Terugblik filmjaar 2023 – Deel 4:
Maar er is hoop bij festivals

door Bob van der Sterre

Ben ik nog wel een filmliefhebber? Het warme bad dat film ooit was, is behoorlijk lauw geworden. Maar er is hoop bij festivals.

Het is lastig te erkennen op een site met deze naam maar ik zit zelden meer in de bioscoop. De filmpassie stroomt vrijwel alleen nog tijdens filmfestivals. En dan nog vaak vanuit het comfort van mijn eigen huiskamer. Even theezetten tijdens een film, even naar de wc, even een kat op schoot: dat mis je in de bioscoop.

Het heeft natuurlijk ook te maken met veel andere interesses, een baan, andere verplichtingen. Maar ook met de vercommercialisering van de films van vandaag de dag. Zelden was cinema zo ‘auteursloos’ als de laatste jaren. Hoe meer superhelden in de cinema, hoe dunner de spoeling.

Wat overblijft: de lol om je met andere redacteuren te laten onderdompelen bij grote filmfestivals. Films proberen van regisseurs die je niet kent – met altijd de spanning van een mogelijke ontdekking. En dan blijkt er toch heel wat variatie te bestaan. Hieronder een selectie.

Meest vermakelijke horrorfilm
Hostile Dimensions: Gedoe met deuren en dimensies. Het is allemaal wel eens in andere films langsgekomen maar deze speelse film doet er leuke dingen mee – en dat met een shoestringbudget. Gezien bij Imagine.

Meest uitzinnige film
Kid vs Aliens: Pulp waar het woord pulp voor is bedacht. Er is veel plezier in deze pastiche op jaren 80-lowbudgetfilms… Een voorwaarde: je moet als kijker wel melig, aangeschoten of euforisch zijn. Gezien bij Imagine.

Meest ontroerende film
Kunstkamera: Naar eigen zeggen de laatste film van Jan Svankmajer. Intussen is hij 88 jaar en maakt hij na zestig jaar kunst en film een einde aan zijn carrière. De film geeft een rondleiding langs zijn kunstcollectie in zijn kasteel Horni Stankov. Ook al is het nergens emotioneel; het is wel ontroerend dat iemand zo afscheid neemt van het creatieve leven. Gezien bij IFFR.

Beste romantische film
Átjáróház: Deze Hongaarse variant op de klassieker Amélie is een vermakelijk verhaal over doden, hun onafgeronde zaken, heksen en demonen en een liefde tussen twee quirky-karakters. Gezien bij Imagine.

Beste film waar je af en toe om kunt lachen
No Dogs or Italians Allowed: Grappige en vriendelijke animatiefilm over een moeilijk thema (de emigratie begin twintigste eeuw van Italianen naar Frankrijk). Alain Ughetto overtrof zichzelf met dit persoonlijke verhaal. Hij zei zelf: ‘(…) terwijl de Italianen zelf jarenlang overal ter wereld hun arbeid aanboden, en overal heen vertrokken, is de situatie nu omgedraaid. Nu ontvangen ze migranten en weten ze niet wat ze met hen aan moeten.’ Gezien bij IFFR.

Beste misdaadfilm
Civic: De misdaadfilm is niet meer wat het geweest is. Ik heb niet een goede gezien. Daarom nomineer ik deze aardige korte film over ‘Booker’, die terugkeert in South Central en ontmoetingen heeft vanuit de auto. Misdaad heeft er niet eens veel mee te maken, maar het is wel een aardig portret van de hood, waar veel misdaadfilms hun inspiratie uithalen. Gezien bij IFFR.

Beste mysterieuze film
Convenience Story: Fantasierijke film van Miki Satoshi is een waardige opvolger van het vermakelijke Adrift in Tokyo. Een film boordevol symbolen, zachte humor en mysterie. Doet denken aan films als Donnie Darko en Under the Silver Lake. Gezien bij IFFR.

Beste vaardige film
Concrete Utopia: Uiteraard een Koreaanse film. Regisseur Tae-hwa Eom gebruikte acteurs uit Squid Game en Parasite. Niet helemaal geslaagd wat mij betreft maar wel weer zo’n vlotte, moderne en sociale kritiek uitende Koreaanse film. Dat wat je bij Westerse films in feite nooit meer ziet. Gezien bij Imagine.

Meest stilistische film
Nao sou nada: Ik ben groot fan van de esthetische cinema van Edgar Pera. Zijn films – zoals The Baron – zijn alleen lastig te volgen. Deze verfilming van de heteroniemen (afsplitsingen van jezelf) die de dichter Pessoa had bedacht, geeft structuur aan Pera’s stilistische overkill. Gezien bij IFFR.

Beste historische film
Il Boemo: In het genre historische films denken we vaak aan grote krakers als Napoleon of Amadeus. Er zijn hier en daar ook kleinere films die het aardig doen. Il Boemo heeft goede casting, aandacht voor detail en een subtiel oog voor geschiedenis. Gezien bij IFFR.

Meest creatieve productie
Vermine: Architectuur kan veel doen voor een film. In deze film is het Arenes de Picasso-gebouw in Noisy-le-Grand, ten oosten van Parijs, een hoofdrolspeler. Met een creatieve mix van CGI- en nagemaakte spinnen lukt het om het banlieu-thema te koppelen aan een genrefilm. Gezien bij Imagine.

Meest experimentele film
The Tuba Thieves: Documentaire of speelfilm? Regisseur (en kunstenares) Alison O’Daniel noemt het ‘een film’. Deze film gaat over doven en slechthorenden en pakt het experimenteel aan. Geluid en omschrijvingen krijgen de hoofdrol. Ik schreef er op mijn eigen website over. Gezien bij IDFA.

Film met meeste lef
Perpetrator: Deze film van regisseur Jennifer Reeder viel me op. Totaal eigenzinnig, weird en onvoorspelbaar. Een feministische draai aan de filmstijl van David Lynch misschien wel. Niet perfect, maar wie zoveel lef heeft om zo’n eigenzinnige film te maken, krijgt mijn respect. Gezien bij Imagine.

Beste documentaire
Knit’s Island: Geen van de IDFA-films die ik zag, overtuigde me als beste documentaire. Songs of Earth vond ik esthetisch de mooiste maar Knit’s Island – een documentaire geschoten in een game – was vernieuwender. Gezien bij IDFA.

Beste Camera Obscura-ontdekking
A Taxing Woman: Regisseur Juzo Itami’s verhaal is te bijzonder om hier in drie zinnen na te vertellen. Deze komedie over een belastingkantoor is in elk geval echt de moeite waard. Lees de Camera Obscura-episode over Tokio en je komt deze film uit 1987 vanzelf tegen.

Beste korte film
Mystic Tiger: Tijdreisfilm met humor. De film van Marc Martínez Jordán presteert in 15 minuten meer dan veel andere films in anderhalf uur. Gezien bij Imagine.

Ik wens alle filmliefhebbers een subliem 2024!

 

29 december 2023

 

Terugblik filmjaar 2023 – Deel 1: Wie redt ons van het schorriemorrie?
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 2: The Banshees of 2023
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 3: Van onder de oude eik
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 5: Gaan we nou doen alsof bommen gooien cool is?
Terugblik filmjaar 2023 – Deel 6: Weten waar je moet zoeken