Imagine 2024 – Deel 3: Sciencefiction
Virtueel in de gevangenis en een huis buiten de tijd
door Bob van der Sterre
Sciencefiction is niet meer het genre wat het ooit was – dat hebben we al bij eerdere Imagine’s geconstateerd. Series hebben het genre overgenomen. Er verschijnen sinds corona wel opvallend veel films over dystopische toekomstvisies. De utopische toekomstvisie is helemaal uit de mode hoewel dat ook boeiend kan zijn. Verder duikt AI overal op.
Artificial Justice – Black Mirror op zijn Spaans
Carmen is een oldskool rechter. Ze is niet dol op het nieuwe AI-systeem, Thente. Dat programma is opgezet door Alicia, een jonge vrouw met Dr. Martens-schoenen en blauw haar. Het systeem beoordeelt alles wat een verdachte zegt (observeert de gelaatstrekken) en geeft dan een advies. Makkelijk voor die drukbezette rechters. Er komt een referendum om Thente in te kunnen voeren.
Alicia wil de invoering uitstellen, de anderen in het bedrijf niet. Alicia haar zelfrijdende auto crasht en Carmen mag de audit naar de software doen.
Tegenwoordig zoeken SF-films het meer en meer in de nabije technologische toekomst, en is de ellende heel wat herkenbaarder dan vroeger vaak het geval was. Het rotsvaste vertrouwen in AI is alweer zo’n probleem waarvan je denkt: dat heb ik liever niet. Hier zien we al wat voor invloed AI kan hebben op iets waar je niet meteen aan denkt: de rechtspraak. In 2021 had Imagine zelfs een heel programma rondom AI-drama.
De film is degelijk maar ook wat behoudend voor een SF-film. Al die trucjes. Camera volgt de hele tijd één persoon met constant nul emoties op het gezicht; overdadig close-ups van stuurse blikken; auto-achtervolging in het donker met focus op achterlichten (moet ik altijd even denken aan Das Testament der Dr. Mabuse uit 1933); gesprek dat escaleert nadat de hoofdpersoon kalmte niet kan bewaren (‘Praat nooit meer zo tegen mij’). Het is allemaal bekend werk.
Wat ik wél een sterk moment vind – maar wat verder amper een rol speelt – is de gedachte dat bij zelfrijdende auto’s AI beslissingen kan nemen. Een AI-systeem beoordeelde hier in een oogwenk dat de dood van een persoon minder erg was dan als ze gecrasht was tegen een dwarsliggende auto waar vrouw en kind in zaten. Hiermee had veel meer gespeeld kunnen worden à la de tv-serie Black Mirror maar de film kiest voor een verhaal met veel vlak drama.
Kijk wanneer Artificial Justice draait.
Things Will Be Different – Welkom in het buiten-de-tijd-huis
Broer en zus zijn met een pak geld op de vlucht voor de politie. Ze moeten naar een bepaalde boerderij. Daar zetten ze de klokken in een bepaalde code en gaan een smalle deur door. Even bellen en ze zijn ontsnapt, dankzij een verblijf in een andere tijd. ‘We wachten op tijd om te passeren in ons heden, gaan terug, en alles is goed.’ ‘Dus je hebt een magisch huis geregeld?’
De twee weken gaan voorbij in het buiten-de-tijd-huis. Ze willen vertrekken en ineens is de deur geblokkeerd met een bord met de tekst: Ga naar de molen. Daar aangekomen vinden ze een brandkast met een taperecorder. Ze moeten iemand omleggen anders kunnen ze niet weg. Vluchten kan niet. Ze zijn gevangen in het andere heden. ‘Jullie zouden hier niet moeten zijn.’
Film met onnavolgbaar script doet wat denken aan andere tijdreisfilms als Primer en Timecrimes. Ook zo gecompliceerd dat het zichzelf in de weg gaat zitten: ‘Je moet het eerst terugstoppen in de kluis, dan kan de toekomst het pas horen.’ Of het feit dat het huis na de Koreaanse oorlog niet meer is bewoond geweest maar wel ‘voor de lol’ gevuld is met een televisie. Of de twijfel dat zij het zelf zijn die zichzelf kidnappen – wat best een aardig idee was.
