Deel 7: Yordan Coban
Top 10 van het Millennium

In aanloop naar mijn lijst benoem ik kort een aantal onfortuinlijke films die de selectie niet gehaald hebben: Ex Machina (2015), Wild Tales (2014), Boyhood (2014), Her (2013), La grande bellezza (2013), La Vie d’Adèle (2013), Amour (2012), A Seperation (2011), A Prophet (2009), Synecdoche, New York (2008), There Will Be Blood (2007), No Country for Old Men (2007), Wall-E (2006) Grizzly Man (2005), Cloaca (2003), The Lord of the Rings-trilogie (2001-2003) en Requiem for a Dream (2001). En dan nu de lijst.

   door Yordan Coban

10. Ratatouille (2007)
Vlak voor het begin van de 21e eeuw werd de animatie-industrie gerevolutioneerd. Van kleurrijke onderwaterwerelden tot beangstigende dystopische realiteiten, 3D-animatie heeft ons veel te bieden. Toch is er geen animatiepersonage zo charmant als de kleine Remy uit Ratatouille. Filmrecensenten in het bijzonder zullen zich extra indringend kunnen identificeren met deze kleine rat. Tegen maatschappelijke conventies in volgt een echte recensent zijn gevoelige voelsprieten van cinematisch raffinement. Ratatouille is een film over inclusie, vriendschap, de kunst van het koken, maar vooral een betoog over het volgen van je passie.

9. Turist (2014)
Ruben Östlund is één van de interessantste filmmakers van het moment. Hij kijkt naar onze micro-gedragingen en ontleedt ze dusdanig confronterend dat het ons tot psychoanalyse in ons alledaagse handelen dwingt. Östlund speelt graag met de onuitgesproken conflicten tussen mensen en laat de kijker die invullen. De muziek en de manier van filmen heeft iets Kubrickiaans. Turist is beperkt in actie, rijk aan conflict en groots in toon.

8. Amélie (2001)
Sommige films dragen een universaliteit in zich die zelfs voor de grootste filmsnob niet te ontkennen valt. Stilistisch is geen film op dit lijstje zo invloedrijk als Amélie. Het kleurenpalet van Jean-Pierre Jeunet bestond in de jaren negentig slecht uit grauwe en duistere tinten, maar bevat in Amélie kleuren die voorheen niet bestonden. Het is prachtig geschoten, heeft memorabele muziek, is komisch verteld en vermaakt in bijna elke scène.

7. The Act of Killing (2012)
In documentaire wordt de kijker geconfronteerd met de diepgewortelde kracht van ideologie. Noah Oppenheim pelt zijn rottende fruit en toont ons de vruchten. Vruchten gekleurd door een verstikkend gevoel van schuld en spijt, die de daders de rest van hun leven met zich mee zullen dragen. Een kleine tol in verhouding tot de Indonesische massamoorden van de jaren zestig, maar genoeg om de kijker te overladen met emotie.

6. Eternal Sunshine of the Spotless Mind (2004)
Geen scenarioschrijver vandaag de dag is zo origineel als Charlie Kaufman. Zijn verhalen bestaan in geheel eigen contexten en verbreden de horizon voor wat mogelijk is met film op een wijze die vergelijkbaar is met Groundhog Day (1993) en The Truman Show (1998). Charlie Kaufmans films zijn uiterst persoonlijk en richten zich op waar kunst primair om draait: een kijkje nemen in de beleveniswereld van een ander.

5. Irréversible (2002)
Irréversible begint desoriënterend en voelt als het betreden van een wenteltrap tot de onderwereld, en dan, in het midden van de film, toont Gaspar Noë zijn hel: een verkrachtingsscène die A Clockwork Orange (1972) en Deliverance (1976) kindvriendelijk laten lijken. Noë wordt er vaak van beschuldigd een ordinaire provocateur te zijn. Alhoewel dat bij vlagen niet te ontkennen valt, geldt dat niet voor Irréversible. Het geweld is bijzonder excessief maar geeft de kijker een emotioneel inzicht in de wereld achter geweld en trauma.

4. La Pianiste (2001)
La Pianiste gaat over seksuele obsessie. Erika (gespeeld door Isabelle Huppert) is overdreven elitair bij dag en excessief seksueel bij nacht. In Paul Verhoevens Elle (2016) speelt Isabelle Huppert een identieke rol, een Freudiaanse weerwolf wiens ego de macht over het stuur verloren is. Net zoals Gustav uit Death in Venice (1971) volgt Erika haar duistere pad der lusten, met als onontkoombare consequentie, haar eigen ondergang.

3. Lost in Translation (2003)
De setting voor deze film over eenzaamheid komt nergens beter tot zijn recht dan in de dichtstbevolkste stad ter wereld. Het verhaal heeft niet veel meer om het lijf dan de sterke chemie tussen de twee hoofdpersonages Charlotte (gespeeld door Scarlett Johansson) en Bob (gespeeld door Bill Murray). Beiden verdrinken in eenzaamheid en vinden troost in elkaars gezelschap. Lost in Translation is als een melancholische existentiële vakantieliefde.

2. Caché (2005)
Michael Haneke waarschuwt voor het digitale tijdperk waarin wij leven. De mens krijgt al zijn drama van het beeldscherm en distantieert zich daarmee van de realiteit. In elk aspect van het moderne bestaan leeft de mens door schermen. Haneke laat in Caché zien dat de wijze waarop Europa met vluchtelingen omgaat niet alleen slechts de waanwereld van media en politiek is, maar een verborgen realiteit die ons met geweld achterhaalt.

1. In the Mood for Love (2000)
Freud stelde dat elke relatie een verhouding tussen vier personen is: de daadwerkelijke mensen, en hun fantasieën. Wong Kar-Wai verwerkt dit tot een onmiskenbaar elegante wals van muziek en kleuren die een lust voor de zintuigen zijn. De camera is verborgen, alsof de kijker de affaire geheimzinnig bespiedt. Is het ware verliefdheid die de twee tot elkaar brengt of slechts de fantasieën geboren uit de omstandigheden? Maakt het eigenlijk uit? Geen verliefdheid doorstaat de vergankelijkheid van tijd. Toch is misschien juist de herinnering aan een onbeantwoorde liefde er één die zich het meest potent in ons geheugen wortelt.

 

20 december 2019

 

Deel 1: Cor Oliemeulen
Deel 2: Tim Bouwhuis
Deel 3: Michel Rensen
Deel 4: Bob van der Sterre
Deel 5: Ries Jacobs
Deel 6: Sjoerd van Wijk
Deel 8: Ralph Evers
Deel 9: Alfred Bos