Terugblik filmjaar 2023 – Deel 2:
The Banshees of 2023
door Ralph Evers
Het jaar 2023, in een melkwegstelsel tamelijk dichtbij, vloog voorbij. En niet zozeer met films bij deze filmliefhebber. Het was een druk jaar voor mij: veel werk, veel andere dingen, series, boeken, muziek maken en een nieuwe verslaving, het computerspel Stellaris. Ongelooflijk verslavend en uiterst interessant met tal van verhaallijnen, mogelijkheden en uitbreidingen, heel veel uitbreidingen. Kortom, hoe kom je ook alweer bij de bioscoop terecht? Links? Rechts? Hmm. Gelukkig vond ik de weg af en toe, en de films die ik dan uiteindelijk zag waren de moeite doorgaans wel waard.
Zo blies Anatomie d’un chûte (Anatomy of a Fall) me helemaal omver. Wat een terechte Palme d’Or-winnaar! Weergaloos spel van Sandra Hüller. Haar personage heeft voldoende ambiguïteit om ook als kijker niet zeker te weten of ze achter de val zit of niet. Het geheel is zo in elkaar gezet dat je met de hoofdpersoon mee de rechtbank ingaat, haar geheugen bewoont en tegelijkertijd uitgenodigd wordt mee te denken met haar tegenspelers, de aanklager, haar advocaat. Fijn!
Anatomy of a Fall
Een andere film die de potentie had me weg te blazen is Nolans nieuwe epos Oppenheimer. Het openingsshot behoort tot die openingsshots die je bijblijven, die iets – in dit geval uiterst omineus – aankondigen. Goeie vondst! De film zelf weet net aan te boeien, de drie uur dat ie duurt, en werkt toe naar een allesvernietigende climax. De sterrencast is ronduit genieten, met name Oldman als Truman. Wat ga ik die acteur missen, nu hij aangekondigd heeft na het vierde seizoen van de erg goede serie Slow Horses een punt achter zijn carrière te zetten. Oppenheimer is vooral een knap gemaakte film, een beetje nerdy, het mist net de feel. Nolan is veel beter als verhalenverteller. Dus hup, op naar een vervolg op Tenet of Interstellar, waar zijn werkelijke kunde ligt.
Het is een fijne ironie dat – over wegblazen gesproken: ik schrijf dit stuk terwijl het aardig hard waait buiten – humor soms ook dat gevoel kan geven dat je niet weet waar je het zoeken moet. Het gortdroge, trage, tragische – ik las zelfs de term ‘anti-film’ – Kuolleet lehdet, oftewel Fallen Leaves van Aki Kaurismäki, is een film waar ik dat enkele malen had. Onbedaarlijk moeten lachen en dan de enige blijken in de bioscoopzaal. Veel effectiever nog dan het absurdistische Fumet fait tousser. De Fin moet het hebben van een secuur opgebouwd drama, in een voor hem maar al te bekend decor, waar een serie gebeurtenissen en oneliners zo vreemd passen dat je niet anders kan dan hard lachen, zonder dat daarmee de ernst van de film onderuit gaat.
De Hongaren achter Müanyag Égbolt, oftewel White Plastic Sky, tilden het animatiegenre naar serieuze hoogten. Het had zo groots kunnen zijn en daarmee zichzelf overschreeuwd. In plaats daarvan bleef het zo mooi bescheiden, met zoveel meer ruimte voor de eigen geest om rond te wandelen in die magnifieke tot leven geroepen wereld, zo werkelijk aanvoelend, dat die misschien wel eens de onze zou kunnen zijn.
Tár
De voor de hand liggende kandidaten in een lijstje als deze zijn natuurlijk The Whale en Tár. Tár wist te imponeren, hetgeen geholpen werd door de panische reacties in allerlei media. Is de film ‘woke’ genoeg, wordt hier niet een vrouw aan de schandpaal genageld? Het zijn verwarrende tijden en Tár wist die verwarring knap uit te buiten en uit te beelden. Natuurlijk absurd dat die film geen Oscar gewonnen heeft. Die absurditeit werd een hele slechte grap toen Everything, Everywhere, etcetera – u weet wel, die film die het zo goed deed in mijn lijstje vorig jaar – die Oscars in de wacht sleepte. Lekker veilig, lekker laf. The Whale werd afgescheept met een Oscar voor beste acteur en natuurlijk een hoop gedoe over de fatsuit van Brendan Fraser. Achter de schermen viel er dus genoeg te genieten.
Top 5 van 2023
1. Anatomy of a Fall
2. Tár
3. Fallen Leaves
4. White Plastic Sky
5. Oppenheimer
27 december 2023
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 1: Wie redt ons van het schorriemorrie?
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 3: Van onder de oude eik
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 4: Maar er is hoop bij festivals
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 5: Gaan we nou doen alsof bommen gooien cool is?
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 6: Weten waar je moet zoeken