33 Tips voor IDFA 2022

International Documentary Festival Amsterdam 9-20 november
33 tips voor IDFA 2022 

door Bob van der Sterre

IDFA 2022 is in aantocht en dat betekent dat alle documentaireliefhebbers weer in Amsterdam terecht kunnen. Het programma raapt het stokje van vorig jaar op en blijft zich vooral focussen op films over mensen. Lees hier onze 33 tips voor IDFA 2022.

Een eerste blik op dit IDFA-programma laat zien dat het programma nog steeds drijft op evergreens als coming of age, gender/seksualiteit, vrouwen, oorlog en traumaverwerking. Je kunt zelf de filters op de website van IDFA aanzetten en dan zie je de totalen, zie hieronder. Eerst de featurefilms en daarna inclusief de kortere films:

  • Mens en maatschappij 62 (97)
  • Land 60 (76)
  • Kunst en cultuur 40 (54)
  • Natuur en duurzaamheid 7 (20)
  • Technologie 1 (19)

Zelf vind ik het wel jammer dat er weinig ‘old-school’ journalistieke documentaires zijn (ik vond er maar één). En ook geen films over technologie en wetenschap. Er is maar een lange featurefilm en die gaat dan over het milieu (van Nikolaus Geyrhalter). Misdaaddocumentaires heb ik niet gezien – die moeten we maar op Netflix kijken. En luchtige docu’s zijn ondanks de ruim 200 films op een hand te tellen.

Pluspunten zijn er ook: er zijn meer experimentele films. En er zijn ook veel meer documentaires over kunst. En sowieso zijn er altijd genoeg films om blij van te worden.

Speciale programma’s
Laura Poitras is de IDFA-gast waar een retrospectief voor is opgesteld. Ze werd bekend bij het grote publiek met Citizenfour uit 2014, maar maakte al films sinds 2006.

IDFA heeft ook twee focusprogramma’s:

Voor vernieuwende, artistieke documentaires moet je naar DocLabs.

30 tips voor IDFA 2021 - How Dare You Have Such a Rubbish Wish

Een ‘normaal’ festival
De ergste coronastress is voorbij (wat betreft regels in elk geval) en dat betekent dat filmfestivals weer op volle toeren mogen draaien. Geen coronaregels voorlopig bij dit festival. Je kunt op de website van de Rijksoverheid bekijken wat de stand van zaken is rondom corona.

Top 33
Deze 33 films (hier per thema) raden we aan. Dat wil niet zeggen dat je er blind heen moet of er verder geen andere films de moeite waard zijn. Er zijn gewoon ontzaglijk veel films en elke selectie helpt met meer dan 200 films. De redactie van InDeBioscoop wenst alle IDFA-gangers veel plezier!

Biografie
Werner Herzog: Radical Dreamer
Altijd interessant, Werner Herzog. Dit keer maakt hij de film niet, is hij zelf het onderwerp.

 

Coming of Age
Alis
Tienermeiden in Colombia in een opvanghuis. Vast een mooi en rauw portret over het leven op een gevoelige leeftijd. In dit genre zijn Dreaming Arizona en That’s Wild misschien ook interessant.

 

Corona
A Provincial Hospital
Hoe de coronacrisis toesloeg in een stadje in Bulgarije. Mooie miniatuurversie van een mondiaal probleem. Ook over corona gaat Journey Through Our World.

 

Dieren
All that Breathes
Lief portret van een roofdierenopvang in India. Ook heel aandoenlijk (denk ik): Wild Cat.

 

Drama
How to save a dead friend
Weinig films zijn denk ik meer depressief stemmend dan een film over twee suïcidale jongeren in Rusland die elkaar een paar jaar volgden met een camera. Reken maar op hartverscheurende beelden. In de categorie Drama is zoveel aanbod dat we ook nog even deze films tippen: Camouflage (slachtoffers dictatuur Argentinië), My Name is Happy (geweld tegen vrouwen in Turkije), A House Made of Splinters (Oekraïens kindertehuis in de buurt van het front) en The River is not a Border (oorlog tussen Senegal en Mauritanië in 1989).

