Straight Outta Compton

***

recensie  Straight Outta Compton

Verbaal geweld als kunstvorm

door Cor Oliemeulen

Bitches, dope, guns… De gangsta rap zorgde medio jaren tachtig voor veel onrust en creatief talent. Straight Outta Compton is de boeiende biografie van een hiphop-generatie die door iets teveel romantisering geleidelijk wat aan kracht verliest.

De muzikale beschouwing lijkt vooral een eerbetoon aan voormalig drugsdealer Eric “Eazy-E” Wright die in Compton, een voorstad van Los Angeles, met Ice Cube en Dr. Dre de rapgroep N.W.A. vormde en samen met zijn blanke compagnon Jerry Heller het label Ruthless Records oprichtte. Als antwoord op de East Coast-hiphop zetten deze ‘Niggaz Wit Attitudes’ met muzikale steun van MC Ren en DJ Yella aan de westkust de gangsta rap definitief op de kaart.

Recensie Straight Outta Compton

De grote doorbraak kwam na het uitbrengen van het album Straight Outta Compton: niet eerder verscheen het rauwe straatleven van gewelddadige buurten zo realistisch en voorzien van een vette beat op het vinyl. Niet zozeer het expliciete taalgebruik als wel het over de top neerzetten van vrouwen (‘alleen goed voor seks, schiet ze anders maar dood’), maar de openlijke afkeer van de politie werd het onderwerp van nationale controverse.

Fuck de politie
Als Eazy-E (Jason Mitchell), Jerry Heller (Paul Giamatti), Ice Cube (O’Shea Jackson Jr., zoon van de echte rapper!) en Dr. Dre (Corey Hawkins) in een brief van de FBI hebben gelezen dat zij het nummer Fuck tha Police alleen nog maar geheel op eigen risico kunnen spelen, raakt de groep vastbesloten niet te zwichten voor ‘intimidatie en discriminatie’. Vrijheid van meningsuiting staat hoog in het vaandel en bovendien zal de extra publiciteit geen windeieren leggen, denkt Dr. Dre. (Het gevolg was wel dat grote muziekstations, inclusief MTV, de rapband gingen boycotten)

Tijdens het eerstvolgende concert van N.W.A. in Detroit loopt het dan ook danig uit de hand: nadat rappers en publiek uit volle borst en met opgestoken middelvinger de gewraakte titeltekst zingen, klinken schoten, veegt de halve plaatselijke politiemacht de zaal leeg en verdwijnen de artiesten tijdelijk achter de tralies. “Hoezo verheerlijken wij geweld?”, aldus de rappers tijdens een persconferentie. “Our art is a reflection of our reality.”

Het thema van politiegeweld tegen minderheden ligt er in Straight Outta Compton soms dik bovenop. Bijvoorbeeld als de leden van N.W.A. tijdens studio-opnames even op het trottoir een luchtje gaan scheppen en ze binnen een paar minuten door de politie hard tegen de grond worden gewerkt. En als later in het verhaal de overbekende beelden van de dood gemepte Rodney King opduiken en na de onthutsende vrijspraak van de verantwoordelijke agenten in veel steden brandstichtende en plunderende menigten door de straten trekken.

Straight Outta Compton

Wannabe gangsters
F. Gary Gray begon in 1995 als regisseur met de videoclip Natural Born Killaz van Snoop Doggy Dog, wiens schrandere personage in Straight Outta Compton in een grappige flits voorbijkomt. Ook leuk is de scène waarin Dr. Dre, inmiddels actief als producent van het beruchte Death Row Records, ene Tupac voor het eerst de muziek van de latere klassieker California Love laat horen. Voor een film over legendarische rappers gebruikt Gray (die zijn vorige speelfilm Law Abiding Citizen in 2009 maakte) opvallend weinig langere muziekfragmenten, maar de liefhebber kan zich laven aan een grote hoeveelheid bekende samples.

Naast een leerzame muziekgeschiedenis is Straight Outta Compton vooral een biografie over vriendschap en conflicten (met Ice Cube als spil) tussen rebellerende talentvolle jongens die maar al te graag stoer gevonden willen worden. Hoewel ze zich omringen met gangsterachtige types en zelf een enkele keer het geweld niet schuwen, worden de rapartiesten in de film soms bijna als ideale schoonzonen afgeschilderd. Zo komt pas na bijna twee uur de eerste joint voorbij en van wit poeder is helemaal geen sprake. In de gecensureerde versie die bij ons in de bioscoop draait, fungeren de vermaarde pool party’s met schaars geklede bikinidames eerder als gelegenheidsbehang dan als uitzinnige orgies. De weggeknipte seksscènes zouden wel beter hebben verklaard waarom Eazy-E geen lang leven was beschoren.

 

31 augustus 2015

 

MEER RECENSIES