Instinct

***
recensie Instinct

Dierlijk verlangen

door Michel Rensen

Sterk machtsspel tussen grootse acteurs. Halina Reijns regiedebuut is een genuanceerde erotische thriller, maar vooral een echte acteursfilm waarin Carice van Houten en Marwan Kenzari gloriëren. 

Al voor de Nederlandse première heeft Instinct een mooi festivaltoer achter de rug met een wereldpremière op het filmfestival van Locarno, waar de film de Variety Piazza Grande Award won, en was de film geselecteerd voor het filmfestival van Toronto. In Nederland zal de film zijn première beleven als opening van het Nederlands Film Festival en de film is ook geselecteerd als Nederlandse Oscarinzending.

Instinct

Acteursfilm
Nicoline (Carice van Houten), een ervaren psychologe, begint aan haar nieuwe baan in een TBS-kliniek, waar ze onder andere Idris (Marwan Kenzari) onder haar hoede heeft. Idris is een serieverkrachter wiens behandeltraject er bijna op zit. De rest van het team is ervan overtuigd dat Idris klaar is om met onbegeleid verlof weer terug de samenleving in te gaan, maar Nicoline is daar niet zo van overtuigd. Zijn manipulatieve karakter maakt het voor haar moeilijk om te achterhalen of zijn positieve ontwikkeling echt of gespeeld is. Als ze ook seksuele verlangens naar de aantrekkelijke Idris krijgt, raakt Nicoline ondanks haar professionele ervaring verstrikt in een machtsspel.

Zoals misschien wel te verwachten als een actrice in de regiestoel kruipt, is Instinct een echte acteursfilm. Het lijkt geschreven voor ‘s Neerlands grootste acteertalenten. Met complexe en onuitgesproken verlangens biedt het script van Esther Gerritsen en Halina Reijn een ideaal speelveld waarin Van Houten en Kenzari hun capaciteiten in de volle glorie laten zien. Hun performances laten de nuance van de moreel complexe situatie optimaal naar buiten komen. Nicoline weet niet wat met haar gevoelens te doen en we krijgen als kijker ook geen grip op Idris’ ware aard.

Instinct

Machtsspel
Tussen de twee ontstaat een venijnig machtsspel. Idris wil niets liever dan weer de vrijheid ruiken en Nicoline is de enige die daar nog een stokje voor kan steken. Aangezien Nicoline niet overtuigd is van Idris’ voortgang, probeert hij haar van zijn goedheid te overtuigen, maar in hoeverre zijn woorden te vertrouwen zijn, blijft onduidelijk. Kenzari weet de grens tussen charmante verleider en manipulatieve crimineel perfect te bespelen, waardoor zijn personage niet een eenzijdig figuur is, maar een complex personage dat niet simpel weggezet kan worden als één van de twee. Daar zit voor Nicoline het morele vraagstuk. In hoeverre kan ze Idris’ vertrouwen? En in hoeverre kan ze haar eigen waarnemingen nog vertrouwen als haar verlangens deze beïnvloeden?

De titel laat al duidelijk zien dat Instinct zich voornamelijk richt op de grens tussen onze rationaliteit en ons beestachtige instinct. Dit wordt nog eens bevestigd met een knullige insert van een natuurdocumentaire vroeg in de film, waarin de relatie tussen roofdier en prooi besproken wordt. Het machtsspel vindt niet alleen tussen de twee personages plaats, maar ook in Nicolines worsteling met haar verlangen terwijl ze objectief haar werk probeert doen. Deze worsteling is fascinerend om uitgespeeld te zien worden door de twee fenomenale acteurs, maar de zoektocht naar een uitkomst van het machtsspel zit de genuanceerde vertelling in de weg. Het zwakke en misplaatste einde reduceert de complexe thematiek tot een simpele dader-slachtofferverhouding.

 

27 september 2019

 

ALLE RECENSIES