Het begin is vlot en voldoende mysterieus. Zo’n letterlijk tijdloos huis binnenlopen: een aardig gegeven. Die twee weken in het huis zijn goed gemonteerd, met muziek en indrukken. Ook de achtergrondverhalen van de personages, normaal lange, trage dialogen, krijg je hier meer terloops en dat is prettig. Tegelijk is het stukje met de tape in de brandkast best spannend. Allemaal heel inventief bedacht en met minimale middelen.
Jammer na het eerste half uur het mysterieuze van het huis en buiten-de-tijd-zijn minder belangrijk wordt dan de spanning en actie. Echt helder waarom en hoe het allemaal zo gaat, wordt het niet.
Kijk wanneer Things Will Be Different draait.
Planète B – Virtueel in de bajes
Het is een nabije, dystopische toekomst in Grenoble. Ecoterroristen strijden tegen de overheid. Swat-teams pakken ze een voor een op. Ze willen de hele groep, genaamd Groep R, oprollen.
Daarom parkeren ze alle ecostrijders op een zonnig eiland genaamd Planète B. Daar moeten ze in een donkere kamer klikken. Chille gevangenis? Niet echt: het is virtueel. Hun echte lichamen liggen ergens aan een beademingsapparaat in een laboratorium. Zo kunnen ze effectiever gemarteld worden, waardoor ze sneller klikken, is het akelige idee hierachter.
Het helpt als de Iraakse migrant Nour, op zoek naar geld, een militaire bril steelt en opeens rondloopt op het virtuele eiland. En omdat ze journaliste was in Irak, wil ze het bestaan ervan onthullen in een artikel.
Niet echt gelukte film van regisseur Aude Léa Rapin. Te lang, te dramatisch en te rommelig script. Wat me vooral stoorde was de bloedernstige verteltoon. Geen grapje, nergens. Zo wordt er ook geen menselijk verhaal opgebouwd. Een band krijgen met ecoterroristen valt dan niet mee (moet ik ze sympathiek vinden?). En de journalistiek is hier weer machtiger dan het in werkelijkheid is.
Daarnaast is iedereen piepjong. Er is denk ik niemand boven de dertig te zien. Waarom is niet duidelijk.
Dan is het dystopische verhaal weinig overtuigend. Want veel van die maatschappij zie je niet, afgezien van een verplichte irisscan en een avondklok.
Genoeg boeiende ideeën, maar het script had nog wel wat werk kunnen gebruiken.
Kijk wanneer Planète B draait.
Shorts:
Universe 25
Claustrofobische SF (Moon, The Martian, Meandre) is in de mode. Hier nog een: een vrouw wordt wakker in een kamer. Ze is altijd samen met iemand anders. Maar elke dertig dagen verdwijnt de persoon en komt er een nieuw iemand. Iedereen is anders. Ze is verliefd op ‘de dame van maand 4’. Origineel gegeven en goed uitgevoerd tot en met het plot toe, deze film van David Tappan. Onderdeel van Shorts 2 op 28 en 31 oktober.
Rodent
Een winkel na een grote catastrofe. Een rat loopt rond maar die is niet het grootste probleem. Een luidspreker: ‘Pas op de hybride AI-varianten: we zijn alle controle kwijt.’ Stilistisch verzorgde film van Joe Fereday zet je met de voice-over op het verkeerde been. Onderdeel van shorts 1 op 26 oktober en 1 november.
Réel
Stel, je legt een mobiel midden in een middeleeuws boerenveld, wat gebeurt er dan? Mensen zien een spiegel waar licht uit komt. Deze film doet niet zoveel met dat gegeven want twee vrouwen beginnen elkaar de hersens in te slaan om het magische spiegeltje te bezitten. Misschien moeten we het symbolisch opvatten – de destructieve kwaliteiten van de mobiel? Aardig is dat je de hele film de visie van de mobiel hebt. Het is dus een rechtopstaande film. Kijk wanneer Rodent draait.
27 oktober 2024
Deel 1: Horror
Deel 2: Mysterie en spanning
Deel 4: Komedie
Deel 5: Mens en dier, de dierlijke mens