***
recensie Loving
Helden tegen wil en dank
door Cor Oliemeulen
Eerst was er een film, toen een documentaire en nu een film gebaseerd op de documentaire. Loving is het waargebeurde verhaal over een interraciaal koppel, dat de grondwet van de Verenigde Staten zou veranderen. Sinds 12 juni 1967 mogen mensen van verschillende rassen met elkaar trouwen.
Na het recent verschenen Fences beleeft een ander familiedrama gesitueerd in het Amerika van de jaren 50 en 60 zijn Nederlandse bioscooppremière. Loving overstijgt het universele thema van de generatiekloof in Fences met een biografisch verhaal over het juridisch overwinnen van racisme. Hoewel we in deze nieuwe film van Jeff Nichols (zijn laatste film Midnight Special leverde wisselende kritieken op) veel meer zien van de omgeving waarin een familiegeschiedenis zich afspeelt, is het tempo van Loving net zo traag als van Fences. Begrijpelijk, want de moeizame strijd voor gerechtigheid neemt vele jaren in beslag. In het Ohio van Fences is de wereld zwart met tinten grijs, in het Virginia van Loving volstrekt zwart-wit.
Trouwen in een andere staat
Na de Amerikaanse Burgeroorlog gingen in de zuidelijke staten vanaf 1865 de Black Codes van kracht. De slavernij mocht dan wel officieel zijn afgeschaft, echter met de nieuwe regels kon de Afro-Amerikaanse bevolking nog steeds onder de duim worden gehouden. Eén van de consequenties was dat een blanke man niet mocht trouwen met een gekleurde vrouw, hoewel het verwekken van kinderen bijna de normaalste zaak van de wereld was. Als we bijna een eeuw later kennismaken met de blanke man Richard (Joel Edgerton) en de gekleurde vrouw Mildred (Ruth Negga) is in de staat Virginia een huwelijk tussen de twee wettelijk nog steeds niet toegestaan. Mildred is 18 en krijgt een baby van Richard. Ze willen beslist trouwen en doen dat in een andere staat, maar als ze weer terug zijn in het normaliter rustige stadje Central Point worden ze ’s nachts van hun bed gelicht en in de gevangenis gestopt.
Het is de opmaat van een jarenlange strijd voor gerechtigheid, waarbij de twee geliefden geenszins als activisten of als martelaren worden neergezet. Richard is een eenvoudige man van weinig woorden en ook Mildred zit niet te wachten op al teveel beroering. Ze houden van elkaar, willen alleen maar bij elkaar en bij hun familie zijn. Ze zijn niemand tot last, oordelen niet over anderen en doen slechts een beroep op begrip en menselijkheid. Helaas zit hun samenleving anders in elkaar. Sheriff Brooks (Marton Csokas, Celeborn in The Lord of the Rings) verwoordt de stem van veel zuiderlingen: “Een lijster is een lijster, een mus is een mus.”
Mensenrechten
Het echtpaar Loving staat voor de keus: één jaar cel of 25 jaar de staat Virginia verlaten. Ze vertrekken naar Washington D.C., maar kunnen daar niet aarden. Vooral Mildred kan niet wennen aan het stadsleven, waar kinderen alleen maar kunnen buitenspelen als ze kans hebben te worden aangereden (wat ook gebeurt) in hun drukke straat. Na een spontane brief aan Bobby Kennedy, min of meer opgedrongen afspraken met mensenrechtenadvocaten en een bezoekje van een fotograaf van Life Magazine (Michael Shannon) begint het balletje langzaam te rollen en schrijven ze uiteindelijk geschiedenis, een beetje tegen wil en dank.
Loving is een verhaal over liefde en toewijding, vertolkt door geloofwaardige personages. Heel anders dan de teruggetrokken weirdo Gordo in The Gift, speelt Joel Edgerton een zwijgzame arbeider die het liefst met niemand de confrontatie wil aangaan. Ruth Negga (vooral bekend van Amerikaanse tv-series) speelt haar eerste hoofdrol lovenswaardig. De derde hoofdrol is voor het weidse platteland van Virginia. De producers (acteur Colin Firth speelde een grote rol in de totstandkoming van de film) kozen voor regisseur Jeff Nichols vanwege zijn ‘cinematografische gevoeligheid en intuïtieve uitbeelding van Zuidelijke mannen en vrouwen’ in Mud en ‘de rijke atmosfeer van drama en spanning’ in Take Shelter, ‘waarbij het er vaak over gaat wat er niet wordt gezegd, wat perfect aansluit op de karakters van Richard en Mildred’.
Hoe dan ook is de pas vijfde film van Jeff Nichols, die zelf opnieuw het scenario schreef, minder sterk dan Take Shelter en Mud. Zonder te vervallen in sappige details had er in Loving wel iets meer verrassing en pit mogen zitten. Maar het verhaal is zonder meer accuraat en met liefde en begrip verteld. Bovendien weten we nu dat 12 juni voortaan te boek staat als Loving Day.
17 februari 2017