****
recensie The Selfish Giant
In het grauwe Britse noorden
door George Vermij
In bepaalde landschapsshots uit The Selfish Giant contrasteert het ruwe Britse landschap met de grauwheid van industriële architectuur. Het doet denken aan de Britse dichter William Blake die ooit de woorden ‘Dark Satanic Mills’ gebruikte om de onnatuurlijke monsterlijkheid van de industriële revolutie in Engeland te typeren.
Maar de beelden zijn toch echt van het Engeland van nu en in dat landschap trekken de jongens Arbor en Swifty te paard erop uit om schroot te stelen en te verkopen. De vriendschap tussen de twee is er een van tegengestelden. De kleine en opvliegerige Arbor is een brok boze energie. Een adhd-er die geen moment stil kan zitten, maar ook beschikt over scherpe humor en een sterke drang om te overleven. Hij neemt de zachtaardige Swifty keer op keer mee op strooptochten. Swifty vormt de gewetensvolle tegenpool van de impulsieve en op geld beluste Arbor, maar hun vriendschap blijft ondanks dat contrast sterk en voortbestaan.
Dat de jongens zo gedreven zijn in hun gevaarlijke werk komt vooral door hun uitzichtloze situatie. Swifty komt uit een groot gezin waar de vader werkloos is en de moeder wanhopig elk dubbeltje moet omdraaien voordat de deurwaarders die komen ophalen. Arbor wordt geterroriseerd door zijn broer die het heeft voorzien op zijn adhd-medicatie. Het is daarom niet verwonderlijk dat de jongens troost vinden bij elkaar en in het avontuur van het schroot zoeken.
Lood om oud ijzer
Dat dit niet zonder gevaren is, wordt wel het sterkst gepersonifieerd in de figuur van Kitten, een keiharde schroothandelaar waar Arbor en Swifty hun oud ijzer verkopen. Dreigend wordt hij neergezet door acteur Sean Gilder die met een blik al genoeg heeft om te overtuigen. Het is door zijn toedoen dat de jongens worden gedwongen om een gevaarlijke klus aan te nemen en kostbare koperdraad gaan stelen op een industrieterrein.
The Selfish Giant past in de realistische filmtraditie van de Brit Ken Loach (in de band die Swifty opbouwt met een racepaard van Kitten zit een knipoog naar de hoofdpersoon in Loachs Kess en zijn valk) en de Belgische Dardenne-broers. Regisseuse Clio Barnards vorige film, The Arbor, was wel meer gewaagd en vernieuwend. In The Arbor speelde Barnard voortdurend met fictie en realiteit waardoor een spanning werd veroorzaakt die je als kijker deed nadenken over wat een realistische stijl nu precies betekent als je de werkelijkheid op film wil vastleggen.
Die vraag stel je niet bij The Selfish Giant en Barnard laat je opgaan in het harde leven van Arbor en Swifty. Dat dit lukt, komt vooral door de indrukwekkende vertolkingen van beide hoofdrolspelers en een vriendschap die mooi en onsentimenteel in beeld wordt gebracht door Barnard. Hierdoor begeef je je als kijker in het grauwe Britse noorden waar de hardheid van de industriële revolutie nog niet verdwenen is.
24 januari 2014