IDFA 2016 Preview 1:
van uplifting tot cynisch
door Bob van der Sterre
Tijdens het komende IDFA, van 16 tot 27 november, is er zoals gebruikelijk voor ieder wat wils. We hebben hier een persoonlijke keuze van de meest opvallende documentaires gemaakt en ingedeeld in zelfbedachte categorieën. In dit eerste deel: uplifting, portretten, drama en cynisch. In deel 2: muziek, spanning/mysterie, experimenteel en auteursfilms. Alle films zijn op de site van IDFA terug te vinden.
Uplifting
Daar zijn ze weer, de documentaires die bedoeld zijn om ons ‘kracht’ te geven, als ‘voorbeeld’ dienen en ons ‘hoop’ willen geven. Er is niets mis met deze documentaires, hoewel ze net zo voorspelbaar kunnen zijn als een superheldenblockbuster.
The Eagle Huntress. Een eeuwenoude traditie in China. Maar nu gaat voor het eerst een meisje leren jagen met roofvogels. We volgen haar in deze training.
Forever Pure. Voetbal en racisme. Bekend probleem. In Israël maken ze het zich bij een bepaalde voetbalclub ook niet makkelijk door moslims in hun elftal op te nemen. Expres, om een gebaar te maken. Supporters pakken het uiteraard anders op. Bananen gooien zou nog vredelievend te noemen zijn in vergelijking met deze om oorlog schreeuwende ‘supporters’.
A Place Called Lloyd. Arbeidersmentaliteit. Weten we nog wat dat is? De werknemers van vliegtuigmaatschappij Lloyd Aereo Boliviano zijn sinds het faillissement in 2008 werkloos. Dat verhinderde ze hen niet om door te gaan met werken, in de hoop dat de zaken ten goede veranderen.
Life Animated. Owen, een autist, leert de wereld begrijpen via Disneyfilms. Uplifting zoals uplifting bedoeld is.
The Opposition. Papua New Guinea. Een dorp wordt gekortwiekt in verband met de komst van een luxe resort. De internationale (linkse) gemeenschap ontdekt de zaak en het krijgt overal aandacht. Wereldwijde media-aandacht als een soort toverdrank.
Beauties of the Night. Een niche-soort documentaires zijn die van vrouwen op leeftijd die terugdenken aan hun ‘wilde jaren’. Zo ook deze film, waarin burleske Mexicaanse dames als zestigers terugkijken op hun dansperiode van voorheen. Wie er niet genoeg van kan krijgen, kan ook La Chana bezoeken, over een dame die ooit tapdanskoningin was.
Amateurs in Space. Deense garagehobbyisten proberen zelf een raket de ruimte in te schieten. We volgen hen bij deze poging.
Gaza Surf Club. Surfen in Gaza. Kan dat? Ja. Gebeurt dat ook? Ook ja. Hartverwarmend portret.
Portretten
Vrijwel elke IDFA kom je ze tegen: prachtige, humanistische portretten van mensen. De een zo gek als een deur, de ander extreem getalenteerd, een derde met veel pech.
Gringo: The Dangerous Life of John McAfee. De man van het bekende antivirusprogramma die in Belize ging wonen en wiens buurman vermoord werd. Zijn aparte levensgeschiedenis zien we hier.
Norman Lear: Just another version of you. De tv-revolutie begon al in de jaren zeventig, met de schrijver Norman Lear, die comedy’s schreef als All in the Family. Invloedrijk en speels met sociale kwesties.
Letters from Bagdad. Gertrude Bell, archeologe, was de machtigste Britse vrouw in Arabië. Men kon niet om haar kennis heen, zelfs Churchill niet. Een fraai vormgegeven film staat ons te wachten, veel nagespeeld, een halve speelfilm.
Mapplethorphe: look at the pictures. Robert Mapplethorphe, de beroemde fotograaf van homo-erotische beelden, was een legende in zijn tijd. Deze film blikt terug met de vraag: hoe werd hij Robert Mapplethorphe?
Drama
Wie graag films kijkt met zakdoekjes in de buurt (om de ogen mee te deppen, niet doordenken), die kan zijn lol op bij IDFA. Er is genoeg materiaal om voor eeuwig een hekel aan de mensheid te krijgen. Soms doen mensen ook iets goeds, zoals zo’n verhaal gieten in een artistiek product.
