IFFR 2022 – Deel 2:
Hoofdcompetitie(s) geparkeerd
door Tim Bouwhuis
Opvallend dit jaar is dat de vaste etalage van het festival, de selectie Tigers, volledig ontbreekt en dat ook de titels uit de Big Screen Competition niet voor publiek beschikbaar zijn.
In onze preview bevestigde de perswoordvoerder van het festival dat deze opmerkelijke keuzes veel van doen hebben met het onderscheid tussen de rechten voor fysieke vertoningen en vertoningen On Demand. Alle Tiger-makers zijn gestrikt met een fysieke vertoningsruimte als leidende gedachte. Eerder deze maand moest het IFFR rigoureus overgaan tot een offline editie, waarna onder meer een hoop zogeheten ‘Limelight’-titels (de meest toegankelijk geachte festivaltitels, vaak op voorhand voorzien van een Nederlandse distributeur) in allerijl werden geschrapt.
Vorig jaar liep dat anders, omdat de programmeurs toen al in een veel vroeger stadium uitgingen van een inzet op online rechten. Het is niet te zeggen of sommige Tiger-makers (en/of producenten) dit jaar alsnog akkoord zouden zijn gegaan met een On Demand-slot, maar aangezien het om een vastomlijnde competitie gaat, heeft men natuurlijk één standaard willen handhaven: de hoofdcompetities blijven tot nader order verschoond van publieke vertoningen.
Met Mes
Vertonen zonder momentum
Nu de bioscopen weer zijn geopend, hoe schrijnend ook voor de festivalorganisatie, kunnen er wellicht al voorzichtige eerste plannen gemaakt worden om de Tiger-titels en de films uit de Big Screen Competitition alsnog voor een (Rotterdams) publiek aan te bieden. De vraag is daarbij wel hoeveel ruimte en draagvlak er nog voor dergelijke vertoningsmomenten kan worden gecreëerd.
De ‘Tigers’ zijn traditioneel niet de meest toegankelijke films en hun makers moeten nog aan de wereld worden voorgesteld, maar normaliter profiteren ze van het momentum dat een fysiek festival met zich meebrengt. Vorig jaar was daarvoor ruim op voorhand een ‘Juni-editie’ op touw gezet, maar dit jaar heeft de organisatie ondanks de beperkingen vastgehouden aan het klassieke slot in januari en februari.
Dat betekent dat de ‘geparkeerde’ films straks dus zonder momentum een publiek moeten vinden, bijvoorbeeld in een themaprogramma in Lantarenvenster, en daarbij ook nog eens moeten kunnen rekenen op de coulance van Rotterdamse filmtheaters en distributeurs (die samen eveneens een overvloed aan uitgestelde titels willen en moeten wegwerken).
Met het mes naast de boter
De meeste titels uit de Tiger-competities en de Big Screen Competition waren de afgelopen anderhalve week wel voor nationale en internationale pers te zien. Als redactie vonden we het weinig zinvol hier uitgebreid(er) verslag van te doen, maar tijdens de inventarisatie van het aanbod stuitte ondergetekende wel op twee films die hoe dan ook op een Nederlandse release kunnen rekenen. Het is ironisch dat juist Met Mes, de nieuwe film van Sam de Jong (zijn Goldie werd in 2020 nog in Nederland uitgebracht) met Hadewych Minis en Gijs Naber, ook voor pers nog niet online te bezichtigen was. De achterliggende reden schijnt eenvoudig door (“dit moet op groot doek gezien worden”), maar op deze manier is de IFFR-selectie helemaal een formaliteit geworden, aangezien pers en publiek er nu hoe dan ook pas samen iets over te zeggen zullen hebben als de film wordt uitgebracht. Dat gebeurt in Nederland op 14 april.
Sowieso valt Met Mes, naar verluidt “zowel een media-satire als een tragedie over de menselijke aard”, wat uit de toon tussen de dertien andere genomineerden, die doorgaans de norm volgen van een eerste of tweede filminzending en (zeker de laatste Tiger-jaren) nog niet of nauwelijks doorgebroken zijn in het festivalcircuit. Er zal een uitzonderingsredenering of compromis van zekere soort aan ten grondslag liggen, want De Jong is met Met Mes al aan zijn derde langspeler toe, en zijn doorbraak voor het grotere publiek was al in 2015 met het Refn-eske Prins.
Splendid Isolation
Product van pandemische tijdperk
De bekendste maker onder de genomineerden voor de Big Screen Competition is zonder meer de Pools-Nederlandse regisseuse Urszula Antoniak (Nothing Personal, Code Blue). Op de aftiteling van Splendid Isolation zijn de credits van distributeur September Film al vermeld en de verwachting is dat de film ergens in 2022 in de Nederlandse zalen moet gaan draaien.
Het verhaal is een typisch product van het pandemische tijdperk: twee geliefden die elkaar door een mysterieuze ziekte niet meer kunnen aanraken proberen hun zegeningen te tellen in afwachting van de dood. Antoniak maakt het kijkers bepaald niet makkelijk door haar personages en hun wereld nooit behoorlijk te introduceren, maar alle uitersten van hun bestaan in ‘splendid isolation’ wel compromisloos te tonen in een film die de tachtig minuten nauwelijks aantikt. Het allegorische uitgangspunt (de dood als een fysiek naderend gegeven) is teruggebracht tot een kernachtig mood piece, dat bij vlagen helaas verzeilt in overdadige lyriek maar optimaal profiteert van de onovertroffen filmlocatie (Terschelling).
Laten we gezien de reeds geplande release van Splendid Isolation maar hopen dat een andere gegadigde de zogeheten VPRO Big Screen Award en het bijbehorende prijzengeld (dat tenminste voor de helft opgaat aan de distributie) opstrijkt. Zo kan er gegarandeerd nog één extra titel rekenen op een publiek.
30 januari 2022
IFFR 2022 – Deel 1: Opgroeien onder het oog van God
IFFR 2022 – Deel 3: Mafheid in overvloed
IFFR 2022 – Deel 4: Misdaadfilms die de adem benemen