5 personages met een obsessie

Vijf filmpersonages met een obsessie

migliore-

In het recente avonturendrama Everest zijn bergklimmers bezeten om de top van de gelijknamige Himalaya-reus te bereiken. Obsessie is een gewild thema van filmmakers, omdat dwangmatigheid tot intrigerende conflicten leidt. Vijf voorbeelden.

door Cor Oliemeulen

1. – La migliore offerta (Italië 2013, Giuseppe Tornatore)

Het is een blunder van de eerste orde dat dit mooie misdaadmysterie van Giuseppe Tornatore (Nuovo Cinema Paradiso, 1988) geen Nederlandse bioscooprelease kreeg. Niet alleen vanwege de internationale doorbraakrol van Sylvia Hoeks, het puike acteerwerk van Geoffrey Rush, de schitterende cinematografie, maar vooral vanwege het intrigerende verhaal dat Tornatore zelf schreef, stemmig begeleid door Ennio Morricone.

Rush speelt de beroemde, tikkeltje verwaande veilingmeester Virgil Oldman, die onder een hoedje speelt met een bieder (Donald Sutherland), zodat hij een zeer bijzondere privécollectie kan opbouwen. Op een dag raakt Oldman in de ban van de mysterieuze dame Claire Ibbetson (Hoeks) die een omvangrijke kunstverzameling wil laten veilen, maar zich niet in het openbaar durft te vertonen. Oldman krijgt een nog grotere obsessie voor haar dan voor de mechanische onderdelen van een achttiende-eeuwse robot die hij aantreft in de kelder van het immense landhuis en zijn eigen privécollectie. Tornatore zou Tornatore niet zijn als hij niet aan het eind met een verrassende plottwist komt.

2. – Whiplash (USA 2014, Damien Chazelle)

Fletcher heeft de ambitie om zijn pupillen te laten excelleren tot een dubieuze vorm van fanatisme verheven. Hij gelooft dat je talenten over hun limieten moet jagen, zodat ze nog harder gaan oefenen. Fletcher schuwt geen middel om hen te prikkelen: beledigen, kleineren, slaan. Hij onderkent direct de potentie van nieuweling Andrew (Miles Teller) en pusht hem tot het uiterste om een geweldige jazzdrummer te worden. Andrew luistert ondertussen veel naar zijn grote voorbeeld Buddy Rich en oefent totdat de blaren op zijn handen zitten en het bloed op zijn drumstel druppelt. Maar zelfs dat is niet genoeg voor Fletcher.

Whiplash was een van de filmverrassingen van 2014 door het sterke spel van J.K. Simmons, die een Oscar voor Beste Mannelijke Bijrol won als de tirannieke leraar van ’s lands beste conservatorium. Prachtig en verontrustend drama over ambities en obsessies om de beste te worden, van zowel leraar als leerling.

3. – Cutter’s Way (USA 1981, Ivan Passer)

John Heard, het bekendst geworden als vader van Kevin in Home Alone, is nauwelijks herkenbaar als hij in het begin van zijn carrière misschien wel zijn sterkste rol speelt. Tijdens de oorlog in Vietnam heeft zijn personage Alex Cutter een oog, een arm en een been verloren. Alex is alcoholist, cynisch, bijdehand, paranoïde, luidruchtig, maar heeft het hart op de goede plaats. Zijn huwelijk met zijn vrouw Mo (Lisa Eichhorn) stelt niet veel meer voor, aangezien zij allebei depressief en zelden nuchter zijn. Hun vriend Richard Bone (Jeff Bridges) is vaak in hun huis en betrekt het duo ongewild in een moordmysterie. Met zijn complot denken weet Alex natuurlijk snel wie de dader moet zijn: een rijke, machtige zakenman.

Het wordt een ware obsessie, die uitmondt in spectaculair gestunt met een paard in dit vergeten meesterwerk van de Tsjechische regisseur Ivan Passer dat zich afspeelt in een bijna paradijselijk kustgebied van Californië waar volgens Alex de rijken per definitie fout zijn.

4. – Obsession (USA 1976, Brian De Palma)

Ook zakenman Michael Courtland (Cliff Robertson) heeft over geld niet te klagen. Dat perspectief verandert nadat zijn vrouw Elizabeth (Geneviève Bujold) en dochtertje Amy worden ontvoerd. Na een politieachtervolging ontploft de auto met ontvoerders en gijzelaars. Zestien jaar later vertrekt Michael vanuit New Orleans voor een zakenreis naar Italië. In een kerk in Florence waar hij destijds Elizabeth ontmoette, ziet hij de jonge vrouw Sandra (eveneens Geneviève Bujold) die grote gelijkenis met zijn overleden echtgenote vertoont.

In deze door Brian De Palma en Paul Schrader geschreven dramatische thriller trouwt Michael met Sandra, die geobsedeerd raakt om zoveel mogelijk op Michaels grote liefde Elizabeth te gaan lijken. De auteurs schudden vervolgens een onwaarschijnlijke wending uit hun mouw, waardoor er een complete tragedie dreigt te ontstaan. De nagelbijtende spanning wordt zoals vanouds functioneel ondersteund door Bernard Herrmann die zojuist de score van Taxi Driver had gecomponeerd.

5. – All About Eve (USA 1950, Joseph L. Mankiewicz)

Iemand die ook volledig in de ban raakt van haar rolmodel is Eve Harrington (Anne Baxter), direct vanaf het moment dat zij idolaat de kleedkamer van de grote theaterster Margo Channing (Bette Davis) betreedt. Eve schopt het tot regelnicht en vriendin van Margo, die na een tijdje achterdochtig wordt naar Eve’s motieven, zeker nadat zij Margo’s verloofde probeert in te pikken. Ook op het toneel blijkt Eve een groot acteertalent en zij zal er alles aan doen om haar grote voorbeeld Margo van de troon te stoten.

Dit klassieke verhaal, geschreven en geregisseerd door Joseph L. Mankiewicz, is een schoolvoorbeeld van obsessie en zustermoord. Het tijdloze thema, de magnifieke opbouw, het perfecte productontwerp en het uitstekende acteerwerk – Bette Davis is meer dan ooit op haar plaats als stijlvolle, gevatte en aandoenlijke diva – maken van All About Eve een van de beste drama’s uit de filmgeschiedenis.

17 september 2015

 

Alle leuke filmlijstjes