5 acteurs die slechts één film regisseerden

Vijf acteurs die slechts één film regisseerden

One-Eyed-Jacks

Als je succesvol als acteur bent, wil je ook wel eens achter de camera staan. Zo ook Ryan Gosling, die met Lost River zijn eerste, niet bijster gelukte, film maakte. Regisserende acteurs zijn er genoeg. Je hebt veelvraten zoals Clint Eastwood, maar in sommige gevallen blijft de regie tot één film beperkt. Vijf geslaagde voorbeelden.

door Cor Oliemeulen

1. – One-Eyed Jacks (1961, Marlon Brando)

Weinig acteurs zo legendarisch als Marlon Brando. Lichtend voorbeeld voor een generatie jongeren na zijn iconische hoofdrollen in The Wild One (1952) en On the Waterfront (1955), verrassende comeback als The Godfather (1972) waarvoor hij de Oscar weigerde, method actor, politiek activist, vader van tientallen kinderen, en volgens sommigen onuitstaanbaar. Brando’s manier van acteren was destijds volstrekt nieuw: intens en invoelend. Dat zie je terug in One-Eyed Jacks, dat aanvankelijk zou worden geregisseerd door Stanley Kubrick, flopte in de bioscoop, maar uitgroeide tot cultfilm. Marlon Brando portretteert zichzelf in al zijn ijdelheid als de mooie, revolver behendige jongen Rio die na een bankoverval door zijn partner Dad (Karl Malden) in de steek wordt gelaten en na vijf jaar gevangenis wraak komt nemen. Echter Dad blijkt inmiddels sheriff, getrouwd en heeft een stiefdochter die Rio’s hart verovert. Uitstekende, goed geacteerde western, waarvan Paramount de tragische eindscène jammer genoeg veranderde in een happy end.

2. – The Dancer Upstairs (2002, John Malkovich)

De verfilming van deze politieke misdaadroman is bij acteur John Malkovich in vakkundige handen. Er breekt een revolutie uit in een Zuid-Amerikaans land, waarin het ondergrondse verzet angst zaait en terreur tegen de machthebbers pleegt. Dode honden met spreuken om de nek hangen aan lantaarnpalen, een klein jongetje blaast zichzelf en zijn omstanders op, een groep sexy schoolmeisjes opent onverwacht de aanval op hooggeplaatste militairen. Nadat een minister tijdens een mysterieus interactief theaterstuk wordt gedood, is het aan de sympathieke politiecommissaris Augustín Rejas (Javier Bardem) om het brein achter de aanslagen op te sporen. Ondertussen wordt hij gedwarsboomd door de militaire politie en krijgt hij gevoelens voor zijn dochters balletlerares, die voor het andere kamp heeft gekozen. Door de constante geweldsdreiging zorgt Malkovich in het eerste deel voor de nodige opwinding, waarna hij meer ruimte biedt voor karakterontwikkeling. Onnodige mengelmoes van Engels, Spaans en Quechua verhindert niet dat Javier Bardem zich als excellent acteur op de kaart zet.

3. – Nil by Mouth (1997, Gary Oldman)

Als je zelf graag een agressieve hufter speelt, waarom zou je dan niet een film over zo iemand maken? Gary Oldman schreef en regisseerde een deprimerend sociaal-realistisch drama over een disfunctionele familie in een Londense arbeiderswijk waar hij zelf opgroeide. Raymond (Ray Winstone), een veelgebruiker, is getrouwd met Val (Kathy Burke) die in verwachting is van hun tweede kind. Val’s inwonende broer Billy wordt door Raymond het huis uitgezet vanwege diens heroïneverslaving. Rauw portret met druk pratende hoofden, alcohol, drugs, geweld en expliciet taalgebruik: ‘fuck’ is maar liefst 428 te horen en ‘cunt’ scoort 82 keer. Oldman registreert op bijzonder geloofwaardige wijze met veel close-ups en hand held camera’s het kommerlijke leven van alledag dat uitmondt in een uiterst gewelddadige actie van Raymond. De titel slaat op Raymonds alcoholistische vader die boven zijn sterfbed een bordje met ‘Nil by Mouth’ had hangen, omdat hij kennelijk niets meer kon eten – en drinken. Sfeervolle soundtrack.

4. – The War Zone (1999, Tim Roth)

Ray Winstone speelt ook de vader des huizes in het briljante regiedebuut van Tim Roth, net als Gary Oldman opgegroeid in Londen en vaak gecast als slechterik. En net als in Nil by Mouth is het acteerwerk in dit drama van grote klasse, wat ook nodig is als je de zware beproevingen van huiselijk geweld aannemelijk wil maken. Op het eerste gezicht lijkt vader een sympathieke hardwerkende man die wel wat vol van zichzelf is, maar dan ziet zijn 15-jarige zoon Tom hem met zijn drie jaar oudere zus Jessie in bad zitten. Tom vindt zelfs naaktfoto’s van haar tussen pa’s spullen. Moeder (Tilda Swinton), die zojuist is bevallen van een meisje, lijkt van niets te weten en puber Tom is zelf zo onzeker en bang voor zijn vader dat hij nog meer in zichzelf keert. Pas nadat Tom een nieuwe schokkende ontdekking doet, confronteert hij Jessie daarmee. Maar ook Jessie is verscheurd en weet zich geen raad. Heftigere en betere incestdrama’s als The War Zone (naar het gelijknamige boek van Alexander Stuart, die ook het scenario schreef) zul je niet snel zien.

5. – Quartet (2012, Dustin Hoffman)

Hoe anders van toon en thema zijn de belevenissen in een rusthuis voor muzikale ouderen. Dustin Hoffman, die lang had gedubd of hij überhaupt wel een film wilde regisseren, wijdt niet uit over moeilijke thema’s als dementie, beroerte, scheiding en voorgenomen verhuizing, maar richt zich vooral op vrolijke zaken. We zijn getuige van de voorbereidingen van het jaarlijkse Verdi-gala, waarvan de opbrengsten hard nodig zijn om het tehuis open te kunnen houden. We maken kennis met de bazige artistiek leider Cedric (Michael Gambon), de ondeugende Wilf met prostaatproblemen (Billy Connolly), de lieve, warrige Cissy (Pauline Collins) en de charmante muziekprofessor Reginald (Tom Courtenay). De boel komt op scherp te staan na de komst van operagrootheid Jean Horton (Maggie Smith), de enigszins verwaande ex-vrouw van Reginald. De vraag is of Wilf, Cissy en Reginald haar uiteindelijk kunnen overhalen om net als in hun hoogtijdagen samen het ‘Bella figlia-kwartet’ uit Verdi’s Rigoletto op te voeren. Quartet is luchtig, mooi aangekleed en zit vol met bekende operadeuntjes.

25 april 2014

 

Alle leuke filmlijstjes