook alweer? McAfee ging de wereld van antivirus in, werd schatrijk, verkocht alles, ging met overgebleven miljoenen naar Belize, probeerde een paradijsje op te bouwen. Hij werd zo paranoia dat hij negen lijfwachten, meestal ex-bajesklanten, inhuurde. Hij nam honden. De buurman vond ze vervelend en vergiftigde ze en de rest is geschiedenis (voor wie het gemist heeft: de buurman werd een dag later dood aangetroffen in zijn woning; McAfee vluchtte naar Guatemala, daarna naar de VS, een mediahype die je OJ Simpson-light zou kunnen noemen).
We zien veel bijeengeraapte beelden van McAfee die iets aan het doen is. De man was beslist niet publiciteitsschuw. Sterk gedeelte van de film is de communicatie via e-mail van regisseuse Nannette Burstein met McAfee. De antwoorden zijn onmiskenbaar des McAfees.
Ze krijgt iedereen te spreken: alle lijfwachten, mannetjesmakers, vriendinnen. Een knappe prestatie om die mensen te achterhalen in de gettowijken van een Belizaans stadje want het zijn ook nog eens mensen die gesteld zijn op hun anonimiteit.
De film treft doel dankzij McAfees eigenaardige karakter. Vriendelijk voor de camera, welbespraakt, intelligent. Verdacht van moord in het ene jaar, presidentskandidaat voor de Libertijnse partij in het andere jaar. Zijn schaduwkant moet je tussen de regels door lezen. Zo hoor je de dame aan die bij hem van planten een supermedicijn zou maken en midden in de nacht vluchtte van angst.
Tegelijk is dit ook een interessant inkijkje in het leven van de bewoners van Belize – het land waarvan niemand ooit had gehoord tot McAfee langskwam. Wie wist dat ze daar bijvoorbeeld een soort Jamaicaans spreken? Ze wachten daar ook nog steeds op het eerste forensische kantoor waar ze op DNA kunnen testen. Zolang dat er niet is, komt praktisch iedereen weg met misdaad, legt de inspecteur tamelijk hopeloos gelaten uit.
Plastic China
Een plasticafvalverwerkingsbedrijfje in China. Er zijn drie karakters: de baas (Kun), zijn werknemer (Peng) en zijn oudste dochter (Yi-Jie).
Het is een sombere toestand. Kun heeft ambitieuze plannen maar kan niet rondkomen. Peng zuipt alleen maar en klaagt over zijn salaris. En Yi-Jie, pienter meisje, mag niet naar school. En dan al dat plastic. Wat een zooi!
Sommige films zijn verdrietiger dan anderen. Dat is deze ook, op een zachte, niet-dramatische manier. Vooral het lot van Yi-Jie, in feite een slachtoffer van ons consumentisme, is hartbrekend.
Zo zijn er vijfduizend van dit soort afvalverwerkingsbedrijfjes alleen al in deze stad.
The Girl down Loch Änzi
Laura, twaalf jaar, verveelt zich op de boerderij. Ook al is er altijd iets te beleven, ze wil een vriendje, en ze wil ook het mysterie van Loch Änzi oplossen.
Na twintig jaar kinderen in oorlogssituaties gefilmd te hebben, wilde regisseuse Alice Schmidt wel wat anders. Ze zocht het in haar eigen land (Zwitserland) en is naar eigen zeggen eindelijk gelukkig. En The Girl down Loch Änzi is inderdaad een contrast als je net Peshmerga hebt gekeken.
Een saaie documentaire waar je flink bij kunt wegdromen. Het mysterie is slechts een kapstokje, dat had je kunnen weten. Verder zie je het leven op de boerderij: kolen scheppen, konijnen villen, rondrijden op een gemotoriseerde skelter. Er is altijd wat te doen. Laura, het aandoenlijke hoofdpersoontje van de film, leeft pas op als Thom, een vriendje, op bezoek komt.
Toch is het ook op een rustige manier entertainend. We zoomen in op microschaal en dat doet denken aan de film Microcosmos: ook hier wemelt het van het leven. En soms niet meer, zoals de zieke pony die het leven moet laten. Een aanval op de emoties van de kijker.
25 november 2016