***
recensie De Sneeuwkoningin
IJzige vorst
door Ralph Evers
Door een tenenkrommende moraal te vermijden stijgt deze Russische animatiefilm (met Nederlandse stemmen) over het overwinnen van haat boven zichzelf uit en zit er een leerzame les in voor kinderen.
Er was eens een koningin, die verbitterd door haat het hele land in een ijzige wereld omgetoverd had. Haar magische spiegel vertelde haar dat er slechts één bedreiging voor haar overbleef: de glasmaker Vegard. Hij maakt spiegels die zo zuiver zijn dat ze je ware gezicht onthullen en daarmee je toverkracht tenietdoen. Wanneer Vegard en zijn vrouw ontvoerd worden denkt de koningin rust te vinden. Totdat haar spiegel haar vertelt dat het paar een zoon heeft, Kai, die de nalatenschap van zijn vader bezit.
Vlak voordat Kai gevangen werd, wist hij het hart te veroveren van een dromerig meisje, Gerda. Gerda is evenals Kai wees en heeft slechts een goede vriend, een witte wezel. Ze leven allebei in een weeshuis met een nare, strenge huismeester die alles wat Gerda fijn vindt verbiedt. Wanneer Kai voor haar ogen ontvoerd wordt, zet Gerda alles op alles om Kai te redden.
Ze krijgt daarbij hulp uit onverwachte hoek. De trol Orm (leuke rol met grappige stem), die doet denken aan een leukere versie van de luiaard uit Ice Age, blijkt behulpzamer dan hij dacht. Dit levert een grappige tweestrijd op, waardoor hij soms doet denken aan Gollum. De trol is een lafaard, een grote bek met een klein hartje, een opschepper. Er zit iets vriendelijks en nonchalants in de trol wat hem zeer aimabel maakt.
Op reis
Onderweg komt Gerda tal van maffe figuren tegen. Een terugkerend thema is die van de heksen. Haar eerste avontuur brengt haar bij een nogal hebzuchtige heks met een bijzondere kruiden- en bloementuin. Voor Gerda, een meisje met een uitermate zuiver hart, is het slechts de beleving en esthetische schoonheid die telt. De heks heeft slechts oog voor euro’s, wat al gauw tot problemen leidt, zeker wanneer de bloemen in Gerda’s bijzijn beginnen te stralen. Later in het verhaal ontmoeten Orm en Gerda een koning die het verstand heeft van een bijzettafeltje, maar die luid kenbaar maakt een tiran en despoot te zijn. Hij is met zijn stommiteiten een grappig intermezzo in de film. De laatste heks is ogenschijnlijk de meest angstaanjagende: een Lapse sjamaan en van alle heksen de meest pientere en behulpzame. Zij leert Gerda hoe ze de verschrikkelijke Sneeuwkoningin te lijf kan gaan.
Misfit
Het centrale thema in De Sneeuwkoningin is de misfit, degene die buiten de maatschappij valt. Teleurgesteld, vereenzaamd of verbitterd door haat, keert de misfit zich tegen de samenleving. De haat die zich in ijs heeft laten vertalen. Alleen degene die dapper genoeg van hart is en een waarlijk zuivere ziel heeft, kan een verschil maken tegenover zoveel kille haat. De bestrijding ligt dus niet in de vernietiging, maar in het tegendeel: inzien dat een haatdragende mens nog altijd een mens is. Een verrassende moraal die afwijkt van Hollywood-wetten, waarin het kwaad vernietigd wordt.
Uniformiteit
Met haar animatiestijl hoopt De Sneeuwkoningin toch aansluiting te vinden bij de grote Hollywood-producties. De ronde rimpelloze gezichten en steeds groter wordende ogen zie je nagenoeg in elke grote animatiefilm terug. Deze snel om zich heen grijpende uniformiteit maakt de animatiefilm tot plat consumptievermaak. De uitstapjes naar simpelere animatie tijdens deze film en het fantasierijk vormgegeven verhaaltje geeft De Sneeuwkoningin nog net een beetje eigen gezicht. De 3D werkt in de reisscènes door gladde sneeuwlandschappen, maar is over het geheel genomen overbodig.
4 oktober 2013