De 10 beste drugsfilms

Tien drugsfilms: populaire narcotica door de tijd heen

Fear and Loathing in Las Vegas

In Inherent Vice van Paul Thomas Anderson volgen we een heftig drugs gebruikende privédetective in het jaar 1970. Iedere tijd kent zijn eigen populaire drug. Of het nu gaat om LSD, heroïne, marihuana, morfine, mescaline, cocaïne, xtc of speed. Tien films waarin de hoofdpersonen zich graag mogen bedwelmen.

door Cor Oliemeulen

1. – The Tingler (1959): LSD

Het gebruik van de psychoactieve, hallucinogene drug LSD verscheen in 1959 voor het eerst op het witte doek in The Tingler. Wie anders dan Vincent Price vertolkt de rol van de patholoog die ontdekt dat je in een staat van doodsangst letterlijk een monstertje in je lijf creëert? Als je schreeuwt verdwijnt deze zogenoemde Tingler. De dokter wil aan den lijve ondervinden of hij een Tingler kan opwekken tijdens een ‘bad trip’ na een flinke LSD-injectie. Het experiment mislukt, want hij kan een angstschreeuw niet onderdrukken. Gelukkig komt de dokter in contact met een doofstomme vrouw, die niet kan schreeuwen én niet tegen bloed kan. Fantastische B-film van horrorregisseur William Castle die bioscoopstoelen liet uitrusten met vibrerende zittingen en armleuningen die gingen trillen zodra de Tingler in beeld kwam. Het publiek werd verzocht massaal te schreeuwen om de Tingler te verjagen.

 

2. – The Panic in Needle Park (1971): HEROÏNE

In de jaren zeventig stond het gebied tussen Broadway en 72nd Street in New York bekend als Needle Park. Op straat en op bankjes vertoefden jonge mensen die door hun verslaving aan de zelfkant van de samenleving waren beland. In zijn eerste hoofdrol zien we Al Pacino aanvankelijk als de drukke, charmante gelegenheidsgebruiker Bobby, echter het duurt niet lang voordat de heroïnespuit dagelijks in zijn arm verdwijnt. Ook zijn vriendin Helen (Kitty Winn) kan de verleiding uiteindelijk niet weerstaan. Oud-modefotograaf Jerry Schatzberg maakte een boeiend en realistisch portret van een verliefd koppel dat capriolen moet uithalen om hun verslaving te kunnen bekostigen. Twaalf jaar later speelde Al Pacino in Scarface de drugsbaas Tony Montana die zijn hoofd begraaft in een berg cocaïne.

 

3. – Up in Smoke (1978): MARIHUANA

In die tijd had je nog bioscoopzalen waar je mocht roken. Van een blowtje keek niemand vreemd op. Zeker niet bij de eerste film van stand-up komedianten Cheech and Chong. In Up in Smoke stopt Pedro (Cheech Marin) voor de lifter ‘Man’ (Tommy Chong) en het duurt niet lang voordat ze een gigantische joint delen. Het duo rookt alles – in dit geval gedroogde ontlasting van Chongs labrador die zijn complete weedvoorraad had opgegeten – zolang je maar stoned wordt. Absurde ontmoetingen en dialogen, alsook acute vreetkicks en meligheid leiden naar een optreden tijdens een muziekfestival. Ondertussen hebben Cheech en Chong geen idee dat ze rijden in een busje dat compleet van weed is geconstrueerd. Er volgden vijf minder sterke stoner-films waaronder Still Smokin (1983) dat zich afspeelt in Amsterdam.

 

4. – Die Sehnsucht der Veronika Voss (1982): MORFINE

De controversiële Duitse filmregisseur Rainer Werner Fassbinder overleed in 1982 aan een overdosis cocaïne met slaappillen. In zijn laatste meesterwerk behandelt hij de morfineverslaving van Veronika Voss (Rosel Zech), een actrice die grote successen kende in Duitse films ten tijde van het naziregime, maar na de oorlog niet meer aan de bak komt. Haar frustraties en paranoia zijn vergelijkbaar met de uitgerangeerde Norma Desmond (Gloria Swanson) in de klassieker Sunset Boulevard (1950), echter Veronika Voss heeft zich laten opnemen in een privékliniek waar de verslaving bewust in stand wordt gehouden. Een sportjournalist valt voor Veronika en ontdekt de harde waarheid. Die Sehnsucht der Veronika Voss is typisch Fassbinder (zelf nog even in de film te zien): een intelligent sociaal melodrama over een vrouwelijk buitenbeentje.

 

5. – Naked Lunch (1991): INSECTICIDE

Schrijver William S. Burroughs (Beat Generation) brak in 1959 door met Naked Lunch. Het duurde ruim dertig jaar voordat iemand zijn innovatieve roman met de onnavolgbare verhaalstructuur vol maatschappijkritiek, metaforen en onsmakelijkheden durfde te verfilmen. De Canadese regisseur David Cronenberg, die al de nodige ervaring had opgebouwd met eigenzinnige horrorfilms als Shivers, Scanners en Videodrome, combineert Burroughs’ literaire bespiegelingen met een biografie in een film noir. Hoofdpersoon is insectenbestrijder Bill (Peter Weller) die ontdekt dat zijn vrouw Joan (Judy Davis) verslaafd is geraakt aan zijn verdelgingsmiddel. Bill krijgt zelf ook hallucinaties, wat resulteert in interacties met pratende kakkerlakachtige typemachines. Eén ding staat vast: de vaak onbegrepen Burroughs schreef Naked Lunch niet in nuchtere staat. Let op de jazzy soundtrack met saxofoonlegende Ornette Coleman.

