IFFR 2018 – Deel 4

IFFR 2018 Deel 4:
Meer identiteit en transformatie

door Suzan Groothuis

In dit vierde deel opnieuw aandacht voor films waarin identiteit een overkoepelend thema is. In het Zwitserse coming of age-horrordrama Blue My Mind ondergaat de hoofdpersoon een lichamelijke transformatie. In het Britse Pin Cushion zijn een tienermeisje en haar moeder op zoek naar acceptatie en vriendschap. En in het grimmige Der Hauptmann steelt een Duitse soldaat de identiteit van een nazi-officier.

 

Blue My Mind

Blue My Mind – Transformatie van een tienermeisje
Was er vorig jaar het Franse Raw, over een jonge studente die na het eten van konijnenniertjes ineens vreselijke trek krijgt in vlees en zich uiteindelijk laat verleiden tot kannibalisme, is er nu Blue My Mind van de Zwitserse filmmaker Lisa Brühlmann. Mia is een tienermeisje en net verhuisd. Ze moet haar plek nog vinden en besluit dat ze tot het “coole” groepje wil horen. De stoere meiden uit haar klas die roken in de pauze en jongens uitchecken. Gekleed in korte rokjes en weinig verhullende shirtjes, hun gezichten strak opgemaakt. Haar onbevreesde houding maakt dat Mia uiteindelijk door hen mee op stap wordt gevraagd.

Opvallend is de kille omgeving van de tieners. Welgestelde families, afstandelijk contact, een formulier voor school wordt zonder er naar te kijken ondertekend. Ook tussen Mia en haar ouders wringt er iets. Diep van binnen heeft Mia het gevoel dat haar ouders niet haar ouders zijn. Een vermoeden dat versterkt wordt wanneer Mia’s lichaam begint te veranderen.

De transformatie die Mia ondergaat gaat samen met het toegeven aan lust en verleiding. Samen met haar nieuwe vriendinnen gaat ze feestjes af en experimenteert ze met daten en seks. Ondertussen is het contact tussen Mia en haar ouders steeds grimmiger. En is er een onbedwingbare trek in de visjes uit het aquarium van haar moeder.

Brühlmann werkt toe naar een climax waarin Mia tot volle transformatie komt en levert met haar debuut een coming of age drama met summiere horror. Toch overtuigt Blue My Mind niet. Dat ligt niet aan hoofdpersoon Luna Wedler, die haar rol van Mia overtuigend neerzet. Waar het Blue My Mind aan ontbeert is verdieping en context. Wat maakt dat Mia zo’n moeilijk contact heeft met haar ouders, buiten het gevoel geadopteerd te zijn? Het is vooral een afstandelijk portret van een meisje dat zich afzet tegen alles en iedereen, en misschien wel het meest tegen zichzelf. Om te worden waarvoor ze voorbestemd is, maar wat niet als een verrassing komt.
Onder je huid kruipen doet Blue My Mind niet, in tegenstelling tot het Franse Raw dat in vergelijking prikkelender is en bovenal, meer oog heeft voor de persoonlijke worstelingen en onderlinge verhoudingen.

 

Pin Cushion

Pin Cushion – Duister sprookje over de zoektocht naar identiteit
Het Britse Pin Cushion stelt ook een tienermeisje centraal dat haar weg naar de volwassen wereld probeert te vinden. Evenals Mia in Blue My Mind is de roodharige Iona net verhuisd. Ze woont samen met haar moeder, haar vader is een naamloze afwezige. En haar moeder is er niet een waar een tienermeisje trots op is: gezet, gebocheld en met een grote, pluizige poezenmuts op het hoofd. De eerste scène toont al pijnlijk hoezeer moeder Lyn een outsider is: terwijl ze met haar dochter over straat loopt wordt ze uitgescholden door twee jochies. Het contact tussen haar en Iona is in eerste instantie warm en liefdevol, maar hun band komt onder druk te staan wanneer Iona vrienden wil zijn met de populaire meisjes uit haar klas.

Pin Cushion zit vol kleur en fantasie. Het huis van Lyn en Iona zou zo afkomstig kunnen zijn uit een sprookje, met een prominente rol voor de kleuren groen en roze. De vele porseleinen dierenbeeldjes sieren het huis, alsmede de kooi van hun parkiet die door Lyn liefdevol omgedoopt is tot zoon en broer. En er zijn meer visuele verrassingen, zoals de keuze voor kleding (check de poezenwantjes van Iona!).

Ondanks zijn licht komische toon is Pin Cushion een duister, hartverscheurend sprookje over identiteit. Zowel de kwetsbare Iona als haar moeder zijn op zoek naar vriendschap, maar bewandelen beiden het pad van tegenslag en teleurstelling. Een origineel, moedig en ontroerend debuut van Deborah Haywood, met mooie en innemende rollen van Lily Newmark als Iona en Joanna Scanlan als Lyn. Een film met verrassende, zij het donkere wendingen, maar met uiteindelijk een hoopvolle boodschap.

 

Der Hauptmann

Der Hauptmann – Sadistische laatste oorlogsdagen
Een film van een hele andere orde, maar tevens handelend over identiteit, is Der Hauptmann van Robert Schwentke. We gaan terug naar het Duitsland ten tijde van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Deserteur Willi Herold (Max Hubacher) vindt in een verlaten voertuig het uniform van een nazi-officier. De vele onderscheidingen maken duidelijk dat dit een man van betekenis is geweest. Herold trekt het uniform aan en besluit zijn identiteit aan te nemen.

De film laat vervolgens zien hoezeer een mens kan veranderen in een bepaalde machtspositie. Zijn nieuwe identiteit als “Hauptmann” bevalt Herold wel en wanneer hij met wat verdwaalde soldaten die hij onder zijn hoede heeft genomen aankomt in een werkkamp, besluit hij rigoureuze maatregelen te nemen. De vluchtelingen in het kamp voor wie een krijgsraad ingesteld moest worden om hen te veroordelen, worden door Herold en zijn mannen persoonlijk onder handen  genomen. Een indringende scène toont hoe de gevangenen in een kuil door een luchtafweergeschut worden afgemaakt.

Der Hauptmann, in zwart-wit geschoten, is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Fallschirmjäger Willi Herold. Regisseur Robert Schwentke heeft zich goed gedocumenteerd en zich aan de feiten gehouden, want alles wat in zijn film te zien is, is waar (op het symbolische einde na). Hij weet een goed, confronterend beeld te geven van het Duitsland in de chaos van de laatste oorlogsdagen. Ook rekent hij af met de mythe van de Wehrmacht, die zich niet bezig zou houden met oorlogsmisdaden. Indringend, sadistisch en ongelofelijk, dit verhaal van een jonge soldaat die oog in oog kwam met het beest in zichzelf.
 

3 februari 2018

 
IFFR 2018 Deel 1
IFFR 2018 Deel 2
IFFR 2018 Deel 3
IFFR 2018 Deel 5
IFFR 2018 Deel 6
 
 

MEER FILMFESTIVALS