**
recensie La Distancia
Extravagante eigenzinnigheid in Siberië
door Bob van der Sterre
Bergen, een meer en een oude, verlaten energiecentrale. In een pakhuis nabij de energiecentrale loopt een Oostenrijkse conceptuele kunstenaar met een dode haas. Hij is ‘gekocht’ door een oligarch met interesse in kunst, en na de dood van de oligarch wordt hij gedwongen om te blijven werken.
Zijn gezicht zit onder de geharde modder. In een van de ruimtes is hij bezig met onnavolgbare berekeningen, waar hij soms heen kruipt om hier en daar een aanpassing te maken. Hij is immers een kunstenaar die zich bezighoudt met ‘dimensionale wiskunde’.
De kunstenaar merkt op een dag dat iets mist voor zijn kunst. Het begeerde object is de distancia, een uitvinding die zich elders in het gebouw bevindt. Hij huurt drie dwergen om de uitvinding te roven.
Telepathie
De dwergen parkeren hun caravans op een afstandje van de fabriek en bespreken telepathisch met elkaar hoe ze de diefstal gaan plegen. Ze gebruiken hiervoor hun unieke talenten. De een kan geweldig horen (beetje friemelen met oorlelletjes), de ander is meester van telekinese (strak kijken naar een object), en een derde kan informatie inwinnen bij een vrouw genaamd Sophia (op een stoel zitten en in je kruis grijpen, vervolgens aan je vingers ruiken).
Ze bespieden de huidige beschermer van de distancia. Hij doet niet veel. Post halen, een boek lezen, soep eten. Zijn enige bizarre moment is als hij naaldhakken aantrekt en gaat masturberen. Op het moment suprême roept hij het woord ‘Pluto!’, tot verbazing van de afluisterende dwerg.
De man praat bij tijd en wijle met zijn Japans sprekende emmer. Een Japans sprekende emmer? Ermee praten? Zat er iets raars in mijn thee? Nee, en de emmer communiceert met rooksignalen met een schoorsteen aan de overkant.
Kun je nog meer vreemde dingen verzinnen? Wat te denken van de worst met de naam ‘Yoko Ono’. De dood die sterft. Wil je weten hoe je een haas moet villen? Deze film geeft je een spoedcursus.
Wat wil deze film?
Vreemde film? Understatement! Maar wat wil de film? In andere recensies lees je de term ‘sciencefiction comedy’. Maar het is verre van een komisch verhaal. De komische timing is minimaal en de verteltoon is ook te serieus en vervreemdend om aanspraak te kunnen maken op de titel ‘comedy’.
Is het dan een mooi mysterie? Ook niet. Bij een goed, mysterieus verhaal staat altijd een dosis logica tegenover vervreemding. Neem Twin Peaks, waarbij menselijke, humoristische scènes afwisselen met de meest eigenaardige fantasie. Maar La distancia mist die component. Karakters zijn decorstukken.
Zodoende blijft over een carnavaleske film die koppig niet wil kiezen tussen genres. Extravagante eigenzinnigheid, dat is het resultaat. Absurdisme als doel, niet als middel. De kijker kan compleet meegaan of compleet afwijzen. De avontuurlijke kijker zal denken: ‘Hèhè, eindelijk’, terwijl de meer conventionele kijker onophoudelijk zijn hoofd zal blijven schudden. Er is geen middenweg.
Finisterrae, het debuut van regisseur Sergio Cabellero, was natuurlijk ook tamelijk bizar. Het won met een zeker ontwapenend surrealisme de Tiger Award in 2010. Maar nu is dat luchtige een beetje zoek. Deze film is duister, grimmig, merkwaardig. Waar de eerste film herinnert aan Buñuel, herinnert deze film meer aan Jodorowsky. Net als bij Jodorowsky’s films geeft La distancia na een paar minuten het gevoel uit je handen te glippen, en daar nooit meer in terug te keren.
Interessante ideeën genoeg, maar de vraag blijft wat er zou zijn gebeurd als de film met wat meer perfectionisme en logica zou zijn aangepakt.
4 januari 2015