After the Storm

****

recensie After the Storm

Hopen tegen beter weten in

door Cor Oliemeulen

Ooit was hij een gevierd schrijver, nu een gokkende privédetective, gedumpt door zijn vrouw. After the Storm is opnieuw een meeslepend lichtvoetig drama van het grootste talent van de hedendaagse Japanse cinema.

Hirokazu Koreeda is de beste, en in eigen land meest geliefde, Japanse regisseur van de laatste twintig jaar. Misschien heeft het ermee te maken dat de Japanse cultuur minder toegankelijk – en vooral minder uitgesproken – is dan de westerse cultuur, ‘s mans filmjuweeltjes bereiken bij ons slechts mondjesmaat een groter publiek. Dat is onterecht, want Koreeda maakt zachtaardige humanistische films waarin je je vrij eenvoudig met de personages kunt identificeren. Geen komedies of tragedies, maar drama’s met zowel komische als tragische elementen. Door de lichtvoetige stijl, met een haast achteloze nonchalance, word je langzaam in het verhaal gezogen en krijg je zowaar sympathie voor de grootste loser. In de films van Koreeda komt het leven zoals het komt en schikken de personages zich in hun lot.

After the Storm

Familiedrama zonder scherpe kantjes
We zien dit al in zijn veel bejubelde fantasiefilm After Life (1998) waarin overleden mensen slechts één herinnering uit hun leven mogen meenemen naar het hiernamaals. Maar in zijn meer recente kunststukjes geldt familie als hoofdthema. Zo laat in Nobody Knows (2004) een vrouw haar vier jonge kinderen moederziel alleen achter in hun Tokioos appartement, zijn we in Still Walking (2008) getuige van een jaarlijkse familiereünie om een overleden zoon te herdenken, ontdekken twee echtparen in Like Father, Like Son (2013) dat hun zoontjes bij de geboorte zijn verwisseld en nemen drie zussen in Our Little Sister (2015) hun jongere halfzusje liefdevol op in hun midden.

Het zijn stuk voor stuk mooie familievertellingen, waarvan – hoe moeilijk of schrijnend de situaties soms ook zijn – de scherpe kantjes zijn afgehaald. Dit valt in de traditie van Koreeda’s veel bekendere landgenoot, Yasujirō Ozu, die in de jaren 50 de cinema vernieuwde met lange statische shots en zijn kenmerkende lage cameraperspectief. Waar Ozu al veelvuldig de intieme huiselijke sfeer beschouwde, geeft Koreeda zijn hedendaagse familiedrama’s een sociaal-realistische ondertoon. Ozu vertelde graag over de verhoudingen tussen de generaties, Koreeda’s vertrekpunt is meestal ronduit deprimerend: de protagonist krijgt te maken met het verlies van een geliefde. Hoe verder het verhaal vordert, hoe sterker het vaak wordt.

Gokkende privédetective
Hiervan is absoluut sprake in After the Storm, waarin Shinoda (Hiroshi Abe) tot zijn desillusie is gescheiden van Shiraishi (Yôko Maki) en grote moeite heeft om de maandelijkse alimentatie voor hun zoontje te betalen. Shinoda heeft vijftien jaar geleden een grote literaire prijs gewonnen, maar sindsdien wil het schrijven maar niet vlotten en probeert hij rond te komen als privédetective die overspelplegers moet betrappen. Naar de buitenwereld toe verdedigt hij zijn werkzaamheden als studiemateriaal voor een nieuw boek, maar het heeft er alle schijn van dat zijn creatieve bron is opgedroogd. Shinoda klampt zich vast aan zijn laatste restje trots door het aanbod van zijn uitgever om teksten bij manga’s te schrijven vriendelijk, doch resoluut, af te slaan.

After the Storm

Shinoda gokt om de alimentatie voor zijn zoontje te kunnen betalen. Op de dagen dat hij zijn zoontje heeft, verwent hij die. Zoontje tegen oma: “Als we de loterij winnen kunnen we weer een familie zijn.” En nadat zijn vader is overleden, struint Shinoda de woning van zijn ouders af op eventueel achtergebleven kostbaarheden. Sommigen weten het zeker: Shinoda lijkt als twee druppels op zijn vader, die zich ook gedroeg als een mislukkeling en klaploper. Zijn zus is de eerste die zijn gemak- en hebzucht graag bij hem inwrijft, terwijl Shinoda’s moeder de moed niet wil opgeven. Ondertussen vangt de regisseur de lamlendigheid van de protagonist in vele subtiele details, meer dan eens vergezeld van een melig muziekje.

Vervlogen dromen
After the Storm is een verhaal over vervlogen dromen, en hopen tegen beter weten in. Als op een dag Shiraishi hun zoontje bij Shinoada en zijn moeder komt ophalen, moet zij blijven overnachten omdat de storm snel nadert. “Tyfoons zijn verfrissend”, zo hint moeder op een hereniging van het gezin. En terwijl buiten de storm raast, gaat het gescheiden koppel, min of meer noodgedwongen, het gesprek aan en zoekt Shinoda voorzichtige toenadering tot Shiraishi. De situatie is ongemakkelijk, de dialogen zijn afwisselend warm, stug, leuk, oppervlakkig en ontroerend. Net als in het echte leven.
 

12 februari 2017

 
MEER RECENSIES