****
recensie Slow West
Onschuld in het wilde Westen
door Alfred Bos
Knappe debuutfilm van de Schotse regisseur en scenarist John Maclean, die een originele toon weet te treffen en de westernclichés inruilt voor een tijdloos drama met een ironische draai.
De charme van het westerngenre is niet in de laatste plaats de schoonheid van de landschappen waarin en waartegen het verhaal zich afspeelt. In dat opzicht is Slow West, gesitueerd in de Amerikaanse (berg)staat Colorado, maar gedraaid in Nieuw Zeeland, bovengemiddeld sterk. En niet alleen in dat opzicht: Slow West is een niet-generiek genrestuk waarin klassieke thema’s over goed, kwaad en de menselijke natuur op oorspronkelijke wijze worden uitgebeeld.
De 16-jarige Schot Jay Cavendish (gespeeld door de jonge Australische acteur Kodi Smit-McPhee, we zagen hem vorig jaar in Dawn of the Planet of the Apes) reist richting Rocky Mountains op zoek naar zijn geliefde Rose Ross (Caren Pistorius). Die is met haar vader de Schotse heuvels ontvlucht na een fataal verlopen handgemeen. Het kuiken Jay wordt onder de vleugels genomen van de eenzame haan Silas Selleck (Michael Fassbinder), een outlaw met een dubbele agenda. Het tweetal moet zich onder meer de bende van Payne (Ben Mendelsohn, die wederom treft als morsige crimineel) van het lijf houden.
Romantische dromer
Slow West is het werk van de uit Edinburgh afkomstige muzikant, schilder en nu ook filmmaker John Maclean, ooit medeoprichter van de bij Radiohead-fans niet onbekende Beta Band (drie albums tussen 1997 en 2004, warm aanbevolen). Was The Beta Band nimmer stijlvast, doch eclectisch en avontuurlijk, ook in zijn zelfgeschreven debuutfilm heeft Maclean lak aan genreclichés of stijlmiddelen, zonder à la Godard de filmgrammatica te herschrijven. Slow West is anders, maar niet té anders.
De regisseur heeft bovendien grip op zijn materiaal, het verhaal wordt met achteloze zwier neergezet. We leren Jay kennen als een romantische dromer, op zijn rug naar de sterren starend, en dat beeld keert als een refrein terug. Onderbroken door flashbacks die de voorgeschiedenis in Schotland toelichten, snijdt de film in slechts 84 minuten enkele gewichtige thema’s aan, zoals: liefde maakt blind, idealisten gooien altijd eigen en andermans glazen in, en hebzucht vernauwt de geest. In de Darwinistische jungle van het Wilde Westen is niemand te vertrouwen. ‘Een jurk maakt nog geen dame’, zoals Silas bij de kennismaking met Jay opmerkt.
Verpletterende ironie
De finale, met een shoot-out die herinnert aan de opening van The Proposition, de Australische western van John Hillcoat, is van een verpletterende ironie. We zullen de clou hier niet verklappen, maar volstaan met de opmerking dat regisseur Maclean het slot al in het begin van de film, in een van de flashbacks, heeft opgezet. Waartoe liefde kan leiden, laat de camera zien wanneer de kruitdampen zijn opgetrokken. De film heeft een tijdloze kwaliteit, al is de hang naar roem, ook van desperado’s, een typisch trekje van het Facebook-tijdperk. De botsende culturen wellicht ook.
Slow West, zowel script als film, getuigen van veel zelfvertrouwen en een onafhankelijke creatieve geest. Het tempo is sloom maar vol onderhuidse spanning; de dialogen levendig, met rake terzijdes; de vorm eigenwijs maar niet gekunsteld; het verhaal vol wereldwijze ironie; en de fotografie passend bij de intimiderende schoonheid van de wildernis. Niet vreemd dat zowel het British Film Institute als acteur Michael Fassbinder de portemonnee trokken om dit debuut te realiseren. Er dient zich niet iedere week zo’n veelbelovend filmtalent aan.
15 september 2015