 

Experiment
Arcadia Live
Vermoedelijk is deze voorstelling met muziek van leden van de bands Portishead en Goldfrapp snel uitverkocht. Toch lijkt dit een interessant experimentele film, ook al zie je die niet live. Omdat we de experimentele films een warm hart toedragen hier nog wat andere tips: Danse Macabre, Aftersun, Everything will be OK en Private Footage. Kijken zoals altijd op eigen risico!

 

Feelgood
Gigi la Legge
Gigi is een wijkagent in een stad waar zelden iets gebeurt. Hoewel de film grimmig begint met een zelfmoord, is de film verder vrolijk van toon en positief stemmend dankzij het karakter Gigi.

 

Gender & seksualiteit
Le Favolose

Gender is toch wel een van de meest populaire thema’s van IDFA van de laatste jaren. Le Favolose lijkt de meest luchtige over het onderwerp. Ook over deze onderwerpen: Silent Love en Pornomelancolia.

 

Geschiedenis
The Kiev Trial
In deze categorie kun je moeilijk om Sergej Losnitza heen, die al heel wat interessante archiefbeelden heeft veranderd in documentairefilms (en op IDFA ook nog te zien is met The Natural History of Destruction). Andere mogelijk interessante geschiedenisfilm zijn Aurora’s Sunrise, The March on Rome, A Symphony for a Common Man, L’argent, la liberté, une histoire du Franc CFA en Blue Files. Die bewijzen dat de passie voor geschiedenis van de twintigste eeuw erg levendig is op dit moment.

 

Gezondheid
Fragile Memory

Heel wrang en vermoedelijk ook gevoelig is de film Fragile Memory, over de vader van de regisseur (ook filmer) die aan alzheimer lijdt. Een gevonden tas met oude beelden is de basis voor een speurtocht naar het verleden.

 

IDFA-eregast: Laura Poitras
All the Beauty and the Bloodshed
Nieuwe film van IDFA-gast Laura Poitras gaat over de fotografe Nan Goldin, die zich behalve voor de kunst ook inzet voor verslaafden aan pijnstillers. Bekijk ook Poitras’ top tien.

 

Industrie
The Golden Thread
Hoe zit het eigenlijk met de jute-industrie? Mogelijk denken veel mensen nu so what. Toch blijkt het een boeiende en opvallend duurzame industrie in India.

 

Inheemse volken
Beyond extinction: Sinixt Resurgence

Een fantoomvolk… De Sinixt bestaan officieel niet meer. Ze zijn een inheems volk in Canada en hopen op erkenning. Voor de liefhebber van films over inheemse volken biedt IDFA genoeg: Goodbye Capitan (over de Gavião), Waters of Pastaza (de Achuar) en Mamá (de Tzotzil).

 

Journalistiek
Nothing Lasts forever

Onthullende documentaire over de diamantenwereld. Van Jason Kohn, die lang met Errol Morris samenwerkte.

 

Klassieker
Shoah
Weinig documentaires kunnen op tegen deze intense ervaring. De beroemde film van Claude Lanzmann uit 1985 over Jodenvervolging is wel een flinke zit: 566 minuten.

 

Kunst
Self Portrait as a Coffee Pot
Kentridge (een Zuid-Afrikaanse kunstenaar) interviewt Kentridge. Ik hoop op een interessante ego-documentaire met veel variatie.

 

Lichaam
De Humani Corporis Fabrica

Deze documentaire gaat op luchtige wijze om met het lichaam. Als je niet graag naar binnenkanten van lichamen kijkt, sla dan deze trailer over.

 

Luchtig
The Pawnshop
Kringloopwinkel in Polen. De toon van de trailer is vrij luchtig, hopelijk maakt de film dat ook waar.

 

Media
The Etilaat Roz
The Etilaat Roz is een grote krant in Afghanistan. Lastig nog normaal te werken als Kabul ineens wordt ingenomen door de taliban. Ze filmden die periode van binnenuit. Nog zo’n type portret: While We Watched over nieuwszender NDTV in India.

 

Mensen
Dreaming Walls

Vermoedelijk ontzettend leuk, dit portret van het beroemdste hotel van New York: Chelsea Hotel. Er is nog film over een excentriek karakter: Much ado about Dying.

 

Milieu
Matter out of place

Nikolaus Geyrhalter maakte een film over afval en plastic. Films van Geyhalter vallen eigenlijk nooit tegen. Ook in dit genre: The Oil Machine.

