****
recensie De Liefhebbers
Wat doet ziekte met familie?
door Nanda Aris
Wanneer bekend wordt dat de autoritaire vader Jan beginnende alzheimer heeft, komen de familiebanden op scherp te staan. De vier volwassen kinderen komen, allen met hun eigen problemen, in het ouderlijk huis bijeen. Ze stoten elkaar af en hebben elkaar nodig; ze moeten zich verzoenen, met elkaar en met zichzelf.
Regisseuse Anna van der Heide won met haar eerste korte film MissiePoo16 in 2007 een Gouden Kalf. Ze maakte daarna onder andere de films Brammetje Baas (2012) en Meester Kikker (2016). In een interview met het Parool vertelt ze dat de thematiek van de film De Liefhebbers dichtbij komt door de ziekte – een aangeboren hersenafwijking – van haar broer. De achteruitgang en acceptatie is iets dat ze terugziet in de rol van Jan.
Vader
Jan Liefhebber, een mooie rol van de inmiddels 74-jarige Jeroen Krabbé (The Fugitive, Soldaat van Oranje), weet sinds een jaar dat hij beginnende alzheimer heeft. Hij weet een waardige, statige man neer te zetten die moet leren omgaan met het verlies van controle. De stempel die hij drukt op het gezin, drukt hij ook op het architectenkantoor dat hij runt.
Zijn druk-druk-druk zoon Kasper (Guy Clemens, bekend van tv-series Toren C en ’t Schaep met de vijf poten) vindt met hem samenwerken dan ook niet altijd makkelijk. Iets dat zoon Jonathan (Theo Maassen: Minoes, TBS) zichzelf dan ook niet zo snel zou zien doen. Als gevierd, maar eenzame chirurg hoeft hij dat ook niet. De dominantie van zijn vader – en het feit dat hij op hem lijkt, hebben de band tussen vader en zoon niet bepaald versterkt.
Foto
De familie spreekt af in Amsterdam om gezamenlijk een gezinsfoto te maken, maar Jan raakt de weg kwijt (hij verstuikt zijn enkel, zoals hij zijn kinderen vertelt) en de kinderen en kleinkinderen zijn druk, dus het wordt uitgesteld. Jan’s vrouw Lea (Beppie Melissen: Het Zakmes, Gooische Vrouwen haalt hem op, en zoon Jonathan komt erachter dat zijn vader niet zijn enkel verstuikt heeft, maar ziek is. Het brengt de familie noodgedwongen weer samen en het rakelt de familieperikelen op.
De verhoudingen zijn niet al te best, zo blijkt aan de keukentafel van fladderige en zachtaardige dochter Maria (Sanne-Samina Hansse: tv-series Random Shit, Baptiste). Andere dochter Sam (Hadewych Minis: Borgman, Bloed, Zweet en Tranen) is over uit Londen, na een lange tijd afwezigheid in Nederland. Zoals broers en zussen kritisch op elkaar kunnen zijn, vliegen de verwijten over tafel. Kasper is te druk voor zijn vrouw Laura (Jelka van Houten: Huisvrouwen bestaan niet) en gezin, Jonathan is depressief, Sam eenzaam en Maria met dochtertje wordt nog altijd onderhouden door vader en moeder. Het is ondenkbaar dat ze met elkaar een weekend weggaan – iets dat Lea graag zou willen.
Alzheimer
Het is geen film over alzheimer, zoals Still Alice, waarin we het ziektebeeld vanuit de hoofdpersonage volgen. Het doet eerder denken aan Alles is familie, ook al is De Liefhebbers niet zo hysterisch en meer serieus. Maar ook grappig. Zoals wanneer Jan, nadat hij de familie vertelt dat hij alzheimer heeft, opstaat en de kamer uitloopt, zich omdraait en vraagt: ‘Waar is de wc eigenlijk?’ Het blijft pijnlijk stil, totdat duidelijk wordt dat Jan een grapje maakt.
De Liefhebbers gaat over wat een ziekte doet met een familie. Naast het verdriet dat voor iedereen anders is, verbindt ziekte ook. We hebben elkaar als mensen – en als familie – nodig.
21 oktober 2019