Terugblik filmjaar 2024 – Deel 1:
Wie ben ik?

door Cor Oliemeulen

De best bezochte films van 2024 zijn allemaal aftreksels van voorgangers, ook in de Lage Landen. Ze maken gebruik van een vaste schare fans, vertellen vertrouwde verhalen in onzekere tijden en worden door de strot geduwd door een krachtige marketingmachine. Ondergetekende liet ze allemaal links liggen, maar was wel nieuwsgierig naar de absolute nummer 1: Inside Out 2.

Deze kleurrijke, sympathiek ogende animatiefilm van Pixar leverde dit jaar wereldwijd 1,5 miljard euro op aan de kassa en trok in Nederland zo’n anderhalf miljoen bezoekers naar de bioscoop. Net als in de eerste film, Inside Out (2015), dringen ook ditmaal allerlei emoties om voorrang met als doel het opgroeiende meisje Riley te leiden door haar leven vol uitdagingen en valkuilen.

‘Deze film leert mijn kind om zijn gevoelens te begrijpen’, hoor je ouders zeggen. Ondertussen pushen ze hun kinderen in een wereld waar emoties altijd de baas zijn. Alsof Vreugde, Verdriet, Angst, Woede en Afkeer nog niet genoeg zijn om Riley’s inwendige balans te verstoren, introduceert Inside Out 2 een nieuwe golf van stoorzenders. Jaloezie wakkert haar onrealistische verwachtingen aan, en Verlegenheid transformeert het tienermeisje in een sociaal wrak. Wat is je vrije wil nog waard als een machtsstrijd in je hoofd elke keuze bepaalt?

Vrouwelijke transformaties
Over transformaties gesproken. Het meest opvallend dit jaar vond ik drie bizarre films met hoofdrolspelers die naar hun vrouwelijke identiteit speuren in een door mannen gedomineerde wereld. Alle drie de films zijn al even ongeloofwaardig, maar blinken uit in lef.

In de misdaadmusical Emilia Pérez laat de baas van een Mexicaans drugskartel zich ‘ombouwen’ tot een vrouw om van de aardbodem te kunnen verdwijnen, en omdat hij altijd toch al liever een vrouw had willen zijn.

In de bodyhorrorfilm The Substance wordt een ouder wordende tv-beroemdheid (Demi Moore) keihard afgeserveerd en vervangen door een jongere kloon van zichzelf.

En in Poor Things speelt Emma Stone een vrouw die door een gekke wetenschapper tot leven is gewekt met het brein van haar ongeboren baby. Ze trekt de wijde wereld in en geneert zich niet voor haar lichamelijke gevoelens.

Frankrijk
Een kijkje in de ons omringende landen leert dat ook daar al die hapklare Amerikaanse prequels en sequels het meest populair waren. Een uitzondering is Frankrijk, waar een productie van eigen bodem Inside Out 2 versloeg in bezoekersaantallen. In 2011 vestigde Intouchables met 19 miljoen bioscoopgangers een nieuw (en voorlopig blijvend) record, dit jaar was Un p’tit truc en plus met 7,5 miljoen bezoekers een grote hit.

Dit is een feelgood komedie zoals Fransen die goed kunnen maken: met subtiele humor over het alledaagse leven, een scherp oog voor menselijke relaties, gevat in een charmante, ongedwongen toon.

Het verhaal gaat over twee mannen die op een koddige manier een juwelier hebben beroofd, buiten ontdekken dat hun auto is weggesleept en vervolgens worden aangezien voor twee mensen die zich hebben aangemeld voor een zomerkamp voor jongvolwassenen met een geestelijke beperking. Voor ze het weten zitten ze in de bus op weg naar een geïsoleerd huis op het platteland waar ze zich moeten mengen onder het kleurrijke gezelschap om niet door de mand te vallen. De een als deelnemer, de ander als zijn begeleider. Dat levert natuurlijk leuke interacties op. Wat begint als een vlucht voor hun leven, ontwikkelt zich tot een waardevolle menselijke ervaring die hen voor altijd zal veranderen.

Duitsland
Bij onze oosterburen gingen bijna drie miljoen mensen naar de bioscoop voor Chantal im Märchenland, een familiefilm over twee vriendinnen die door een spiegel springen en in een sprookjeswereld belanden. Op een nogal oppervlakkige manier leren ze de waarde van vriendschap, zelfontdekking en het geld van argeloze kijkers.

Een lichtpuntje (met ruim een miljoen bezoekers) was de Duitse productie Eine Million Minuten. Deze boekverfilming zal ongetwijfeld veel ouders hebben geïnspireerd om meer positieve aandacht aan hun kinderen te schenken.

Wolf (Tom Schilling) werkt voor de Verenigde Naties als leider van een delegatie die overal duurzaamheid en klimaatbewustzijn predikt. Hij zit nu een paar weken in New York en heeft de komende twee jaar al helemaal vol gepland. Zijn vrouw thuis in Berlijn vindt het steeds moeilijker om zo vaak alleen te zijn en gunt ook haar twee kindjes meer aandacht van hun vader. Als blijkt dat hun dochtertje ontwikkelingsachterstand heeft, adviseert de dokter om meer tijd door te brengen met haar. Het liefst een miljoen minuten.

Na veel discussies besluit het stel om huis en haard te verkopen en te vertrekken naar een Thais eiland, dat hun dochtertje op een draaiende globe had aangewezen. Wolf en zijn vrouw zullen voortaan online werken en afwisselend voor de kinderen zorgen. Zo leert het meisje aan te sterken en zich te ontwikkelen.

Eine Million Minuten wordt nergens klef. Deze Duitsers zijn gewoon geweldige democraten en laten hun dochtertje beslissen wat ze wil en niet wil. Dat is beter dan je kind volstoppen met emoties om het te laten bezwijken onder druk. Wolf zal uiteindelijk een levensbepalende keuze maken.

Verwarrende tijden
Wolf staat symbool voor iedereen die in 2024 worstelde met de eigen identiteit.

Al die mensen die in de war raakten door tegenstrijdige informatie in het nieuws, polarisatie, deepfake of complottheorieën. De jongere die twijfelde tussen het kopen van goedkope, milieuonvriendelijke shit bij een Aziatisch postorderbedrijf, en een duurzame, maar duurdere variant. De leraar die een klaslokaal wilde waar iedereen zich fijn zou voelen, maar doodsbang was dat hij per ongeluk iemand beledigde door een verkeerde term te gebruiken. De werkgever die zijn nieuwe telefoontje heel even wilde terugsturen nadat hij iets las over kinderen in een kobaltmijn. De werknemer die zich afvroeg of hij zijn geestdodende, maar goedbetaalde baan moest houden, of zijn droom moest najagen.

En al die onbenullen wereldwijd die waren vergeten dat je ‘vuurwerk’ alleen maar rond de jaarwisseling mag afsteken.

Mijn top 5
1. The Zone of Interest
2. La Chimera
3. The Substance
4. Poor Things
5. The Holdovers

 

25 december 2024

 

Terugblik 2024 deel 2 – Ralph Evers: Volwassen rebellen
Terugblik 2024 deel 3 – Bob van der Sterre: Films als relaxmachine?
Terugblik 2024 deel 4 – Bert Potvliege: Misschien helpt meditatie
Terugblik 2025 deel 5 – Tim Bouwhuis: Palm, Leeuw en Beer
Terugblik 2024 deel 6 – Yordan Coban: We zijn verdoofd door geweld
Terugblik 2024 deel 7 – Hoe het ‘gewone’ leven doorging