Nederlands Film Festival 2016
door Ralph Evers
Een eerste indruk van het NFF 2016 is dat de oorlog ruim aan bod komt. Dit keer ook de donkere kanten, zoals in Riphagen waar de psychopaat Andries Riphagen en diens kunst hoe anderen te bespelen centraal staat. Een echte Vermeer hoe de meestervervalser Han van Meegeren de nazi’s voor miljoenen tilde en zich ook vertilde. De One Night Stands die aanvankelijk probeerden wat luchtiger te zijn dan vorig jaar. Een slechte keus, zoals zal blijken. Gelukkig herpakt men zich snel.
Met Riphagen gaat er een serieuze Nederlandse productie in première op het NFF 2016. Interessant dat er een oorlogsfilm is gemaakt waarin niet een held, maar juist een foute Nederlander centraal staat. En die wordt met verve en overtuiging neergezet door Jeroen van Koningsbrugge. Zoals Van Koningsbrugge eerder in Schone handen liet zien, liggen psychopaten hem wel. Zeker wanneer hij in zijn moerstaal, Amsterdams, los mag gaan. Daarmee contrasteert hij enorm met de hinderlijk Algemeen Beschaafd Nederlands sprekende tegenspelers. Zo komt Riphagen wel heel erg in de picture te staan. Evenals die paar andere Amsterdams sprekende rollen.
Los van het formulewerk waar de film schatplichtig aan is, maakt dat onnatuurlijke taalgebruik meer kapot dan je lief is. Daar gaat de muziek uit die tijd, wat op zich een leuk detail is, je als kijker niet verder in helpen. De karakterontwikkeling blijft bij die andere spelers achter, mede door dat onechte Nederlands. Enfin, de film kabbelt ruim twee uur door en doet vermoeden dat de makers zich ingelezen hebben in de geschiedenis van Andries Riphagen (wat een toepasselijke bad-ass achternaam overigens). Ten slotte bevat de film een ongemakkelijke slotakkoord.
Met Een echte Vermeer heeft Rudolf van den Berg een zeer goed verzorgde film gemaakt naar het verhaal van de meestervervalser Han van Meegeren. Een film over een kunstenaar dient natuurlijk vooral het oog te strelen en daarin is Van den Berg erg goed geslaagd. Het is fijn na een dag vol films die zich in Amsterdam afspelen, om eventjes naar misschien wel de mooiste stad van Nederland af te reizen, Delft. Een echte Vermeer is sfeervol en met passie gemaakt, gesproken in goed Nederlands en ondersteund door prachtige muziek, met heerlijke jazztonen. Een oogstrelende femme fatale maakt met de goede chemie tussen haar en Jeroen Spitzenbergen de film af. (Een lange recensie en een interview met de regisseur volgen.)
One night stands: tegenvallend
De eerste twee One Night Stands (van producent Viking Films) op zondag vielen vooral op doordat ze ronduit tegenvielen. Planet Beauty kent een pijnlijk slecht script en een spanningsboog die uitblinkt in afwezigheid. Sigrid ten Napel, die de film mag dragen, heeft iets zeurderigs over haar karakter. Ze doet net teveel haar best zich in haar rol in te leven, waardoor ze flink op je zenuwen gaat werken. Daarnaast weet Planet Beauty evenals Riphagen uit te blinken in houterige, onnatuurlijke dialogen in dat perfecte Nederlands, dat je nooit waar ook in het land hoort. Inhoudelijk nauwelijks bijzonder valt de film nog wel op qua kleurgebruik, waarbij een associatie naar Pepperminta van Pipilotti Rist opkwam. Pepperminta werkt juist vanwege het consequent doorgevoerde volstrekt absurde script, terwijl Planet Beauty toch ergens een komedie probeert te zijn.
Ook Messias, van Rob Lücker, viel op door een kinderachtig script. De katholieke kerk moest maar weer eens op de hak genomen worden. De terugkeer van de vermeende Messias helpt een in verval geraakt bisdom om opnieuw in aanzien te komen bij het Vaticaan. Ondertussen is een islamitische koperpoetser, in dienst van het bisdom, plots de belangrijkste man, als vertaler. Geheel in de Hollandse geest valt uit zo’n meevaller voordeel te halen. Toch niet altijd met het vooraf gewenste resultaat. Ondanks de best aardige cast en qua art direction goed verzorgde film, helpt het kinderachtige script elke kans op een positieve waardering om zeep. Het schokkende aan Messias is niet zozeer het op de hak nemen van de katholieke kerk, maar meer het gebrek aan inspiratie om tot een goede komedie te komen.
One night stands: meevallend
Het tweede blok One Night Stands (van producent PRPL) is van een heel andere snit. Cas blinkt uit in de kracht van de lichaamstaal. Het niet gezegde vertelt in deze film een eigen verhaal naast wat er wel gezegd wordt. Een homostel, Sjors en Pepijn, krijgt er een tijdelijke gast bij: Cas. Sjors ontmoette hem via grindr (u weet wellicht wel, die homo-ontmoetingsapp waar tinder van afgeleid is). Hoewel aanvankelijk alles koek en ei lijkt, komen er gaandeweg scheurtjes in de relatie tussen Sjors, Pepijn en Cas. Subtiel overgebracht, waarbij de lezer van lichaamstaal alvast een voorsprong kan nemen op wat er staat te gebeuren. Waar de films in het eerste blok hun best deden om luchtig en vooral grappig te zijn, is Cas ondanks haar keuze voor klein drama, juist daardoor ook grappig. Niet in de laatste plaats doordat de situaties zo herkenbaar zijn en, goddank, het taalgebruik natuurlijk aanvoelt. Er wordt zelfs een beetje gespeeld met dat houterige film-Nederlands, door Pepijn op een gegeven moment te laten zeggen dat Sjors een ‘kutlul’ is. Aangenaam aan Cas is dat de bekende stereotypen van het heterostelletje vervangen worden door een homostel. Inclusief seksscènes, zonder dat het om de seks draait. Zonder dat die seks wat ongemakkelijk is, zoals zo vaak, of net te kuis. In de beperking schuilt de meester, zei Schopenhauer eens en Cas weet juist zo te overtuigen in haar kleine verhaal met een uitstekend oog voor detail.
Ook de tweede film van het tweede blok, Hoe Het Zo Kwam Dat de Ramenlapper Hoogtevrees Kreeg, is een fijne film. Een romantische komedie zich afspelend in de marathonbuurt in Amsterdam Zuid, waar we ramenlapper Alfred leren kennen, die zonder dat hij het weet Cupido’s gaven heeft. Na 44 jaar trouwe dienst als ramenlapper en koppelaar wordt het tijd zijn pijlen eens op zichzelf te richten. De film doet door het gebruik van filters, muziek en voice-over in de verte denken aan de liefelijke films van Jean-Pierre Jeunet. Ramenlapper werkt vooral omdat de verhaallijn goed uitgewerkt is. Een romantisch sprookje volgens het boekje. Eigenlijk weinig origineel, maar regisseur Eva Zanen koos met haar ramenlapper dan ook niet voor de originaliteit, wel voor een hartverwarmend, goed verteld verhaal. Daarin is ze dan ook uitstekend geslaagd.
26 september 2016