IDFA 2019 – Preview 2:
Van media tot muziek
door Bob van der Sterre
In onze tweede voorbeschouwing over het programma van het documentairefestival IDFA 2019 richten wij ons op journalistiek & media, klassiekers, kunsten & kunstenaars, lange zit, maatschappelijk engagement, misdaad en muziek.
Journalistiek & media
Collective (109 min.)
Deze film laat zien wat er gebeurde na de brand in de nachtclub Colectiv in Boekarest. Dat leidde tot de val van de Roemeense regering. Ik vermoed een schandalige film, veel onthullingen, veel corruptie, veel frustrerende gevoelens.
How To Steal a Country (87 min.)
Over de te innige banden tussen de steenrijke familie Gupta en de Zuid-Afrikaanse regering van Zuma. Dit belooft veel sappige schandalen van een niveau dat wij ons hier moeilijk kunnen voorstellen. Onderzoeksjournalistiek van de bovenste plank.
Radio Silence (77 min.)
Carmen Aristegui is radiopresentator in Mexico en niet op haar mondje gevallen. Ze spreekt zich uit tegen de drugshandel. Met haar enorme populariteit lukt het haar om mensen te laten geloven in een betere toekomst. Doet me enigszins denken aan Reportero uit 2012, ook al van die Mexicaanse helden.
This Is Not a Movie (106 min.)
Portret van buitenlandcorrespondent Robert Fisk, die vertelt over zijn vak. Hij was journalist in het Midden-Oosten. Voor wannabe-correspondenten – of mensen die willen weten hoe dat nou is – vermoedelijk een zeer interessante film. Of dat ook zo is voor de rest van het publiek, moet nog blijken.
Klassiekers
The Battle of Chile: The Insurrection of the Bourgeosie (96 min.) / The Battle of Chile: Coup d’État (88 min.) / The Battle of Chile: Popular Power (79 min.)
Trilogie over de staatsgreep in Chili in 1973. Films uit 1975 (conflicten), 1976 (staatsgreep) en 1979 (laatste jaar Allende). Maker is regisseur Patricio Guzmán, ook de gast van deze IDFA. Als documentairemaker zag hij alles voor zijn neus gebeuren. Voor de liefhebber is er ook nog zijn Chileense film uit 1997, Chile, Obstinate Memory, over de trauma’s die deze tijd heeft losgemaakt, en The Cordillera of Dreams, zijn nieuwste film, over getuigen van de recente Chileense geschiedenis.
Don’t Look Back (96 min.)
Wie wil terug naar 1967? D.A. Pennebaker legde in 1965 de tour van Bob Dylan vast. Voor de liefhebber. Hoort bij de special A Tribute to Pennebaker and Hegedus.
The Fog of War (95 min.)
Errol Morris (zie zijn profiel) is gespecialiseerd in een bepaald soort interview. Dit interview hield hij met Robert McNamara, Amerikaans minister van Defensie in de jaren zestig. Errol Morris’ interviews zijn altijd sterk. De vraag is alleen of het niet te ver van ons Nederlandse bed is.
General Idi Amin: A Self Portrait (92 min.)
Idi Amin in een portret van regisseur Barbet Schroeder. Het verhaal is bizar en het resultaat een klassieker in de documentairewereld. Dit is de versie die na het overlijden van Idi Amin in 2003 werd gemaakt – de versie ervoor… Nou ja, met een dictator is het lastig zakendoen, laten we maar zeggen.
La Jetée (28 min.)
Amper een half uur maar zeer beroemde ‘documentaire’ van Chris Marker. Postapocalyptisch (gaat over de wereld na de Derde Wereldoorlog) en artistiek.
Kunsten & kunstenaars
Andrey Tarkovsky. A Cinema Prayer (93 min.)
Het leven van Tarkovski, door hemzelf verteld, door zijn zoon samengesteld. Klinkt als voer voor de fans. Toevallig (niet echt denk ik) is er ook een Tarkovski-special in Eye. Lees ook ons interview met de zoon van Tarkovski op InDeBioscoop!
In dit genre nog twee filmregisseursfilms: Forman vs. Forman (over Milos Forman van Amadeus, The Fireman’s Ball en One Flew over the Cuckoo’s Nest) en Varda by Agnès (over Agnes Varda, die een film over zichzelf maakte, in het jaar dat ze ook overleed).
