Top 5 films + Miskleun van 2016

Acht recensenten van Indebioscoop bespreken hun vijf favoriete films die dit jaar in Nederland in première gingen. Traditioneel kiest iedereen ook de Miskleun van het Jaar én een film die zij jammerlijk misten in de bioscoop. Tot en met Oudejaarsdag lees je hier elke dag een persoonlijke terugblik op het filmjaar 2016.

 DEEL 6: Alfred Bos

Het was een opmerkelijk goed jaar voor de Nederlandse film en dat zie je met twee (uit vijf) vermeldingen terug in mijn lijstje. En dan hebben we Beyond Sleep, Een echte Vermeer en Tonio nog niet genoemd. Elle doet inmiddels niet meer mee voor de Oscars, The Red Turtle wel. Beide films zijn buitenlandse producties van een Nederlandse regisseur, Beyond Sleep een coproductie over de grens. Wat dat zegt: zonder spruitjesgeur kan de Nederlandse film internationaal op hoog niveau mee. De European Film Awards zijn aan Elle voorbij gegaan, net als aan I, Daniel Blake (nog niet gezien), ten faveure van Toni Erdmann (bewust overgeslagen). Uit wat ik wel zag zijn dit mijn favorieten van 2016, in volgorde van verschijningsdatum.

 

– HEART OF A DOG

Een droom van een film en dat bijna letterlijk. Multimedia-artiest Laurie Anderson monteert uiteenlopende filmmedia (animatie, super 8, digitaal) en diverse vertellijnen (haar overleden terriër Lolabelle, haar overleden echtgenoot Lou Reed en haar overleden moeder) tot een niet te classificeren filosofisch-poëtische bespiegeling over liefde en dood. Is dit een documentaire, een ego-document, een filmessay? Wat maakt het uit, het resultaat is betoverend. Niks zwaar op de hand, maar monter en wijs.

 

– LOVE & FRIENDSHIP

Kostelijke comedy of manners van de Amerikaanse regisseur Whit Stillman die in dat genre is gespecialiseerd. Aan deze verfilming van een vroege brievenroman van Jane Austen – een Europese coproductie met Nederlandse inbreng, de computer graphics – zit geen grammetje vet. Elke dialoog, elke scène, zelfs iedere oogopslag is raak. Bij kostuumdrama’s (de film speelt in 1791) worden de personages nog wel eens platgedrukt door de oogverblindende aankleding. Hier triomferen de acteurs in een vilein spel rond status, geld en huwbare vrijgezellen. Een superieure soap waarin uiteindelijk iedereen, zelfs de prooi, aan zijn gerief komt.

 

– ELLE

Waarom hebben we tien jaar op een nieuwe film van Paul Verhoeven moeten wachten, verzucht je na het zien van zijn meesterlijke Elle. Dat ligt aan de financiers, ongetwijfeld. Dat probleem is, via Frankrijk, opgelost en de Europese cinema heeft zijn eminence grise terug. Elle is op en top Verhoeven: niet politiek correct, donkere kijk op menselijke natuur en zo vakkundig in elkaar gezet dat je bijna ontgaat hoe knap de regisseur een kluwen van verhaallijnen in volmaakte balans houdt. Ondertussen zit je met klamme oksels twee uur aan de bioscoopstoel genageld. Die staande ovatie van tien minuten na de première in Cannes is volkomen verdiend.

 

– THE RED TURTLE

Dat je als niet-Japanse animator door de befaamde Studio Ghibli uit Tokio wordt gevraagd om voor hen een film te maken is op zich al spectaculair. Dat je vervolgens alle hoge verwachtingen inlost en komt met een tekenfilm die zich kan meten met het beste van hoogvliegers als Isao Takahata en Hayao Miyazaki is een artistieke triomf. Dit verhaal zonder dialoog over een schipbreukeling op een eenzaam eiland gaat – net als Andersons documentaire – over leven en dood, is magisch-realistisch van toon en universeel qua thema. Wie hier niet door wordt geraakt heeft teveel superheldenfilms gezien.

 

– HELL OR HIGH WATER

Vorig jaar was La Isla Minima de perfecte genrefilm, dit jaar is dat de film over twee broers uit West-Texas die een reeks filialen beroven van de bank die het op hun familieboerderij heeft voorzien, of eigenlijk, de olie in de grond. Hell or High Water is een eigentijdse western die dankzij uitgekookt scenario, fraaie cinematografie, maatschappijkritische ondertoon, gedoseerde humor, sterke psychologie maar bovenal superieur acteerwerk – Jeff Bridges als Texas Ranger is Oscar-waardig, pretty boy Chris Pine kan echt acteren – de genreclichés ver achter zich laat. Een jaren zeventig-film met de toon en het tempo van nu.

 

Miskleun van 2016:

LO AND BEHOLD

Ook grote regisseurs kunnen de plank wel eens met een armlengte missen en dat overkomt Werner Herzog met zijn (door een ICT-bedrijf gefinancierde) documentaire over het internet. Die is warrig en volstrekt kritiekloos, gaat zo goed als (of helemaal) voorbij aan donkere kanten als veiligheid en privacy, dwaalt ver van zijn onderwerp af, weet thema’s niet te verbinden, is slecht geïnformeerd en mist focus. Doez zee internet dream of itself? Kom Werner, word wakker.

 

Gemist in de bios in 2016:

AVRIL ET LE MONDE TRUQUÉ

Deze Franse tekenfilm ging eind 2015 in Frankrijk en België in première en was dit jaar als April and the Extraordinary World in de rest van de wereld te zien. Maar niet in Nederland (hij is slechts vertoond tijdens een gespecialiseerd filmfestival). Het is de eerste stripverfilming van striptekenaar Jacques Tardi (in 2010 verfilmde Luc Besson zijn Adèle Blanc-Sec als live action) en zijn karakteristieke stijl is gehandhaafd voor dit ouderwets leuke avontuur in een alternatieve wereld die is blijven steken in het stoomtijdperk. Een pratende kat, actie, intrige, spanning, humor, romantiek. En intelligente hagedissen. Geweldig dus.

 

29 december 2016
Alle terugblikken op 2016:
Wim Meijer
Bob van der Sterre
George Vermij
Ralph Evers
Nanda Aris
Alfred Bos
Suzan Groothuis
Cor Oliemeulen