Vertrouwde genres in de mix
door George Vermij
Waar het Imagine Filmfestival voor velen alleen beelden zal oproepen van The Night of Terror is het festival zijn bloedige roots al lang ontgroeid. Dat blijkt wel uit de laatste editie waar een tendens waarneembaar is van genrefilms die arthouse-elementen overnemen.
Het niet geheel geslaagde I Am a Ghost is een treffend voorbeeld van de vermenging van genres en filmstijlen. In korte en vreemde fragmenten wordt het routineuze bestaan van een jonge vrouw in een oud huis getoond. Statisch gefilmd waardoor de handelingen iets ritueels krijgen doet het denken aan de kille en vervreemdende registraties die je gewend bent van realistische filmhuisfilms. Dat we hier met horror te maken hebben, blijkt uit een scène waarin de vrouw een stem hoort van iemand die een seance met haar heeft en waar ze te horen krijgt dat zij een geest is.
De keuze om een spookverhaal vanuit dat perspectief te vertellen is origineel, maar komt in de regie van H.P. Mendoza niet helemaal uit de verf. Deels omdat de handelingen van de vrouw gaan vervelen door de statische filmische aanpak. Daarnaast ontvouwt zich een vrij voorspelbare verhaallijn waarbij de geest op aandringen van de stem een trauma uit het verleden moet overwinnen. Mendoza zet wel een creepy Fin de siècle sfeer neer door middel van de sfeervolle inrichting van het huis en schimmige oude foto’s.
In een wildernis van verlangen
Een geslaagdere mix tussen arty poëzie en dreiging was Thou Wast Mild and Lovely van Josephine Decker. Een op het eerste gezicht vreemde en sensuele ervaring die vooral wordt opgeroepen door prachtige beelden en een dromerige montage. Het verhaal draait om de jonge en mooie Sarah die op het Amerikaanse platteland leeft met een oudere man. Ze krijgen seizoenshulp van een buitenstaander die geld nodig heeft en zich niet op zijn gemak voelt. Hij raakt echter al snel in de ban van de erotische aantrekkingskracht van Sarah die in een goede vertolking van Sophie Traub wreedheid, onschuld en puurheid tot een verrassend geheel weet te smeden.
Decker weet het Amerikaanse landschap mooi te vangen in shots die niet zouden misstaan in een film van Terrence Malick. Deze lyriek wordt gecombineerd met een verhaal en een sfeer die passen bij de Hillbilly-horror van bijvoorbeeld Deliverance als de buitenstaander langzaamaan in een gevaarlijke situatie terechtkomt. Toch blijft de film verrassen door niet te kiezen voor de genrepaden die je zou verwachten. Het roept ook de vraag op hoe je zo’n film het beste zou kwalificeren. Decker is echter eigenzinnig genoeg om de hokjes te doen vergeten en lijkt in haar stijl misschien nog het meest op Harmony Korine in zijn Gummo-periode.
Humane anime
Een andere afslag van de gebruikelijke verwachtingen was het Anime-programma van het festival. Voor de Japanse animatie gelden ook vooroordelen bij het grote publiek die het vooral associëren met escapistisch kindervermaak of anders gewelddadig genrevoer. Anime biedt echter veel ruimte voor variatie en kwaliteit zonder daarbij dramatische diepgang te vergeten.
Neem bijvoorbeeld het poëtisch en op subtiele wijze ontroerende The Garden of Words. Het simpele verhaal laat een eenzame puber in contact komen met een jonge vrouw in een park dat door de seizoenen getoond wordt. De mooie en verstilde segmenten bieden een rust voor de innerlijke worstelingen van de hoofdpersonen die kampen met twijfel en onzekerheid. De toenadering wordt voorzichtig en mooi in beeld gebracht en de film benadrukt nog eens dat ondanks culturele verschillen er een universele kern is van menselijke emoties en behoefte aan diepere connecties. Het enige manco is dat de film naar het einde toe zijn kwetsbaar opgebouwde schoonheid inlevert voor grote gebaren.
Subtiel en ambitieus is The Wind Rises. De naar zijn zeggen laatste film van Anime-grootheid Hayao Miyazaki. De film is deels episch in zijn bereik, maar vergeet daarbij niet de kleine menselijke details. Het verhaal draait om een vliegtuigingenieur wiens turbulente leven getoond wordt. Dat bestrijkt voor Japan een controversieel tijdsgewricht waar het land zich klaarmaakt voor een oorlog tegen China en de uiteindelijke aanval op Pearl Harbor.
De hoofdpersoon is een toonbeeld van nobele bedoelingen gevoed door de schoonheid van het vliegen. Iets dat nog eens onderstreept wordt door een inspirerend gedicht van Paul Valéry dat terugkomt en waar de film ook zijn titel aan dankt. Miyazaki maakt er een verhaal van waar de idealen van een individu door omstandigheden gebruikt worden voor het kwaad. Een complexe thematiek die in de film soms wat wordt versimpeld. Zo wordt de oorlog maar kort en zijdelings behandeld. Toch biedt Miyazaki een mooi portret van het leven van een ambitieuze dromer die in karakterisering en dramatiek niet onder doet voor echte speelfilms.
Knokken en huiveren
Ruimte om gewoon ongegeneerd op te gaan in genrefilms was er natuurlijk ook. Zo bood de WIP-film (Women in Prison) Raze een rauwe portie knokken en botten breken dankzij de vechttalenten van Zoë Bell. Bell was de stuntvrouw die in de Kill Bill-films Uma Thurmans vechtscènes deed. In het vermakelijke, maar voorspelbare Raze is zij een ex-militair gevangen gehouden door een sinistere organisatie die vrouwen tegen elkaar laat vechten tot de dood. Het is lekker over-the-top en de gevechten zijn bruut. Toch is de film weinig meer dan een gewelddadig tussendoortje, ideaal voor vulling in de videotheek (als die nog ergens bestaan).
Het betere genrewerk kwam in de vorm van horrorfilm Oculus. De film is niet vernieuwend, maar weet de vaste thema’s die je gewend bent zelfverzekerd te hanteren. Oculus draait om een spiegel met gevaarlijke krachten die mensen tot waanzin drijft. Een getraumatiseerde broer en zus die hun ouders verloren hebben door toedoen van het meubelstuk, proberen de vloek op te heffen. Het knappe van de film is dat regisseur Mike Flanagan herkenbare elementen gebruikt die niet voorspelbaar werken, maar juist vertrouwd. Zo wordt je langzaam in de verknipte en nare wereld van de spiegel gezogen die de hoorpersonen in de ban houdt.
19 april 2014