Out of the Furnace

***

recensie  Out of the Furnace

Getergd fatsoen in failliete gemeenschap

door Alfred Bos

Sociaal drama met thriller-trekjes waarin karakteracteurs zonder opsmuk figureren in de wraakactie van een brave burger die zijn wereld uiteen ziet vallen. Familiebanden en vriendschappen overstijgen bestuurlijke onmacht. 

Wanneer neem je het recht in eigen handen? Is het überhaupt verstandig om voor eigen rechter te spelen? De Amerikaanse cinema is dol op de vigilante, verzot op de wreker. Waar het centrale gezag faalt – incompetent of corrupt of beide – moet het individu zijn boontjes zelf doppen. Voor criminelen is dat gesneden koek, maar voor de goedwillende burger kan het uitdraaien op een oudtestamentisch drama waarin goed en fout, schuld en onschuld tot een onontwarbare kluwen verwikkeld raken. Afgelopen najaar gaf Prisoners een subtiele variant op het thema. In Out of the Furnace liggen de lijnen tussen goed en fout duidelijker. Maar het dilemma blijft.

Recensie Out of the Furnace

Russell Baze (Christian Bale), de protagonist van Out of the Furnace, bezemt keurig zijn betegelde veranda schoon en schilt na het werk een appeltje. Hij leeft in de wereld van Bruce Springsteen: het provinciestadje North Braddock (Pennsylvania) in de Appalachian Mountains. Ooit de zelfverklaarde ‘geboorteplaats van het staal’, nu een vermoeid dorp waar achter dichtgetimmerde ramen de ratten scharrelen. Baze werkt in de staalfabriek, net als ooit zijn vader en zijn oom. Zijn jongere broer Rodney (Casey Affleck) vergokt zijn geleende geld. De ex-marinier is uit Irak teruggekeerd als getroebleerde ziel die zich niet kan conformeren aan de traditionele orde.

Illegale free-fights
Het zal niet helemaal toevallig zijn dat regisseur Scott Cooper in zijn tweede, wederom zelfgeschreven film (de voormalige acteur debuteerde in 2009 verdienstelijk met Crazy Heart) uitgerekend Christian Bale de rol van wreker laat vertolken. Bale kroop eerder in het vleermuispak van Bruce Wayne/Batman, de ultieme vigilante, die bovendien wreker is want hij verdelgt het gespuis omdat zijn ouders voor zijn ogen werden vermoord. Daarnaast vertolkt Bale in Public Enemies (2009) de rol van de gedreven speciaal agent die de legendarische bankrover John Dillinger opjaagt en kalt stelt. Bale kan heel goed de verbeten wraakengel spelen.

Ook de acteur die Baze’s tegenstrever neerzet, de onmogelijk lompe mountain man Harlan DeGroat, lijkt te zijn getypecast. DeGroat is een criminele hufter van het onmogelijkste soort, een halfgeletterde bruut die in staat van oorlog leeft met iedereen die zijn blikveld betreedt. Hij huist in uitgewoonde krotten in de beboste heuvels van Pennsylvania en verdient zijn geld door het gokken op illegale free-fights te manipuleren. Woody Harrelson speelt hem met verve, compleet met lolly tussen de kiezen. Sinds Natural Born Killers (1994) staat hij in het collectieve geheugen van de bioscoopbezoekers gegrift als de antisociale maniak bij uitstek.

Geruïneerde moraal
Het universum van North Braddock is het huidige Amerika in het klein. De traditionele orde is kapot, de droom vervlogen. Wat rest is een existentiële jungle, waarin recht een farce van procedures en papierwerk is en misdaad meer loont dan deugdzaamheid. Russell schikt zich, broer Rodney niet. Dat verandert wanneer Russell, ondanks zijn goede bedoelingen, achtereenvolgens zijn vrijheid, zijn vader, zijn vriendin en uiteindelijk zijn broer verliest. Dan staat de getergde engel der wrake op.

Recensie Out of the Furnace

Ook de bijrollen in deze door Leonardo DiCaprio en Ridley Scott gecoproduceerde film zijn ingevuld door karakteracteurs als Willem Dafoe, Sam Shepard en Forest Whitaker. Out of the Furnace portretteert een gebroken samenleving met een geruïneerde moraal en stelt een vraag die centraal staat in de betere film noir van de jaren veertig en vijftig. Mag wie alles is kwijtgeraakt zijn rol van slachtoffer overstijgen door dader te worden? Hoe krom is recht? In Public Enemies droeg Bale’s personage een politiepenning en nu niet. Dat is de premisse die Out of the Furnace op scherp zet.

 

28 januari 2014

 

MEER RECENSIES