 

Muziek
Music for Black Pigeons
Aardige film over de kern van muziek: wat is muziek en wat doet het met de bespelers van een instrument.

Muziekdocu’s zijn altijd een populair onderdeel van IDFA. Tijdens deze IDFA vind je films over het protestliedje Bella Ciao, de muziekscene in New York (Meet Me at the Bottom), zangeres Césaria Évora (Césaria Évora), zangeres Miúcha (Miúcha, The Voice of Bossa Nova), zangeres Sinead ‘O Conner (Nothing Compares), zanger David Johansen/Buster Poindexter (Personality Crisis One Night Only, van Martin Scorsese) en krautrockband Embryo, waarbij de dochter de plek van de overleden vader inneemt (A sound of My Own).

 

Natuur
Black Mamba’s

Deze drie vrouwen doen nuttig werk tegen stropers in het Zuid-Afrikaanse Krugerpark.

 

Oekraïne
Mariupolis 2

Het wordt niet snel wranger dan deze film. Een vervolg in 2022 van het portret over de stad Marioepol uit 2016. Gemaakt door filmmaker Kvedaravičius die deze film in feite met zijn leven moest bekopen. Deel 1 is ook te zien tijdens deze IDFA. Wie meer Oekraïne-oorlog wil: When Spring Came to Bucha, Liturgy of Anti-Tank Obstacles, Away en A House Made of Splinters.

 

Oorlog
Ciné-Guerrillas
Niet alle verhalen over de oorlog zijn even deprimerend. In Ciné-Guerrilla’s kijken we naar het bijzondere verhaal van de Joegoslavische filmer Stevan Labudovic die de oorlog in Algerije van hun kant vastlegde. En nu een held is in dat land. Tijdens deze IDFA draait nog een andere film van Labudovic: Non-Aligned, Scenes from the Labudovic Reels. Labudovic was de cameraman van Tito, de oprichter van de Non-Aligned Movement (Beweging van Niet-Gebonden Landen), waardoor hij in Algerije terechtkwam.

 

Platteland
The Land
Het wordt niet veel plattelandser dan deze film over het platteland in Letland.

 

Politiek
Bobi Wine: The People’s President
Popsterren en politiek zijn soms niet zo ver van elkaar verwijderd, bewees zanger Bobi Wine toen hij in 2021 de enige tegenkandidaat was in Oeganda. Andere documentaire over politiek: Merkel.

 

Religie
In Viaggio
Beroemde documentairemaker Gianfranco Rosi volgde de paus bij zijn reizen, waaronder naar het onderwerp van Rosi’s film Fire at Sea (Lampedusa).

 

Roadmovie
Steel Life
De combinatie trein en Peru moet wel het aanzien waard zijn. Andere film in dit genre: American Journal.

 

Social media
Girl Gang

Je bent een meisje van veertien. Vroeger was je dan een puber, nu ben je een influencer. Dat overkomt ook de Duitse Leonie. Ook over social media en kinderen: Manifesto.

 

Stad
Dry Ground Burning
Met de motor door een Braziliaanse sloppenwijk. Een groep stoere sterke vrouwen in Brazilië. Misschien ook aardig in dit genre: A little love package (over Wenen).

 

Vluchtelingen
Europe
Portret over een vrouw die illegaal leeft in Châtellerault. De titel slaat over de naam van een bushalte. Veel films over vluchtelingen tijdens IDFA: My Paper Life (Syrische familie in Brussel), The Night That My Brother Disappeared (mensenrechtenactivist zoekt mensen die zijn broer uit Eritrea hebben gekend, die overleed tijdens een boottocht naar Italië) en Notes on Displacement (Palestijnse familie op de vlucht in Europa).

 

Vrouwen
Drei Frauen und der Krieg
Margaret Bourke-White, Martha Gellhorn en Lee Miller schreven reportages over de Tweede Wereldoorlog. Van Gellhorns reportages is ondergetekende een fan. Ook interessant, misschien, is de openingsfilm van IDFA: All You See. Niki Padidar praat met drie andere vrouwen die net als zij uit andere landen naar Nederland zijn gekomen.

 

1 november 2022

 

Programma IDFA 2022 in 12 vragen en antwoorden

 

MEER FILMFESTIVAL