**
recensie Wadjda
Tipje van sluier is jammerlijke stereotiepe blik
door Astrid van Pelt
Nog nooit eerder maakte een vrouwelijke regisseur uit Saoedi-Arabië een lange speelfilm. Wadjda brengt hierin verandering. Jammer alleen dat deze ‘unieke’ film een weinig vernieuwende boodschap heeft.
De jonge puber Wadjda is niet geknipt voor de strakke leefregels van de Saoedische maatschappij. Ze is rebels, houdt van westerse muziek en draagt haar hoofddoekje alleen als dat strikt noodzakelijk is. Tot grote schande van haar omgeving wil ze een fiets bemachtigen, zodat ze straatraces kan houden met haar platonische vriendje Abdullah. Volgens Wadjda is het een dubbele nederlaag als een jongen verliest van een meisje. Daar zit voor haar de uitdaging.
Geloofwaardigheid
De adembenemende shots in de film zijn dun gezaaid, maar ze zijn er wel degelijk. Zoals het haast symbolische fragment waarin Wadjda een fiets zonder bestuurder door het dorre landschap ziet rijden. Wanneer even later de barrière van een zandmuur verdwijnt, zodat ze vrij zicht heeft op de onderliggende auto die de fiets op het dak draagt, zet ze de achtervolging in. Die fiets zal van haar worden!
Dat Wadjda de nodige hordes moet nemen om die droom in vervulling te laten gaan, blijkt al snel. Dat vormt het centrale thema van de film. Een eenvoudig thema, maar het biedt wel een kapstok om allerhande maatschappelijke en religieuze kwesties aan op te hangen. Dit gaat echter al snel irriteren, waardoor de film zijn geloofwaardigheid verliest.
Onderbuikgevoelens
De personages in de film lijken er genoegen in te scheppen alle Saoedi-Arabische mores over de positie van de vrouw uitentreuren te herhalen: ‘respectabele meisjes gaan naar binnen als mannen hen kunnen zien’ of: ‘iedereen weet dat je de koran niet mag aanraken als je ongesteld bent’. Zulke passages worden al snel stereotiep. Bovendien: als die zaken zo geaccepteerd zijn, waarom moeten ze dan nog uitgesproken worden? De film lijkt hier duidelijk klakkeloos in te spelen op de onderbuikgevoelens van de islamofobe westerse markt.
In dit strikt chronologische verhaal lijkt Wadjda recht op haar doel, haar droomfiets, af te stevenen. Je ziet immers al van kilometers ver aankomen dat zij de Koran-reciteerwedstrijd zal gaan winnen. Pas als blijkt dat ze haar beloning niet kan opstrijken vanwege de onacceptabele bestemming van het geld, komt het verhaal en de bijbehorende spanning op gang. Helaas resteren dan nog slechts enkele minuten tot het einde.
13 mei 2013