Imagine Film Festival 2018 – Deel 4 (slot):
Wordt fantasie ingehaald door de werkelijkheid?

door Alfred Bos

Imagine is het filmfestival waar de verbeelding de vrije teugel krijgt. Daar is het niet altijd vrolijk toeven. Veel recente fantastische films benadrukken de donkere kant van de mens. Trend: de realiteit van vandaag de dag overtreft de fantasie.

Unsane – Gefundeerde paranoia
Het kan aan de datum hebben gelegen, maar voor Imagine was vrijdag de dertiende de dag van de nare films. Unsane van Steven Soderbergh gaat over een naar mens dat in een nare situatie terecht komt. Sawyer Valentini (Claire Foy) is verhuisd vanwege een stalker. Maar ze blijkt getraumatiseerd en belandt in een inrichting. Lijdt ze aan wanen of achtervolgt de belager haar tot achter de muren van het gesticht? Wat is echt en wat is inbeelding?

Unsane heeft een afwijkende vorm. Geen found footage, zoals in The Blair Witch Project of , maar gefilmd met de iPhone. Dat is in dit geval geen trucje; het maakt de film claustrofobisch, alsof je hem ervaart via het vernauwde bewustzijn van de hoofdpersoon. Sawyer is geen leuk mens, maar als kijker krijg je toch sympathie voor het kreng dat zich in een onmogelijke situatie ziet geplaatst.

Steven Soderbergh is te intelligent om aan het goed vertelde griezelverhaal geen extra laag toe te voegen. Achtervolgingswaanzin is het thema van de film en die wordt niet alleen gevoed door al dan niet ingebeelde belagers. Het economische systeem jaagt de paranoia aan, want de inrichting verdient aan zijn patiënten. Aldus tilt de regisseur dit vlot gemaakte tussendoortje uit boven het niveau van de genrefilm. Unsane draait vanaf 3 mei in de Nederlandse bioscoop.

Human, Space, Time and Human – Inktzwarte allegorie
De nieuwe film van Ki-duk Kim bevestigt diens reputatie als misogyne regisseur. Human, Space, Time and Human (ook bekend onder de titel The Time of Humans) is in zekere zin de tegenhanger van zijn poëtische en meest bekende film Spring, Summer, Fall, Winter … and Spring uit 2003. Het is een inktzwarte allegorie over het beest in Homo sapiens, een alternatief scheppingsverhaal waarin de mens wordt geboren in de hel, niet het paradijs.

Het verhaal vindt plaats op een afgedankte torpedojager, nu in gebruik als cruiseschip. Het is een ark, bevolkt door een pas getrouwd stel op huwelijksreis, een corrupte politicus en diens zoon, criminelen, beroepsoplichters, hoeren en losgeslagen studenten. De eerste akte, Human, is geen prettige introductie. Wanneer aan het begin van de tweede akte, Space, het schip in de lucht blijkt te zweven, kunnen de schepelingen hun ware aard ongeremd botvieren.

Er wordt gevochten om de voedselvoorraad. Er wordt gevochten om de vrouwen. Er wordt gevochten om de wapens aan boord. Er wordt gevochten om de macht. Groepsverkrachtingen, georganiseerde moordpartijen, kannibalisme—de regisseur houdt zich niet in. Maar het is allemaal saai en fantasieloos; plat en voorspelbaar. Dan duren 122 minuten erg lang.

De Eva van deze horrorvertelling, vertolkt door de Japanse actrice Mina Fujii, komt er als archetypische moeder beroerd van af. Haar kersverse echtgenoot wordt vermoord, ze doorstaat meerdere verkrachtingen, raakt zwanger van een onbekende donor en baart een monster. Ki-duk Kim legt het er dik bovenop, te dik.

Salyut-7 – Gewichtsloze rampenfilm
Deze Russische rampenfilm speelt voor een groot deel in het bevroren casco van een verlaten ruimtestation en als kijker krijg je het zelf ook koud, zo intens leef je mee met de twee kosmonauten die naar boven worden gestuurd om een onmogelijke klus te klaren en het station weer aan de praat te krijgen. Klim Shipenko baseerde zijn film op het waar gebeurde verhaal van het Russische ruimtestation Salyut dat in juni 1985 door een stroomstoring onbestuurbaar werd en dreigde terug te vallen in de dampkring.

Niet alleen gevaarlijk, want het geavanceerde schroot kan neerstorten in bevolkt gebied. Maar ook een smet op de Russische trots. En wat als de Amerikanen, de grote concurrent van ruimtevaartnatie USSR, zich de geheimen van de Russische technologie toe-eigenen? Shipenko’s film is geen documentaire, de regisseur voegt fictieve elementen toe aan het achtergrondverhaal. De patriottistische toon vergeven we hem graag, daar was Ron Howards Apollo 13 ook niet vrij van. Salyut-7 is minstens zo goed, wellicht beter.

Dat komt mede omdat in de tussentijd een film als Gravity is gemaakt; de proloog van Salyut-7 doet denken aan de eerste akte van die film. Shipenko draaide naar verluidt twintig minuten speelfilm in de ruimte en maar liefst veertig minuten in gewichtsloze toestand. Dat is te zien: de beelden van een lege cabine vol rondzwevend water is sprookjesachtig fraai. Ook de scène van de koppeling aan het rondtollende station is spectaculair en juist het realisme – niet de fantasie – maakt Shipenko’s film zo overtuigend. Het publiek van Imagine verkoos Salyut-7 voor hervertoning op de slotdag van het festival, de film verdient een Nederlandse bioscooprelease.

A Day – Time loop-film met twist
A Day is het filmdebuut van de Zuid-Koreaan Sun-ho Cho. Hij tekende tevens voor het scenario, na eerder het script van de horrorthriller Killer Toon te hebben aangeleverd. In die film lopen werkelijkheid en mediarepresentatie door elkaar. A Day daarentegen is de eerste time loop-film uit Zuid-Korea, een relatief nieuw subgenre naar het voorbeeld van Groundhog Day (1993). Films als Source Code en Looper bleken geen groot succes, maar A Day trok in zijn thuisland een miljoen bezoekers.

De film handelt over een vader die op haar achtste verjaardag zijn vervreemde dochter wil ontmoeten. Voor ze elkaar treffen verongelukt het meisje. De vader, een internationaal gerespecteerde arts, probeert haar leven te redden in elkaar steeds sneller opvolgende versies van de fatale dag. De regisseur geeft een eigen draai aan het time loop-genre door niet één maar twee personages met tegengesteld belang op te voeren die uit de tijdlus proberen te breken.

Bovendien voegt Cho een spiritueel element toe aan de plot, wat de film zowel een bovennatuurlijke als een morele dimensie geeft – ongebruikelijk in het genre – maar de uitwerking zal niet iedereen overtuigen. Wat voor de ene kijker het soort melodrama is waar men in het oosten van smult, valt voor de westerse kijker in de categorie versuikerde sentimentaliteit waar het gebit van kraakt. Het Imagine-publiek poetst drie maal daags, want dat verkoos de film tot een van de zes festivaltoppers.
 

24 april 2018

 
 
Imagine Film Festival 2018 – Deel 1
Imagine Film Festival 2018 – Deel 2
Imagine Film Festival 2018 – Deel 3
 
 
MEER FILMFESTIVAL