Interstellar

*****

recensie  Interstellar

Kosmisch surrealisme

door Alfred Bos

Met het ambitieuze en spectaculaire Interstellar plaatst de Britse regisseur Christopher Nolan zich in het rijtje meesters dat de sciencefictionfilm vernieuwde. Is de mens groot genoeg voor het heelal?

In 2014 lijken de sciencefictionfilms als rijp fruit van de cinemaboom te waaien. Werd de boekenvariant al eens dood verklaard – de SF-toekomst is inmiddels realiteit – op het grote doek bloeit het genre. Dan bedoelen we niet de verfilmde striphelden, maar ‘klassieke’ SF met bespiegelingen over samenlevingen waarin robotten, kunstmatige intelligentie en andere technische toverij even normaal zijn als water uit de kraan. SF op zijn best is surrealisme met een wetenschappelijke onderbouw en Interstellar biedt ‘klassieke’ SF van superieur gehalte.

Recensie Interstellar

Regisseur Christopher Nolan (de Batman-trilogie, Inception) schreef, zoals voor al zijn films, zelf het script, in dit geval in samenspraak met zijn jongere broer Jonathan. Interstellar verhaalt over een verkenning in deep space naar bewoonbare planeten en maakt en passant abstracte concepten als de Einstein-Rosen-brug oftewel wormgaten (gaten in de ruimtetijd van het universum) en de consequenties voor het begrip tijd van Einsteins relativiteitstheorie inzichtelijk voor het grote publiek. Dat is op zich al een krachttoer en zo’n breed ontwerp vraagt om een breed canvas. Interstellar gebruikt elke minuut van de kleine drie uur die de film duurt om de kijker emotioneel te engageren.

Vader-dochterrelatie
Het intelligente script wordt tot leven gewekt door een imposante reeks acteurs. Matthew McConaughey vertolkt Cooper, een voormalige testpiloot; Jessica Chastain is Coopers dochter Murph; Casey Affleck zijn zoon Tom; Anne Hathaway Coops college-astronaut Amelia (naar Amelia Earheart, de eerste vrouw die solo over de Atlantische en de Grote Oceean vloog?); bovendien zijn er bijrollen voor onder meer Michael Caine, John Lithgow en Matt Damon. In Interstellar draait het niet om technologie, maar om mensen en de consequenties van hun keuzes.

Die kunnen ze nauwelijks overzien, te meer daar de wetten van de kosmos werken op een andere schaal dan op een boerderij in het Amerikaanse Midwesten. Voor een astronaut die reist met de snelheid van het licht gaat de tijd vele malen trager dan op aarde en wanneer Cooper terugkeert van zijn kosmische avontuur is zijn dochter, nog geen tiener toen hij vertrok, een stokoude vrouw, omgeven door klein leger van kinderen en kleinkinderen. Zijn relatie met haar vorm het hart van de film.

Recensie Interstellar

Vierde dimensie gevisualiseerd
Is het scenario al een huzarenstukje – Nolan deed het overigens eerder met het in vijf (!) realiteiten spelende Inception en het zowel van achter naar voren als chronologisch vertelde Memento, zijn debuutfilm uit 2000 – ook in visueel opzicht verlegt de film grenzen. De lancering van de interstellaire raket is ‘klassieke’ SF in het voetspoor van Kubricks 2001: A Space Odyssey, maar wat daarop volgt verlegt grenzen. Het meest spectaculair is de wijze waarop Nolan de vierde dimensie visualiseert als een soort bibliotheek waarin alles wat ooit is gebeurd zich gelijktijdig voltrekt. Veel films gaan in de derde acte onderuit, Interstellar komt dan juist tot ontplooiing.

De Britse SF-auteur (en schrijver van het 2001: A Space Odyssey-scenario) Arthur C. Clarke heeft eens opgemerkt dat geavanceerde technologie zich niet laat onderscheiden van magie en zelden is die observatie zo fraai geïllustreerd als in Interstellar. Nolan slaat een nieuw piketpaaltje in de sciencefictionfilmtraditie en schaart zich in de reeks Fritz Lang (Metropolis, Frau im Mond), William Menzies (Things to Come), Fred Wilcox (Forbidden Planet), Jean-Luc Godard (Alphaville), Stanley Kubrick (2001), Andrei Tarkovsky (Solaris), Ridley Scott (Bladerunner) en de Wachowski-broers (The Matrix) meesters wiens verbeelding geen grenzen kende. SF-film van het jaar. En misschien wel van de laatste tien jaar.

 

3 november 2014

 

MEER RECENSIES