IFFR 2021 (februari-editie) – Deel 2:
Fantasierijke producties
door Bob van der Sterre
Lichtvoetige films: ze worden in het IFFR-programma niet eens meer zó overwoekerd door het zwaarmoedig stemmende drama. Toch valt over smaak te twisten, ook hier weer. Hilarisch wordt het nergens.
Carro Rei – Onze verhouding met apparaten
In Carro Rei zegt Uno’s vader dat hij het taxibedrijf moet overnemen. Uno heeft nog steeds verdriet om zijn moeder die overleed na een auto-ongeluk en kiest zijn eigen weg.
Op een dag keert hij terug bij de garage waar hij opgroeide. Daar herontdekt hij zijn talent om met auto’s te praten. Samen met zijn oom Zé (die samen met zijn vriendin Mercedes paaldanst) lappen ze de auto op waarin Uno’s moeder het leven liet. Ze kunnen ‘carro rei’ (koning der auto’s) laten praten. Hij wordt een soort irritante en narcistische Kitt van Knight Rider.
Bizarre film die bedoeld is om iets te zeggen over onze verhouding met apparaten. Die verandert aldoor. ‘Dat doen we al sinds de mens het eerste gereedschap uitvond, in de prehistorie’, zegt Zé.
Ik hield het ongeveer drie kwartier uit maar daarna gaat het filmlicht uit als het echt te dwaas wordt. Carro Rei gaat dan een nationalistische beweging leiden, een zeer opzichtige verwijzing naar de situatie in Brazilië op dit moment. Deze film van Renata Pinheiro (met familielid Clara Pinheiro als Amora) kan niet tippen aan de hilarische Braziliaanse film Diamantino.
Friends and Strangers – Kamperen en misverstanden
In het Australische Friends and Strangers zien we hoe twee mid-twintigers (Ray en Alice) die elkaar vaag kennen samen een weekend gaan kamperen. Wat kan er misgaan? Ze liggen in een tent en raken elkaar aan. ‘Kan het niet wat langzamer?’ ‘Wat is het dan dat wij snel doen?’ Opeens staat er een kerel met een caravan naast je tent en wil praten over wandelen in de natuur. En tref je een familie die rondreist samen met de kleding van de overleden moeder. De affaire in wording sterft voor er überhaupt een kus is gevallen.
Verrassend inventief hoe dit verhaal tijdens een wandeling ineens overgaat naar foto’s op een mobiel in een cafeetje. Alice vertelt daar hoe het weekend was, terwijl Ray op datzelfde moment autopech heeft op een steenworp afstand.
Je denkt eerst aan een typisch Australische roadmovie-romcom, een lichtgewicht film die weinig kwaad doet. Dan volgt een ander tweede deel. Ray komt te laat bij een afspraak over filmen van een huwelijk, slaat daar een gat in een muur, ziet een roze schilderij dat later blauw is, ontmoet een dame die steeds haar kont prikt aan een cactus en moet een vriend doodziek bij de buren achterlaten.
De film van James Vaughn doet soms in zijn absurdisme denken aan Punch Drunk Love – maar veel minder komisch uitgevoerd. Alles draait om misverstanden. Het script biedt verder geen aanknopingspunten voor de kijker om daar dan filosofische kaas van te kunnen maken. Je wilt wel maar de film helpt je nergens mee. Het is daardoor te abstract om er dan ook emotioneel van te kunnen genieten.
Een feest van herkenning voor veel Nederlanders is natuurlijk wel het kamperen. De vraag is alleen: hoe paste er nog een cameraman in die tent?
The Cemil Show – Slechterik in Turkse actiefilms
In The Cemil Show kijken we naar Cemil, een bescheiden bewaker in een winkelcentrum in Istanboel met een grote droom. Hij wil de rol van Turgay Göral spelen. Een badguy in Turkse actiefilms van de jaren zeventig.
