****
recensie Nebraska
Diep in het hart van Amerika
door George Vermij
Met Nebraska heeft Alexander Payne een mooie variatie gemaakt op de vaste thema’s die terugkomen in zijn oeuvre. In een schijnbaar doelloze tocht door het failliete Amerikaanse achterland schetst hij een mooi beeld van een disfunctionele familieband.
Voor velen zal de staat Nebraska vooral associaties oproepen met het gelijknamige album van Bruce Spingsteen. Op het titelnummer zingt The Boss over een troosteloos en uitgestrekt gebied waar zinloze moorden worden gepleegd. Een verwijzing naar de moorddadige tocht die Charles Starkweather maakte door die staat en die als basis gold voor de prachtige film Badlands van Terence Malick. Dat Nebraska tot de Amerikaanse verbeelding spreekt heeft misschien iets te maken met zijn locatie in het midden van de VS wat de staat tot het symbolische hart van het land maakt. Nebraska is ook de thuisstaat van Alexander Payne en zijn eerste films speelden zich daar af. Payne keert na zijn uitstapjes naar Californië (Sideways) en Hawaii (The Descendants) in zijn nieuwste film terug naar de staat.
Misleidende reclameactie
De eerste beelden van Nebraska tonen een verwarde oude man die een snelweg afloopt en wordt aangehouden door de politie. Het is Woody Grant (Bruce Dern) die op weg is naar Lincoln, Nebraska om een geldprijs op te halen. Later haalt zijn zoon David (komiek Will Forte in een ingetogen rol) hem op van het bureau en ziet dat de prijs waar Woody heilig in gelooft een misleidende reclameactie is. Zijn vader moet echter niets van Davids twijfels weten en wil koste wat het kost naar Nebraska.
Davids leven is ook niet bepaald op orde en het is om die reden dat hij besluit om met zijn vader de tocht te maken ook al weet hij dat het tot niets gaat leiden. Ze reizen zo door de VS en maken een tussenstop in Woody’s oude en vervallen geboortedorp waar de Amerikaanse droom aan voorbij is gegaan.
Familiebanden
Nebraska is net als Sideways een roadmovie waar de reis uiteindelijk belangrijker is dan de bestemming. In het thema van een familie die weer bij elkaar komt, heeft de film ook raakvlakken met The Descendants. De van elkaar vervreemde vader en zoon komen in de film wat dichter bij elkaar, maar het knappe is dat Payne hier niet valt in sentimentele valkuilen. Ondanks de familieband is er een afstand merkbaar tussen Woody en zijn zoon die vooral te verklaren is door Woody’s opkomende dementie en groeiende verwardheid, perfect door Dern overgebracht. Daarnaast draagt Woody een erfenis van alcoholisme die zijn tol heeft geëist op het gezinsleven en op David. Deze serieuze zaken worden door de personages echter op humoristische wijze besproken en daarmee raakt Payne de juiste balans tussen lach en traan.
Zo ook in een van de mooiste scènes uit de film waar Woody’s temperamentvolle vrouw (briljant en chagrijnig gespeeld door June Squibb) op een begraafplaats tegen David praat over de mensen die daar liggen. Het gezegde ‘over de doden niets dan goeds’ gaat zeker niet op voor de barrage van beledigingen die zij uitkraamt over de sobere grafstenen.
Solide cast
Nebraska bevat een solide cast die de sterke rol van Dern als Woody perfect aanvult. Zo is daar de sluwe ex-zakenpartner van Woody gespeeld door acteerveteraan Stacy Keach en Bob Odenkirk (advocaat Saul uit Breaking Bad) duikt op in een bescheiden vertolking. De film is verder mooi geschoten in zwart-wit waarmee beeldcomposities ontstaan die doen denken aan de sobere highway foto’s van Lee Friedlander.
Met Nebraska weet Alexander Payne Amerikaans realisme met humor en empathie te brengen. Daarbij schroomt hij niet om te tonen dat het slecht gaat in het hart van Amerika waar vervallen spooksteden nog lang niet zijn bijgekomen van de crisis en mensen worstelen met hun bestaan.
23 februari 2014