 

6. – Fear and Loathing in Las Vegas (1998): MESCALINE

De twee uur durende hallucinerende trip van Terry Gilliam begint met de inname van mescaline. Dit uit cactussen (peyote) gewonnen psychedelisch goedje werd al tienduizend jaar geleden gebruikt door Indianen in Mexico. De blanke praat in zijn kerk óver Jezus, de indiaan praat in zijn wigwam tégen Jezus. De twee hoofdrolspelers van Fear and Loathing in Las Vegas praten vooral tegen zichzelf. Met hun kofferbak vol talloze soorten drugs racen een reporter (Johnny Depp) en zijn advocaat (Benicio del Toro) door de Nevada-woestijn op weg naar de gokstad. De filmadaptatie van het gelijknamige boek van Hunter S. Thompson laat zich moeilijk in een paar zinnen samenvatten, het is vooral een unieke kijkervaring. Toepasselijke soundtrack met onder meer Jefferson Airplane, The Dead Kennedys en Buffalo Springfield.

 

7. – Human Traffic (1999): XTC

Deze Britse muzikale komedie is het XTC-antwoord op het superieure Trainspotting dat drie jaar eerder insloeg als een bom. Ook Human Traffic handelt over een groep vrienden die elkaar vinden in drugsgebruik. De duizelingwekkende hoeveelheden geestverruimende varianten zijn vervangen door XTC, de destijds in zwang geraakte populaire MDMA-pil van de naar liefde hunkerende club scene. In een 99 minuten durende videoclip zien we hoe de vrienden zich voorbereiden op een wild weekend van drinken, slikken, dansen en maar doorgaan. Mooi gefilmd, snel gemonteerd, prima muziek en regelmatig grappig met als hoogtepunt een afgeladen pub vol jongeren die hun eigen variant van God Save the Queen zingen. Human Traffic is waarschijnlijk de beste speelfilm over XTC: ook de keerzijde komt aan bod, hoewel het allemaal wel erg luchtig blijft.


 

8. – The Salton Sea (2002): CRYSTAL METH

Na de moord op zijn vrouw belandt een man (Val Kilmer) in de drugsscene van Los Angeles. The Salton Sea begint met een flitsende inleiding over de geschiedenis van drugs (‘logisch dat Japanse kamikazepiloten in de oorlog speed kregen toegediend’) en een grappig inkijkje in de wereld van crystal meth-gebruikers. Ook regisseur D.J. Caruso heeft goed gekeken naar Trainspotting. Hij kiest echter niet voor de beleving en lotgevallen van de personages, maar schetst het verhaal van een man die in de drugsscene zit omdat hij uit is op wraak. En zo ontpopt The Salton Sea zich vrij abrupt van veelbelovende drugsfilm tot doorsnee actiethriller. Wel bijzonder om te zien dat een grote dealer in het verhaal veroordeeld is tot een kunststofneus omdat zijn oorspronkelijke reukorgaan na overmatig speedsnuifgedrag van zijn gezicht was gevallen.

 

9. – Love Liza (2002): BENZINEDAMPEN

Ironisch dat een van de grootste acteurs van deze eeuw afgelopen jaar overleed aan een overdosis drugs. Philip Seymour Hoffman speelt in Love Liza een van zijn beste rollen als de depressieve Wilson die na de zelfmoord van zijn vrouw Liza zijn pijn probeert te verzachten met het inhaleren van benzinedampen. Wilson zegt dat hij de jerrycans brandstof nodig heeft voor zijn modelvliegtuig, en voor hij het weet zit hij als een bezetene midden in het wereldje van radiografisch bestuurde bootjes en vliegtuigjes. Ondertussen krijgt hij het aan de stok met zijn schoonmoeder (Kathy Bates) die wil dat Wilson de afscheidsbrief van haar dochter opent. In het door zijn broer Gordy geschreven scenario is Philip Seymour Hoffman benauwend geloofwaardig. Het mysterie schetst niet zozeer waarom Liza uit het leven stapte, maar waarom zij voor Wilson viel.

 

10. – Half Nelson (2006): COCAÏNE/CRACK

Ook Ryan Gosling steeg in een drugsfilm tot grote hoogte. Als de idealistische leraar Dan op een middelbare school in kansarm Brooklyn is hij erg populair bij de leerlingen. Zijn combinatie van opgewektheid en suf lachje lijkt hij te ontlenen aan het roken van cocaïne. Op een dag wordt hij door een van zijn leerlingen, Drey, in laveloze staat met een crackpijpje betrapt op het toilet. Deze ontdekking is het begin van een mooie vriendschap tussen leraar en leerling. Dan getroost zich alle moeite om Drey ver van de lonkende drugswereld te houden, Drey redt Dan van de ondergang. Half Nelson is een realistische, maar brave film, schokkerig gefilmd met veel close-ups en op de huid. Ryan Gosling zou vijf jaar later doorbreken in Drive als nuchtere geheelonthouder. Maar wel eentje met moorddadige neigingen.

 

2 februari 2015

 

Alle leuke filmlijstjes