Almanya – Willkommen in Deutschland

***

recensie  Almanya – Willkommen in Deutschland

Lichtvoetige familiekroniek

door Cor Oliemeulen

‘We vroegen arbeidskrachten, er kwamen mensen.’ Met dit citaat van de Duitse schrijver Max Frisch eindigt de hartverwarmende familiekroniek Almanya, Willkommen in Deutschland. Een luchtig kijkje in het leven van een Turkse gastarbeidersfamilie.

Schlagermuziek, tweemaal per week varkensvlees, aangelijnde honden die lijken op reusachtige ratten, je behoefte doen in een grote witte vaas op het toilet en elke twee jaar op vakantie naar Mallorca. Hoezo cultuurshock? Het meest verontrustende aan die westerlingen is misschien wel hun gewelddadige godsdienst met een aan een kruis gespijkerde man. Ieder weekend moet je een stukje van hem eten en wat van zijn bloed drinken.

Almanya - Willkommen in Deutschland

Mannschaft of Turks elftal?
Het is behoorlijk wennen voor een immigrant in Duitsland. Soms ook nog voor een lid van de derde generatie. ‘Als Duitsland tegen Turkije voetbalt, voor wie moet ik dan zijn?’, vraagt de zesjarige Cenk die een Turkse vader en een Duitse moeder heeft. Zijn klasgenootjes pesten hem. Als zijn schooljuf de kinderen de kaart van Europa laat zien, blijkt de geboorteplaats van zijn vader er tot zijn spijt niet op te staan. Zijn wortels liggen namelijk in Oost-Turkije.

Tante Canan vertelt Cenk het verhaal van zijn opa Hüseyin Yilmaz die in de jaren zestig vanuit Anatolië naar Duitsland kwam om bij te dragen aan het Wirtschaftswunder. Na enkele jaren heeft hij genoeg geld verdiend om zijn vrouw en kinderen te laten overkomen. Regisseur Yasemin Samdereli, die samen met haar zus Nesrin het draaiboek voor deze integratiekomedie schreef, schetst op grappige wijze de eerste stroeve stappen van de nieuwkomers. Ze geeft het taalprobleem weer door Duitsers een niet te begrijpen soort Jiddisch te laten spreken.

Ongehuwd zwanger
Tijdens het opgroeien van de kinderen en kleinkinderen komen geen hardnekkige integratieproblemen aan bod. Ook geen Turks-Duitse identiteitscrisis zoals in Gegen die Wand (2004). Slechts een enkele keer is er sprake van discriminatie of een vooroordeel. Zelfs het feit dat de ongehuwde Canan zwanger is, nota bene van een Engelsman, lijkt door de familie met de mantel der liefde bedekt. Eventuele reacties van haar broers blijven buiten beschouwing. Je zou kunnen zeggen dat de keuze voor het weglaten van dramatische en complexe vraagstukken het actuele debat over de multiculturele samenleving in West-Europa relativeert.

Almanya - Willkommen in Deutschland

Realistisch is Almanya, Willkommen in Deutschland wel degelijk. Familiebanden, liefde, dood en het maken van persoonlijke keuzes zijn grensoverschrijdende thema’s. Ze komen ruimschoots aan bod als de gepensioneerde Hüseyin met de hele familie op vakantie gaat naar Anatolië. De triviale incidenten en familieconflicten onderweg doen weliswaar denken aan Little Miss Sunshine (2006), maar het feit dat Turken in Turkije Algemeen Beschaafd Duits spreken, is een functionele vondst.

Almanya, Willkommen in Deutschland is heerlijk herkenbaar voor immigranten en zeker ook onderhoudend voor autochtonen. De keuze voor een lichtvoetige familiekroniek in plaats van een zwaarmoedig integratiedrama is gewaagd, maar geslaagd. Geheel in stijl is de sentimentele slotconclusie van de vertelster: ‘We zijn de som van alles wat voor onze tijd is gebeurd. Wij zijn alles wat gebeurt als we er niet meer zijn. En wat niet was gebeurd als we niet waren gekomen.’

20 oktober 2011

 

MEER RECENSIES