***
recensie Macondo
Volwassen op je elfde
door Cor Oliemeulen
Tijdens het integratiedebat zijn het al snel buitenstaanders die een mening hebben zonder de vluchtelingen zelf hierin te betrekken. In Macondo volgen we de worstelingen van de elfjarige Tsjetsjeense jongen Ramasan.
De in Iran geboren regisseur Sudabeh Mortezai vindt dat vluchtelingen vaak worden behandeld als onderwerp of kwestie. Als ervaringsdeskundige belicht zij in Macondo het perspectief van binnenuit. Mortezai verhuisde van Teheran naar Wenen toen ze twaalf was en situeert haar eerste speelfilm in Macondo, een buitenwijk van de Oostenrijkse hoofdstad. In de jaren vijftig werden er de eerste Hongaarse vluchtelingen gehuisvest, later kwamen er asielzoekers uit Tsjecho-Slowakije, Chili en Vietnam. Op dit moment wonen er zo’n tweeduizend mensen met twintig nationaliteiten. Door recente internationale conflicten bestaat de nieuwe lichting vooral uit Afghanen, Somaliërs en Tsjetsjenen.
Man in huis
Eén van de gebroken gezinnen in Macondo is afkomstig uit de laatstgenoemde autonome Russische republiek. De elfjarige Ramasan woont er met zijn moeder en twee jongere zusjes. Vanuit de eigen moslimtraditie voelt hij zich verantwoordelijk als de enige ‘man’ in huis. Aangezien zijn moeder bijna geen Duits kan, doet Ramasan het woord tijdens de aanvraag van de asielprocedure en fungeert hij als tolk. Op straat probeert hij zijn mannelijkheid te bewijzen door het luidruchtig rondhangen en het plegen van vandalisme. De imam wil dat Ramasan vaker naar de moskee komt en vindt het tijd dat er een volwassen man in hun huis komt.
Een gegadigde hiervoor is Isa, die vlakbij in de vluchtelingenwijk woont en Ramasans vader kende omdat ze samen vochten tijdens de oorlog in hun moederland. Het lot van de vader is niet bekend; volgens Ramasans moeder is hij gesneuveld, maar tijdens de asielprocedure kan zij dit niet aantonen. Als Isa voor het eerst het gezin ontmoet, overhandigt hij Ramasan een foto en het horloge van zijn vader. Terwijl Ramasan zijn onbekende vader verder idealiseert, biedt Isa aan om klusjes voor hun gezin te doen, waardoor er langzaam een band tussen Ramasan en Isa ontstaat.
Acteertalent
Sudabeh Mortezai slaagt in het geloofwaardig neerzetten van een authentiek bestaan in een vluchtelingenwijk. Haar cast is een mix van bewoners en onervaren acteurs, wat Macondo bij vlagen een documentaire-achtige ondertoon geeft. De jongen Ramasan blijkt een absoluut acteertalent: door de omstandigheden groeit hij sneller op dan misschien goed voor hem is, worstelt hij met zijn identiteit en probeert de rol van zijn vader op zich te nemen. Tegelijkertijd voelt hij zich verantwoordelijk voor zijn getraumatiseerde moeder.
De relatie tussen Ramasan en Isa ontwikkelt zich tot een vriendschap, echter als Isa in de ogen van Ramasan te dichtbij komt en zich als vaderfiguur opwerpt, dreigt de situatie volledig uit de hand te lopen. Het onvermijdelijke conflict maakt van Macondo een mooi opgebouwd en overtuigend drama (waarin nauwelijks plaats voor vrouwen is). Een intiem portret van een intelligente jongen die goed om zich heen kijkt, zijn best doet om zich te bewijzen, maar ondertussen een zware last met zich meezeult.
12 juni 2015