Film by the Sea 2019 – Deel 1

Film by the Sea 2019 – Deel 1:
Focus op Europese film

door Cor Oliemeulen

Uit het veelzijdige programma van de 21e editie van Film by the Sea kiezen we in dit eerste verslag vier films die op het Zeeuwse festival hun landelijke première beleven. Pistolen zwaaiende Italiaanse boefjes, Finse jongeren zonder verstand van geboortebeperking, de zowel geliefde als verguisde Amerikaanse regisseur Brian De Palma én zijn B-film met Nederlands tintje.

 

Piranhas

Piranhas – Napolitaans scootertuig
Een van de favorieten in de Film en Literatuur Competitie is Piranhas van de Italiaanse regisseur Claudio Giovannesi (met wie binnenkort op deze site een interview verschijnt). Hij baseerde zijn misdaaddrama op de bestseller La paranza dei bambini van de Napolitaanse schrijver Roberto Saviano die ook het filmscenario schreef. De letterlijke vertaling is De kinderen in de sleepnetten, een prachtige metafoor voor jongeren die in het kielzog van volwassen maffiosi streven naar dezelfde weelde en macht. Net als piranha’s mogen ze dan misschien wel scherpe tandjes hebben en zijn ze in groepsverband dodelijk, eeuwige roem behalen die vraatzuchtige kinderen pas nadat ze voor de grote vissen voldoende hebben gevangen. Maar zelfs dan is hun lot onzeker. De charismatische vijftienjarige Nicola (hij heeft zijn naam mee: Francesco Di Napoli) toont weinig geduld en wil de wijk met grof geweld overnemen.

Piranhas (vanaf 26 september in de bioscoop) dobbert mee op de golf van talrijke verhalen waarin jongeren geen ander toekomstperspectief zien dan criminaliteit. Dure kleding en schoenen, uitbundig uitgaan en het verwerven van aanzien, zijn in dit geval het gevolg van afpersing, intimidatie, drugshandel en zelfs moord. In groepsverband vervagen de normen en stijgt de overmoed. Leren omgaan met wapentuig leer je van een filmpje op het internet en van onderling verraad kijk je op den duur ook niet meer op. En zo zien we de tienerjongens op hun scooters door de wijk scheuren, stoer zwaaiend met pistolen en vragen we ons soms af of zeker de jongste maffiosi niet af en toe in hun broek schijten van angst. De enige kwetsbaarheid zien we slechts als Nicola zich koestert aan zijn vriendinnetje. In Piranhas overheerst het meeslepende avontuur, maar ontbreekt de psychologische diepgang.

 

Stupid Young Heart

Stupid Young Heart – Help, een baby!
Onzekere jeugdige emoties krijgen in het Finse coming-of-agedrama Stupid Young Heart (vanaf 12 december in de bioscoop) wel ruimschoots baan van regisseur Selma Vilhunen die zich in haar oeuvre voornamelijk bezighoudt met niet alledaagse opgroeiperikelen van tienermeisjes. Ditmaal staat de zestienjarige Kiira centraal. In haar wellustige onbezonnenheid is ze zwanger geraakt van de pas vijftienjarige Lenni (de werkelijke hoofdpersoon), maar het paar besluit om de zwangerschap niet af te breken. Kiira zou bij wijze van spreken een moord plegen om de huiselijke omgeving van een nonchalante moeder en ergerniswekkende schreeuwende koters te kunnen ontvluchten, Lenni zou zelf wel vader willen worden, omdat hij zijn eigen vader niet kent. Enfin, genoeg stof voor honderd minuten dramatische verwikkelingen in eenvoudige maar duidelijke schetsen.

Stupid Young Heart gaat vooral over verantwoordelijkheidsgevoel bij jongeren. Je kamer moeten opruimen is een ding, een baby opvoeden is andere moederkoek. De huidige tijd met sores als werkeloosheid en vluchtelingen maakt het er voor de jonge hartendiefjes zeker niet overzichtelijker op. Terwijl Kiira een goedkope flat probeert te vinden en in haar eentje een babyledikantje naar huis moet zeulen, laat Lenni steeds vaker verstek gaan. Klein en tenger als hij is, sluit hij zich aan bij volgroeide mannen in een sportschool en dreigt hij te radicaliseren omdat hij simpelweg niet weet wat hij met zichzelf, zijn vriendinnetje en zijn toekomstige kind aan moet. Het Finse drama is geloofwaardig, houdt zich zo ver mogelijk van vals sentiment en zal het vast goed doen bij jongvolwassenen. Het is fijn voor zowel Lenni als de kijker dat de hulp en een levensles uit onverwachte hoek komt.