De auditie voor de remake van een van Görals films verloopt waardeloos. Cemil keert terug naar zijn bewakersbaan maar blijft geloven in zijn acteercarrière. Dan merkt hij dat collega-bewaker Burcu de dochter van Turgay is. Hij smeekt om een bezoek aan zijn idool en krijgt zijn zin. Alleen heeft Turgay net zijn laatste adem uitgeblazen.
Cemil gaat zich dan obsessief verdiepen in Turgays geschiedenis. Hij bestudeert zijn notities over acteren, bekijkt zijn films talloze keren. ‘Ik schoot honderden mensen in mijn films. Ik stak ze neer in hun rug, martelde ze, ontvoerde ze, stal van de armen en brandde huizen plat.’ Cemil verandert zelf langzaam in een Turgay-film. Burcu’s leven ontspoort op hetzelfde moment. Verdriet om de dood van haar vader (moeder was al overleden) en haar promotie-affaire met haar baas, meneer Zafer, pakt heel anders uit dan ze hoopte.
Een moedige poging van nieuwkomer Baris Sarhan om een soort ontsporende dramady te maken. Het is een poging want het lukt uiteindelijk niet: daarvoor is het tempo van de film te traag, de opzet te weinig stijlvast (springt alle genres over: komedie, spanning, horror, drama) en het obsessieverhaal te weinig verrassend.
Sterkste punt zijn de cinematografische verwijzingen. Naast een link met de film Play it again, Sam! (Humphrey Bogart souffleert Woody Allen zoals Turgay Göral een gids is voor Cemil) is er ook een link met de sleazy films van de jaren zeventig. Die zijn heel aardig gekopieerd, met geluiden, kleding, snorren. En wie heeft soms niet geschiedenisheimwee?
The North Wind – Wachten op het dertiende uur
The North Wind – door Renata Litvinova geschreven, geacteerd en geregisseerd – is een soort fantasyfilm over een matriarchale samenleving in een onbepaalde tijd. We zien alle hoofdrolspelers in het paleis van matriarch Margarita jaarwisseling na jaarwisseling. Iedereen rookt en drinkt erop los. Het is wachten op het ‘magische dertiende uur’ (want dan begint de periode van liefde).
Voorlopig is er vooral ellende. Benedikt, zoon van Margarita, verandert als zijn vrouw Fannie (piloot) crasht. Fannies dood werpt een schaduw op de familie. Zijn nieuwe vrouw, Fannies zus Faina, wordt nooit echt geaccepteerd.
Vrouwen zijn hier de leiders, actiehelden, openen champagneflessen. Mannen zijn huwelijksmateriaal en beklagen zich over ontrouw van hun vrouwen. ‘Ze bezocht verschillende vrouwenfeestjes en dronk tot de vroege ochtend!’ Benedikt en zijn zoon Hugo zijn lege persoonlijkheden. Margarita ziet het zelf ook: ‘Iets gebeurde er met het mannenbloed. Ze bleven kinderen.’
Deze neo-sf-fantasy-familiesoap is aardig maar niet boeiend genoeg om je op het puntje van de stoel te krijgen. Daarvoor duurt de film ook veel te lang (ruim twee uur), zijn de scènes te veel theaterachtig (zonder écht interessant te worden) en voel ik me als kijker niet betrokken bij deze karakters. De leeftijden kloppen ook van geen kant (oma en kleinzoon ogen even oud) maar dat kun je misschien nog toeschrijven aan de fantasie. Misschien was een achtdelige serie een beter idee geweest om dit fantasiekoninkrijk tot zijn recht te laten komen.
Wat de film laat liggen aan verhaal, biedt het wel in het ongelooflijk mooie set design. Die verdient op zijn minst een Oscarnominatie, als die prijs zich nog serieus wil nemen.
5 februari 2021
IFFR 2021 (februari-editie): Deense grimmigheid in gretig opgeklopte vertellingen
IFFR 2021 (februari-editie): Blik op het binnenland
IFFR 2021 (februari-editie): Zwart-wit en wraak op mannen
IFFR 2021 (februari-editie): Decepties en illusies