Lil’Buck: Real Swan (85 min.)
Lil’Buck is een danser ‘van de straat’. Nee, echt, letterlijk van de getto’s naar optredens met Yo Yo Ma. Ik had nog nooit gehoord van jookin’ maar over die straatdans in Memphis gaat deze film. Voor fans van dansfilms is er ook Cunningham.
Margaret Atwood: a Word After a Word After a Word is Power (92 min.)
Geldt voor alle schrijversbiografieën: je moet wel fan zijn, anders wordt het saai. Ik heb zelf niet veel met Atwood maar voor de fans zal dit vermoedelijk geweldig materiaal zijn. Ook in dit genre, maar met een heel ander verhaal uiteraard: Toni Morrison: The Pieces I Am.
Max Richter’s Sleep (99 min.)
Componist Max Richter wilde juist wel dat mensen in slaap zouden vallen bij zijn optreden. Dat was de bedoeling van Sleep, dat met bedden en al in Los Angeles werd opgevoerd. In deze documentaire meer context bij dit evenement/deze performance.
True Copy (80 min.)
Het is wel grappig dat vervalsers meer onderwerp van documentaires zijn dan echte kunstenaars. Denk aan een film als Arts and Craft. Nu is Geert Jan Jansen onderwerp van de film. Of is de film wel echt? Of net zo in scène gezet als de stunt van toneelgroep Berlin rondom een in de Kunsthal gestolen Picasso?
Lange zit
Heimat is a Space in Time (218 min.)
Documenten, brieven, cv’s, dagboeken. Via veel voorleeswerk krijgen we een beeld van de geschiedenis van Duitsland. Dat gaat samen met voorbij glijdende beelden van de genoemde locaties in het heden. Ruim drie uur experimentele film van Thomas Heise.
Warheads (182 min.)
Beroemde docu uit 1992 over huursoldaten van Romuald Karmakar. Docu fascineert omdat je mensen aan het woord ziet die je verder zelden hoort of ziet. Er is wel zitvlees voor vereist met zijn bijna drie uur lengte.
Maatschappelijk engagement
Balolé, the Golden Wolf (65 min.)
Een steengroeve in de buurt van Ouagadougou, de hoofdstad van Burkina Faso. Hoe is het leven van de mensen die dat werk doen? Een pittig bestaan, maar een betere vraag is: hoe blijf je positief in die situatie? Er is trouwens (toeval?) nog een docu over Burkina Faso en zwaar fysiek werk (goudmijnen): No Gold for Kalsaka.
Blow it to Bits (109 min.)
Regisseur Lech Kowalski bezoekt arbeiders die een fabriek ‘gijzelen’. Hij filmt de arbeiders. Vermoedelijk een sympathiek portret van hardwerkende arbeiders die ingehaald worden door de moderne tijd en hun frustratie daarover uiten.
Máxima (88 min.)
Nee, niet die, maar een boerin uit Peru, die ten strijde trekt tegen het grootkapitaal, dat het op haar en andere boerderijen heeft voorzien (ze wonen dichtbij een goudmijn). Ongetwijfeld veel boze gevoelens om de arrogantie van de macht in deze film maar ook bewondering voor de helden die dan ook altijd opstaan.
Punks (90 min.)
Tieners die niet meer te handhaven zijn, wat moet je ermee? Naar Frankrijk, naar een boerderij om zichzelf ‘op het rechte pad’ te krijgen. Vermoedelijk veel pijnlijke, wrange scènes over moeilijke kinderen, type ‘lach en een traan’. Nederlandse documentaire van Maasja Ooms zal er bij het publiek ingaan als koek. Enigszins verwant aan Carroussel, over criminelen die in Rotterdam een tweede kans krijgen.
Push (92 min.)
Gentrificatie (beter bekend als gentrification) is een probleem. Daar ben ik van overtuigd, en veel anderen met mij. Interessant onderwerp dus waar veel over gepraat wordt maar tot nu toe niet over nagedacht wat de gevolgen zijn, hoe woonsteden in feite veranderen in hotelsteden. Zweedse documentaire reist de wereld rond om meer te weten te komen van dit fenomeen.
Misdaad
Always in Season (89 min.)
