***
recensie The Mole Agent
Eenzaamheid, verveling en doelloosheid
door Ries Jacobs
De titel doet vermoeden dat de laatste film van regisseur Maite Alberdi een spionagefilm is in de trant van 007. Na het zien van de film blijkt dit in het geheel niet het geval te zijn, maar wat is het dan wel?
De drieëntachtigjarige Sergio Chamy beantwoordt een advertentie van een detectivebureau waarin ze zoeken naar een undercoveragent. In tegenstelling tot de meeste personeelsadvertenties is het ditmaal geen probleem dat de sollicitant op leeftijd is. Sterker nog, ze zoeken juist iemand van tachtig plus. Na een uitgebreide sollicitatieprocedure krijgt Sergio de opdracht.
De weduwnaar leert zo goed mogelijk om te gaan met een mobiele telefoon zodat hij kan communiceren met zijn opdrachtgever. Hij moet in een bejaardentehuis gaan wonen om uit te zoeken of het personeel steelt van de bewoners. De dochter van een van de bewoonsters vermoedt dat dit het geval is en nam daarom een detectivebureau in de hand.
Traliewerk
Een leuk detail is dat The Mole Agent een Nederlandse inbreng heeft. Vincent van Warmerdam, de broer van regisseur Alex van Warmerdam, componeerde de muziek voor de negende documentaire van Alberdi. Bijna altijd stelt deze regisseur sociale kwesties aan de kaak, zo ook in The Mole Agent. Eerder bracht ze de ouderen van haar thuisland Chili in beeld, in de films Yo no soy de aquí (2016) en La Once (2014).
Origineel is de regisseur ditmaal zeker, ze gaf de spion op leeftijd opdracht te infiltreren in het bejaardentehuis en deed tegelijkertijd alsof er gefilmd werd voor een documentaire. De kijker ziet voornamelijk de beelden die de filmcrew schoot. Door het verhalende karakter heb je als kijker vaak het idee dat je naar een speelfilm kijkt, maar The Mole Agent is wel degelijk een documentaire.
Sergio had er eveneens geen idee van dat hij de hoofdrolspeler van een documentaire was. Aanvankelijk vervult hij zijn opdracht voortvarend, maar gaandeweg trekt hij zich het lot van de bewoners steeds meer aan. De empathische man wint al snel de harten van de voornamelijk vrouwelijke bewoners en probeert hen zo goed als hij kan bij te staan en te helpen. Hierdoor lukt het de crew om de eenzaamheid, de verveling en de doelloosheid van de bewoners vast te leggen. Het meest aangrijpend zijn de bewoonsters die achter het traliewerk van de ijzeren poort bij de ingang staan en zich afvragen waarom ze de deur niet uit mogen.
Gissen
Tegelijkertijd verklaart de documentaire niets. Geen moment wordt duidelijk waarom de senioren in het tehuis zo eenzaam en verveeld zijn. Is de oorzaak een gebrek aan financiële middelen? De kijker kan alleen maar gissen dat dit wellicht de oorzaak is, maar weet dan nog niet waarom de Chilenen niet beter voor hun oudere landgenoten zorgen. Het Zuid-Amerikaanse land is immers allang geen ontwikkelingsland meer.
De unieke manier waarop Alberdi deze film gemaakt heeft, stelt haar in staat om dicht op de huid van de hoofdrolspelers te komen, maar is tegelijkertijd een valkuil. The Mole Agent mist de spanning en de plotontwikkelingen van een speelfilm, maar ook de diepgang van een documentaire. Dit maakt het laatste werk van de Chileense documentairemaakster tot iets dat vlees noch vis is.
8 december 2020