****
recensie In Order of Disappearance
Wraak in de sneeuw
door Suzan Groothuis
Wanneer je benoemd wordt tot eervol burger, wacht je een mooie toekomst. Denk je. Maar in het geval van Nils loopt alles anders dan verwacht. Na de plotselinge dood van zijn zoon zint deze eervolle burger alleen nog maar op wraak en gerechtigheid.
In de openingsscène van In Order of Disappearance (Kraftidioten) zien we een indrukwekkend sneeuwlandschap. In die immense, witte leegte ploegt harde werker Nils (Stellan Skarsgård, The Avengers, The Girl with the Dragon Tattoo) zich een weg met zijn sneeuwschuiver, zodat de wegen begaanbaar blijven. Het levert hem de titel van eervol burger op. Wanneer hij moet speechen voor zijn kleine gemeenschap, zegt Nils dat hij niet zo’n prater is. Hij is er meer een van daden.
En dan komt het ongeluk op zijn pad. Nils en zijn vrouw krijgen het nieuws dat hun zoon is overleden. Een overdosis. Nils kan het niet geloven, want zijn zoon was niet verslaafd. Zijn vrouw is minder overtuigd en er ontstaat een verwijdering tussen de twee.
Eenmanswraakactie
Vanaf dat moment gaat het hard met deze Noorse wraakfilm. Want Nils, vastberaden als hij is, blijft bij zijn standpunt. De waarheid achterhaalt zich snel: Nils komt erachter dat zijn zoon, die zich nietsvermoedend in een drugsdeal begaf, vermoord is. Tijd voor wraak!
Het lijkt een onmogelijke opgave om dicht bij de drugsbaron te komen die de oorzaak is van alle ellende, maar Nils weet in rap tempo door de muur van drugshiërarchie heen te breken. Ondanks de beweringen en waarschuwingen, waaronder van zijn ex-criminele broer, komt hij steeds dichterbij Greven (ofwel De Graaf, een rol van Pål Sverre Hagen, eerder dit jaar te zien in monsterfilm Ragnarok en bekend van het verstilde drama Troubled Water).
Het balletje gaat rollen
In Order of Disappearance doet zijn naam eer aan: het ene lijk na het andere wordt vakkundig door Nils weggewerkt in de sneeuw. Tot grote frustratie van Greven, die vermoedt dat zijn Servische concurrent Papa (een verrassende rol van Bruno Ganz, Der Himmel über Berlin) zijn mannen uit de weg laat ruimen. En zo ontstaat een grootschalige bloedvete: Nils tegen Greven, Greven tegen de Serviërs en de Serviërs tegen Greven.
Regisseur Hans Petter Moland heeft een stijl die doet denken aan Guy Ritchie: de vaart zit er goed in, er zijn droge, licht absurdistische dialogen en er is een flinke portie geweld. Het aantal doden loopt dan ook flink op, aangeduid met RIP-tekens, naam en bijnaam. Een vergelijking met The Coen-broertjes Fargo ligt ook voor de hand, maar Molands film is ondanks de tragiek van de overleden zoon een stuk luchtiger.
Stille wraakengel
De Noorse titel, Kraftidioten, is spitsvondiger dan de Engelse titel. Bizarre wendingen, gekke handelingen en maffe dialogen zijn aan de orde van de dag. Knappe is dat alles uiteindelijk op z’n plek valt en een functie heeft. Neem de gay-liefde tussen twee grote jongens van Greven, een scène die in eerste instantie vergezocht is maar een verrassende wending krijgt. Of een parachutist die niets met het verhaal te maken heeft en voor een onvoorzien einde zorgt.
In Order of Disappearance is een droogkomische misdaadfilm die regelmatig op de lachspieren werkt én een goede dosis geweld bevat. Stellan Skarsgård, die al eerder de hoofdrol speelde in Molands A Somewhat Gentle Man, is perfect als stille sneeuwploeger die met een strak en emotieloos gelaat een crimineel drugskartel uit de weg ruimt en daartoe zijn sneeuwschuiver tot metgezel heeft gebombardeerd. Dankzij die scènes is de filmwereld weer een wraakengel en een moordmachine rijker.
9 december 2014