Hissein Habré, a Chadian Tragedy. In de stijl van The Act of Killing gaat een documentairemaker in Tsjaad samen met slachtoffers op zoek naar hun vroegere martelaarders. Schrijnend.
Ikona. Een instituut voor mentale patiënten in Siberië. Belooft een mooie, gevoelige film te worden, vanuit het perspectief van een van de artsen aldaar.
Hillsborough. Het visuele resultaat van vijfentwintig jaar zoeken naar de waarheid omtrent de voetbalramp in het Hillsborough-stadion. Getuigen, slachtoffers en zogenaamde daders, iedereen wil antwoorden hebben, maar niet geven.
Insignificant Man. Een weinig betekenende man begint uit frustratie een partij in India. Symbool: een bezem. Groot succes. De trailer is ook net zo simpel als imponerend.
On the Bridge of Death and Life. Het zal je beroep maar wezen: mensen redden die van een brug over de Yangtze willen afspringen. Een hartverscheurende film, vermoedelijk, dit portret van de redder die het ook maar ziet als een baan, maar ook van de mensen die het niet meer zien zitten.
Abandoned Land. Kun je nog lachen als de plek waar je woont is getroffen door een kernramp? Nabij Fukushima kunnen ze het nog wel. Camus had er een mooie existentiële roman kunnen schrijven.
My father and my mother. De hoofdpersoon keert terug bij zijn oude ouders, die hij vroeger duizenden keren heeft gefotografeerd. Zijn foto’s hangen nu in het museum. Zijn ouders snappen er niet veel van maar worden uitgenodigd voor de opening. Belooft typisch Chinese ontroering.
The Father, the Son and the Holy Jihad. Franse Syriërs worden voor terroristen aangezien. Ze zijn wel radicaal maar niet gewelddadig. Onze wereld denkt in zwart en wit, hoewel Frank Boeijen ons ooit nog zo gewaarschuwd heeft om dat niet te doen. Een insidersportret van deze geplaagde familie.
Cynisch
Het soort film wat je altijd op de IDFA kunt zien, zijn de docu’s waarin de politiek, de media, of een andere partij zich schandalig misdraagt.
All Governments Lie. De documentaire Shadows of Liberty is nog niet zo heel oud maar toch lijkt dit er sprekend op: de slechtheid van de ‘koopbare media’ wordt opnieuw aan de kaak gesteld. Het is vreselijk, is de weinig verrassende boodschap.
Delicate Balance. De gevolgen van de crisis wereldwijd. Van uitzettingen in Spaanse huizen tot het zijn van een werkmachine in Japan. Een goede manier om in te zien hoe economie mensenlevens beïnvloedt.
National Bird. Oorlog voeren met drones is nog makkelijker dan in computerspelletjes. Er zijn drie ex-medewerkers van dit programma die het zo walgelijk vonden dat ze de pers zochten.
Zero Days. Stuxnet. Een vernieuwend computervirus dat hele infrastructuren kan lamleggen. In 2010 vernietigde het woest om zich heen. Hoe zat dat ook alweer? En vooral: waar gaat het heen? Is het nog terug te stoppen in de doos van Pandora?
To be a Miss. Miss Venezuela. Veel mannen weten meteen waar het over gaat: de mooiste vrouwen van de wereld. Nogal wat Venezolaanse dames dromen ervan om dat te worden. Maar dat heeft een prijs. Plastische chirurgie, gedrild worden van jongs af aan, enzovoort.
Seed. Hoe slecht gaan we om met onze zaden? Erg slecht dus. In een eeuw tijd is 94 % van de zaden verdwenen. Een combinatie van een beangstigende docu (Monsanto, even googelen en je weet genoeg) en wat optimisme.
Plastic China. Een verwerkingsfabriek voor plastic. Een Chinese familie leeft ernaast. Bizarre taferelen.
El Patio. Chileense doodgravers kijken terug op een tijd dat ze het werk niet aan konden, toen de doodseskaders aan het moorden sloegen. Een subtiel naargeestig gegeven voor een uiterst cynische documentaire.
Robinù. Nog niet genoeg van film en tv-serie Gomorrah? Robinù laat de echte Napolitaanse gangstertjes aan het woord. Twintig en al moordenaar. Huiveringwekkend. Tipje van de sluier: ze zijn net als in de film en tv-serie.
14 november 2016