Zwei Leben

**

recensie  Zwei Leben

Noorse nazimysteries

door Wouter Spillebeen

Na NeuFundLand richt de Duitse regisseur Georg Maas zich opnieuw op de val van de Berlijnse Muur. In de thriller Zwei Leben graaft hij weinig bekende oorlogsmisdaden van het naziregime op.  

Een kleine geschiedenisles: Heinrich Himmler beval tijdens de Tweede Wereldoorlog dat de kinderen die Duitse soldaten bij Noorse burgers verwekten, opgenomen moesten worden in tehuizen in Duitsland. Als ‘noordelijk ras’ beschouwde hij hen namelijk als dragers van puur Arisch bloed. Onder de naam Lebensborn moesten de tehuizen de kinderen beschermen. Wanneer de Oost-Duitse veiligheidsdienst Stasi bij het aanbreken van de Koude Oorlog zich met de tehuizen ging bemoeien werd spionage via de kinderen niet ongewoon. Enkelen die in de instellingen opgroeiden, zochten na de oorlog hun familie weer op.

Duistere geschiedenis
De mysterieuze Katrine (Juliane Köhler) – die vele jaren geleden in een bootje naar haar thuisland terugkeerde, met haar moeder herenigde en een gezinsleven opbouwde – vermomt zich, glipt Duitsland binnen, vernietigt informatie over Lebensborn en gaat daarna terug naar Noorwegen om bij haar familie te doen alsof niet aan de hand is. Nu de muur gevallen is, krijgen Lebensborn-kinderen de kans om massaal rechtszaken aan te spannen (de kopstukken werden al veroordeeld in de Processen van Neurenberg, maar daarbij kregen de slachtoffers geen compensatie). Wanneer een advocaat met grootse plannen aanklopt bij Katrine, komen haar verleden en alle geheimen die ermee gepaard gaan, stilaan naar boven. In niet-chronologische volgorde komt Katrines duistere geschiedenis stukje bij beetje boven water.

Recensie Zwei Leben

In 1999 maakte Georg Maas de roadmovie/documentaire Pfadfinder en in 2011 verscheen zijn The Buddha Wallah, over Boeddhistisch leermeester Christopher Titmuss – documentairefilms zijn de Duitser niet vreemd. Zwei Leben kon dus net zo goed een documentaire over Lebensborn en de grimmige relatie tussen Duitsland en Noorwegen zijn, maar Maas opteerde voor de persoonlijkere aanpak van een individueel verhaal.

Omdat Lebensborn en alle praktijken op dat gebied niet zo bekend zijn als zeg maar de Holocaust, komen de waargebeurde elementen vaak over als documentair. Dat staat het verhaal in de weg: in plaats van meer informatie over relatief onbekende oorlogsmisdaden, krijgen we een traag ontwikkelende thriller met een hoop obligatoire plotwendingen.

Recensie Zwei Leben

Op enkele van de nevenpersonages na, is het acteerwerk weinig bijzonders. Köhler en Ken Duken (die de advocaat Sven Solbach portretteert) brengen hun boodschap over, maar meer ook niet, van beklijvende prestaties valt niet te spreken. Het familiedrama-aspect wordt gedragen door een overtuigende Liv Ullmann, die vooral bekend is van haar talrijke rollen in Ingmar Bergman-films (Autumn Sonata, Persona, Shame…), en Sven Nordin, die zichtbaar lijdt onder het ontluikende verleden van zijn vrouw.

Puzzelstukjes
Zwei Leben voelt vaak onevenwichtig en verwarrend: eens is het een familiedrama, dan weer een rechtbankfilm of een historisch relaas. De film schakelt een tandje hoger naarmate meer stukjes van de puzzel bovenkomen, maar het eerste uur zijn die sporadische beetjes informatie niet genoeg om de interesse vast te houden. De onheilspellende muziek is vanaf het begin te horen en kondigt aan dat er wat te gebeuren staat, maar het duurt veel te lang vooraleer de film die belofte waar maakt. Zwei Leben is op zijn sterkst middelmatig, jammerlijk, want het onderwerp verdient een uitstekende behandeling.

 

18 juli 2014

 

MEER RECENSIES