De dood van Lennon Lacy werd aanvankelijk zelfmoord genoemd, maar het bleek anders gegaan te zijn. De FBI ging zich ermee bemoeien. Jacqueline Olive ging diep op de zaak in. Geen docu om vrolijk van te worden, wel spannend.
Behind the Blood (86 min.)
De in Honduras geboren Loretta van der Horst gaat terug naar Honduras. Ze filmt een priester die zich midden in het bendegeweld begeeft, een journalist die reportages maakt en een huurmoordenaar. Vermoedelijk een beklemmende, dappere film.
Prison for Profit (83 min.)
Geprivatiseerde gevangenissen beter dan niet-geprivatiseerde? Dat zou je zeker niet denken als je deze docu kijkt die misstanden laat zien in een geprivatiseerde Zuid-Afrikaanse gevangenis (de Mangaung-gevangenis). Geen film om blij van te worden. Meer gevangenisfilms op IDFA: Arcana (portret van een gevangenis in Valparaiso in Chili uit 2006), The Cause (gevangenis in Venezuela die gedurende vijf jaar werd gefilmd), Sunless Shadows (jonge vrouwen in Iran in de gevangenis), en die verwant is aan de stopmotion-animatie (met echte geluidsbanden) The Unseen, over vrouwelijke daklozen in Iran die ook vaak in de gevangenis eindigen.
Chasing Yehoshua (82 min.)
Yehoshua Elitzer is veroordeeld voor een moord op een Palestijnse taxichauffeur. Hij ontsnapte. Documentairemaker Shay Fogelman was vijf jaar bezig met hem te vinden, daar gaat deze documentaire over. Hollende camera’s, mensen die geen vragen willen beantwoorden en een fascinerend plot?
Mafia is Not What it Used to Be (105 min.)
Falcone en Borsalino, de twee vermoorde maffiarechters, worden in Palermo herdacht via een parade. Deze parade is het begin van een portret van mensen die hiermee te maken hebben, als kritisch persoon (fotografe Letizia Bataglia) of als artiest bij de parade. Dit kan wel interessant zijn, omdat de film maffia alleen als beginpunt neemt, maar niet als onderwerp van een journalistieke documentaire. Er is trouwens op IDFA ook een film over Letizia Bataglia zelf, waar ik erg nieuwsgierig naar ben, want ze behoort toch wel tot een van mijn fotografische helden.
Muziek
All I Can Say (102 min.)
Je bent popster, het is 1995 en je bent 28 jaar. Dan sterf je aan een overdosis. Dat overkwam Shannon Hoon, zanger van Blind Melon, die met Hi8-camera veel films van zijn leven maakte. Belooft een pijnlijke film, die tegelijk een interessante tijdreis naar die heerlijke 90’s biedt.
Inna de Yard: The Soul of Jamaica (99 min.)
Reggae-artiesten nemen hun reggaehits nogmaals op, maar dan akoestisch. Dat is het gegeven van deze docu, die veel interessante figuren, mooie muziek en levenswijsheid belooft.
Marianne & Leonard: Words of Love (102 min.)
Nick Broomfield, die diverse pittige docu’s maakte (over Biggie & Tupac; Kurt & Courtney; seriemoordenaar in LA), gaat nu aan de gang met een softer onderwerp: de lastige relatie tussen Leonard Cohen en Marianne Ihlen. Zij was onderwerp van het beroemde liedje So Long, Marianne en, pikant genoeg, later ook partner van Broomfield op het artistieke vakantie-eiland Hydros.
Once Aurora (71 min.)
Als kindster werd de Noorse Aurora Aksnes een groot succes maar zit nu, begin twintig, in haar eerste midlifecrisis. De film volgt haar bij die momenten. Ik betwijfel of dit echt interessant is als documentaire, ‘de tol van de roem’, maar er zijn vast fans die reikhalzend uitkijken naar deze docu. Het is misschien interessant om deze documentaire af te zetten tegenover een ander zangtalent, in India, dat moet optreden voor rijke mensen (Pearl of the desert).
Once Were Brothers: Robbie Robertson and the Band (100 min.)
The Last Waltz van Scorsese, anyone? Deze legendarische band was het onderwerp van die film. De leadzanger (uiteraard Robbie Robertson) kijkt samen met anderen terug op hun succes en zijn eigen leven.
14 november 2019
Preview IDFA 2019 – Deel 1
Preview IDFA 2019 – Deel 3