***
recensie Joe
Het ruige zuiden
door Cor Oliemeulen
Een jongen probeert te ontsnappen aan zijn lot en ziet een ex-gedetineerde als zijn bevrijding. Nicolas Cage is ouderwets in vorm als antiheld die held wordt in een droefgeestige geschiedenis.
Joe heeft geen gemakkelijk leven gehad. Hij is een einzelgänger, heeft weinig op met de autoriteiten en betaalt voor de liefde. Zijn enige kameraad is een valse hond. In opdracht van een houthakkersbedrijf vergiftigt hij bomen, zodat ze legaal mogen worden gekapt. Iedere ochtend, weer of geen weer, stapt hij in zijn oude truck om zijn ingehuurde krachten op te halen. ’s Avonds stort hij zich afgemat op de bank van zijn aftandse woning waar hij rookt als een ketter en drinkt als een tempelier.
Surrogaatvader
We bevinden ons in het ruige zuiden van Amerika. Het is hier donker, grimmig, hopeloos, troosteloos en uitzichtloos. Disfunctionele families met ongelukkige en arme mensen. Misdaad, knokpartijen, blaffende honden, regen en een lot dat genetisch is bepaald. Een sfeer die treffend in beeld wordt gebracht en doet denken aan Winter’s Bone (2010) en Mud (2012). En net als in die films draait de plot in Joe rond een vaderfiguur. Bovendien speelt de veelbelovende jonge acteur Tye Sheridan een hoofdrol in zowel Mud als Joe – in beide gevallen desperaat op zoek naar een surrogaatvader.
In Mud heet hij Ellis, een jongen die wordt gefascineerd door de mysterieuze titelfiguur, gespeeld door Matthew McConaughey. In Joe is hij de 15-jarige Gary die de no-nonsense titelfiguur, gespeeld door Nicolas Cage, als strohalm ziet. Gary wil geld verdienen om zijn moeder en zusje te kunnen onderhouden, want zijn vader is een luie, asociale, alcoholistische rotzak die hem regelmatig slaat en jaloers op hem is omdat hij wél geld binnenbrengt. De vader wordt levensecht gespeeld door ene zwerver Gary Poulter, die letterlijk bij een bushalte in Austin werd weggeplukt tijdens een auditie voor figuranten. Enkele weken na de opnames overleed hij.
Heldenstatus
Nicolas Cage weet in zijn karakterrol weer eens te overtuigen, na talloze lamlendige optredens met onvervalste staaltjes van overacting. Als gemankeerd personage, niet vies van drank en opererend aan de zelfkant van de maatschappij, zoals in Leaving Las Vegas (1995) en The Bad Lieutenant: Port of Call – New Orleans (2009), komt hij het best tot zijn recht. Ook als Joe is hij gedoemd onder te gaan, maar niet voordat hij bij Gary de heldenstatus bereikt. Joe herkent zich in Gary en wil voorkomen dat hij niet dezelfde fouten maakt. De reïncarnatiegedachte maakt het verhaal wel redelijk voorspelbaar.
De film is gebaseerd op de gelijknamige roman van de schrijvende brandweerman Larry Brown, exponent van de Grit Lit: een literaire stroming van zuidelijke redneck fiction waarvan ook Charles Bukowski deel uitmaakte. Het loodzware scenario is geschreven door Gary Hawkins, fan van Larry Brown over wie hij de veel besproken documentaire The Rough South of Larry Brown maakte – tevens de oude filmprofessor van David Gordon Green die Joe regisseerde.
Verdienstelijk en veelzijdig
Green toont zich een verdienstelijke en veelzijdige filmmaker. Hij debuteerde sterk met het drama George Washington (2000) dat gaat over een groep tieners in een naargeestig stadje in North Carolina die een tragisch ongeluk probeert te verdoezelen, waagde zich aan de stoneractiekomedie Hollywood Pineapple Express (2008 ) met Seth Rogen en James Franco, en won zijn eerste grote filmprijs in Berlijn met het sfeervolle Prince Avalanche (2013) met Paul Rudd en Emile Hirsch. Ook hier figureren de personages in een geïsoleerde setting middenin de overweldigende natuur. Die film is droogkomisch, Joe is het tegenovergestelde.
8 juni 2014