 

De Palma

De Palma – Heilige makreel
Terwijl de Franse regisseur Claude Lelouch in Vlissingen een Career Achievement Award in ontvangst mocht nemen – zijn jongste drama Les plus belles années d’une vie draait op het festival – toont Film by the Sea de documentaire De Palma (2015) van de gelijknamige Amerikaanse veteraan-regisseur als inleiding op diens jongste thriller Domino. Brian De Palma loopt inmiddels tegen de tachtig en is zo iemand die vast in het harnas zal sterven. We zagen hem tot dusver niet vaak in interviews, des te verrassend is het om hem openhartig te horen terugblikken op zijn filmcarrière in deze documentaire van Noah Baumbach en Jake Paltrow. Kritisch over zijn eigen werk en Hollywood, maar beduidend diplomatieker dan in zijn films. In plaats van een partijtje vloeken over zijn onbegrip dat sommige van zijn films door critici met de grond werden gelijkgemaakt en door het publiek werden genegeerd, klinkt regelmatig het beschaafde ‘Holy mackerel’ uit De Palma’s mond.

Brian De Palma steekt zijn bewondering voor Alfred Hitchcock niet onder stoelen of banken. Nog veel meer dan The Master of Suspense bouwt De Palma de spanning tot een climax meestal tergend langzaam op. Bovendien ondersteunt hij zijn thrillermomenten met typische cameraperspectieven, uiteraard met veelvuldig gebruik van split screen (links wordt driftig het bloed van het tapijt geschrobd, rechts lopen politiemannen de trap op), strooit hij kwistig met liters nepbloed en deed ook De Palma graag een beroep op Bernard Herrmann. Over deze filmcomponist (Psycho, Taxi Driver) dist de boeiend vertellende regisseur nog een hilarische anekdote op. De Palma is dan ook een vlotte biografische documentaire waarin alle tops en flops van de bevlogen filmmaker de revue passeren, maar is het meest nostalgisch wanneer De Palma’s bemoeienissen met de eerste acteerschreden van Robert De Niro aan bod komen, alsook die goede oude tijd met collega’s als Steven Spielberg, George Lucas, Francis Ford Coppola en Martin Scorsese die destijds ook nog allemaal hun talenten moesten waarmaken.

 

Domino

Domino – De beste slechtste film van het jaar
Brian De Palma verklaarde na zijn geflopte miljoenenproject Mission to Mars (2000) nooit meer een film in de Verenigde Staten te zullen maken: teveel bemoeienis en macht van producers, filmstudio’s en andere onnozele betweters. Domino (vanaf 26 september in de bioscoop) werd geschoten in Europa met ook veel Belgen en Nederlanders op de loonlijst. Het verhaal begint in Kopenhagen waar politieagent Christian (Nikolaj Coster-Waldau) na geweldige seks met zijn mooie vriendin nog zo van slag is dat hij tijdens een melding zijn dienstpistool vergeet mee te nemen. Aangekomen op het plaats delict moet hij het wapen van zijn collega lenen terwijl die een geboeide crimineel vasthoudt. Misschien dat die collega geen geweldige seks had of het moet doen met een lelijke vrouw, hij heeft in ieder geval niet in de gaten dat de verdachte zich uit de handboeien weet te bevrijden om vervolgens zijn keel door te snijden. Christian belt om bijstand en volgt de crimineel in halsbrekende toeren over het dak. Het hangen aan de dakgoot is een ode aan Hitchcocks Vertigo en de muziekscore van De Palma’s huiscomponist Pino Donaggio is hypernerveus en heerlijk irritant.

Domino heeft alle eigenschappen van een B-film, hoewel nog meer bekende namen het wat onbeholpen script invulling geven: Carice Van Houten die een geheime liefde blijkt te hebben en Guy Pearce als CIA-er hebben we weleens beter zien acteren (samen wellicht geen goede seks gehad). Maar door het warrige verhaal van knullige politiefunctionarissen, niet minder knullige zelfmoordterroristen (met zowaar een bloedige aanslag tijdens het Nederlands Film Festival – in Amsterdam) en veel te lange aanlopen naar gewelddadige climaxen (de droneaanval in een Spaanse stierenvechtersarena oogt uitermate harkerig) sijpelt zo nu dan die herkenbare De Palma-charme van vleugjes Hitchcock, split diopters (close-up en achtergrond scherp), afgesneden strottenhoofden en snedige oneliners, zoals: “We’re Americans, we read your e-mails”.

 

17 september 2019


Film by the Sea 2019 – Deel 2

Film by the Sea 2019 – Deel 3

 

MEER FILMFESTIVAL