IFFR 2022 – Deel 4: Misdaadfilms die de adem benemen

IFFR 2022 – Deel 4:
Misdaadfilms die de adem benemen

door Bob van der Sterre

In ons vierde en laatste verslag van IFFR 2022 kijken we naar drie misdaadfilms. Een Italiaans-Nederlandse productie, een Kazachse misdaadkomedie en een documentaire-drama dat de adem beneemt.

 

The Last Ride of the Wolves

The Last Ride of the Wolves
Pasquale is een crimineel op leeftijd. Hij komt uit het zuiden van Italië en woont en werkt in het noorden. Dat werken is klussen in de misdaad. Hij wil nog een keer een grote klapper maken. Daarvoor moet hij samenwerken met echte criminelen: ‘De Wolven’, kermisexploitanten. Hij regelt een magazijn, coördineert de misdaad, leent geld.

Hij rijdt rond met zijn zoon, de Italiaans sprekende Nederlander Alberto, op zoek naar zijn contactpersoon voor de misdaad. We luisteren naar Pasquales monologen in de auto – soms doorspekt met herinneringen. Pasquale wordt steeds gestresster naarmate de datum van de heist dichterbij komt en hij alsmaar niets hoort van zijn contactpersoon.

The Last Ride of the Wolves is een ander type misdaadfilm dan je gewend bent. Een rustige, onderhoudende en realistische film. Je kijkt naar de voorbereiding van een kraak alsof het een documentaire is van hoe dat gaat. Dat komt ook door de stijl van de cameravoering, die stiekem mee lijkt te kijken. Het doet me een beetje denken aan Collateral of Wheeler, en het tv-programma Taxi (en varianten). Ik vind het wel aardig hoe Alberto de Michele rondom die bron van filmen een verhaal bedacht heeft. Ik heb wel eens wat losse scènes zo gezien maar nooit eerder een hele film op die manier.

Goede film, die na een wat moeizaam begin steeds beter wordt, inclusief plot. De film is alleen wel wat ingetogen – zeker voor Italiaanse begrippen. Wat meer flair had de film wat cinematografischer gemaakt. De muziek is sowieso fantastisch, de titels zijn mooi, het acteerwerk is degelijk, en wat je mist zijn dan een paar momenten van vuur die de film wat meer pit hadden gegeven.

De film is van Alberto de Michele, die ook Alberto speelt. Pasquale speelt zijn vader en is ook zijn vader: Pasquale de Michele. Het zal vast voor veel bijzondere vader-zoonmomenten hebben gezorgd op de set.

 

Life of Crime: 1984-2020

Life of Crime: 1984-2020
Ademloos. Dat is wat je bent als je deze film kijkt, met echte mensen, die echt aan (kleine) misdaad doen en verslaafd zijn. We volgen drie – en nog wat – personen in Newark in hun strijd tegen zichzelf. Ze willen het goede doen maar verslavingen zitten herstel in de weg.

Je ziet Rob in 1984 kledingzaken leegroven en de spullen dan op de zwarte markt verkopen. Heeft zijn vader in huis. ‘Hij was altijd dronken.’ En dan stelt hij en passant zijn tweede vrouw met kind voor, Deliris. Even later is hij in de bajes. En er weer uit. ‘Shit, ik moet terug. Ik heb mijn gebit daar laten liggen.’

Zijn maat Freddie, die alarmen steelt om zijn eigen auto niet te laten stelen. En ook verslaafd is aan drugs. ‘Ik wil niet high worden, want ik wil goed doen, maar ik kan niet goed doen met al die problemen.’ ‘Kun je geen hulp zoeken bij je vrienden die geen crimineel of verslaafde zijn?’ ‘Al mijn vrienden zijn criminelen of verslaafden.’

En Deliris, als ze een paar jaar later zich aan het prostitueren is. Je ziet haar de vrachtwagen instappen, daarna afrekenen, en haar spuit zetten. ‘Ik zou echt willen dat mijn leven anders was geweest.’

Deze HBO-documentaire is formidabel mooi in eerlijkheid en rauwheid. Je zal als kijker regelmatig wegkijken (althans ik) omdat het drugsgebruik zonder ingetogenheid in beeld wordt gebracht. Er zijn ook wat lugubere momenten. Maar ook aandoenlijke momenten van immense vriendelijkheid.

De film werkt omdat Rob, Deliris en Eddie geen kwade karakters zijn. Ze hebben alleen ongelukkige keuzes gemaakt, en leefden in de jaren tachtig en negentig in de getto’s van Newark midden in de crack- en aidsepidemie.

Regisseur Jon Alpert had in 1984 een vooruitziende blik toen hij deze karakters ontmoette en besloot ze te blijven volgen. Hij kon het niet laten om ze af en toe een spiegel voor te houden maar weet eigenlijk ook wel dat zijn woorden geen partij zijn voor hun hardcore drugsverslaving.

Als je drie personen volgt over ruim dertig jaar – en je brengt het terug tot twee uur – is de kwaliteit van de selectie heel hoog. Je ziet talloze verbazingwekkende beelden. Rob die helemaal aan het spacen is midden in een getto. Eddie die rondrijdt omdat hij niet weet wat hij moet doen. De kinderen die hun verslaafde moeder de les lezen. En vooral dit beeld: verhuurder met muts op, ooglapje en sigaret bungelend aan de mond die zegt: ‘Bedroom’. Had zo een scène in een speelfilm kunnen zijn.

 

Assault

Assault
Een groep gewapende figuren met maskers loopt een zeer geïsoleerde school binnen. Als ze beginnen te schieten, rent een leraar weg, maar hij had net zijn klas opgesloten.

Deze komische Kazachse misdaadfilm midden in de winterse steppen is een vreemde. Alhoewel er duidelijk wat humor is (neem de positieve fitnessfanaat of hoe de bende binnenloopt), zit je toch een beetje te gissen naar waarom dit verhaal. Gaat het over hun eigen demonen die ze moeten verwoesten? Of zijn het verwijzingen naar de Kazachse cultuur? Ik kwam er niet achter.

Het begin van de film van Adilkhan Yerzhanov is wel sterk, droogkomisch, verrassend. Visueel zit de film in de sneeuw ook goed in elkaar. Echt een voor de filmzaal. De opzet voor het tweede deel is ook wel aardig (klungels bereiden een inval voor) maar mist denk ik toch wat kracht door het gebrek aan satire of humor. Of Kazachse humor is gewoon ‘apart’.

Deze film is nu nog niet te zien op IFFR maar komt later dit jaar langs in het Big Screen Competition-programma.

 

2 februari 2022

 

IFFR 2022 – Deel 1: Opgroeien onder het oog van God
IFFR 2022 – Deel 2: Hoofdcompetitie(s) geparkeerd
IFFR 2022 – Deel 3: Mafheid in overvloed

 

MEER FILMFESTIVAL