***
recensie Gambit
Britse stiff upperlip versus Texaanse cowgirl
door Alfred Bos
De heist komedie Gambit is het soort film dat anderhalf uur weet te charmeren, om daarop te direct te worden vergeten. Perfect vermaak voor een luie zomeravond zonder zorgen, in een stijl die herinnert aan de jaren ’50 en ’60 komedies met Cary Grant of Peter ‘The Pink Panther’ Sellers.
Gambit is geschreven door de gebroeders Coen en hun melige, absurdistische humor typeert de verwikkelingen rond een obscuur schilderij van de Franse meesterschilder Monet. De erg Britse Harry Deane (Colin Firth) werkt als kunstkenner voor de grofgebekte mediatycoon Lionel Shahbandar (Alan Rickman) en adviseert hem bij het uitbreiden van diens kunstcollectie. Hij is het beu door zijn baas doorlopend te worden geschoffeerd en verzint een list.
Daarvoor heeft Deane de medewerking nodig van een plat knauwende en op een trailerpark wonende cowgirl uit de binnenlanden van Texas, PJ Puznowski (Cameron Diaz). De humor komt uit het spelen met culturele cliché’s – soms bevestigen, dan weer op zijn kop zetten – en de tegenstelling tussen personages die niets gemeen hebben, maar door omstandigheden noodgedwongen samenwerken. De combinatie van Britse stiff upperlip en Texaanse rauwdouwerigheid biedt volop gelegenheid tot komisch misverstand.
Blunderende kneus
Dat klinkt flinterdun en het is flinterdun. Colin Firth is voornamelijk bekend om zijn dramatische rollen (The King’s Speech, Tinker Tailor Soldier Spy), maar hij zet de kneuzige doch volhardende Deane met flair neer. Cameron Diaz walst als het simpele provinciaaltje uit cowboyland door alle grollen en verwikkelingen zonder een buikspier te verrekken en ook de bijpersonages (de mediatycoon, de gepensioneerde kolonel, de Japanse zakenlieden, het snobistische hotelpersoneel) zijn archetypes van het hyperbolische soort.
Als voorbeeld moeten Ethan en Joel Coen de Pink Panther-films met Peter Sellers voor ogen hebben gehad. Dat blijkt al direct uit de filmtitels van Gambit, wier cartoonstijl verwijst naar de Inspector Clouseau-films van Blake Edwards. Een blunderende kneus met ambities is altijd geestig, maar Harry Deane is een man van zijn tijd en weet dat hij moet manipuleren om zijn gelijk te halen.
Beschaafde dames
De geestigste bijfiguur is Deane’s directe concurrent, de Duitse kunsthistoricus Martin Zaldenweber (Stanley Tucci) die zijn baantje dreigt over te nemen en daarmee het grote plan om zeep helpt. Zaldenweber is vals, onberispelijk gemanicureerd en übergay. De met beleefdheden uitgevochten verbale duels tussen de twee kemphanen geven de film frisson. Daar staat onderbroekenlol – in dit geval letterlijk – met een kostbare Chinese vaas en een verloren pantalon tegenover. O ja, ook beschaafde dames laten winden.
Gambit is een tussendoortje van de Coen-broers, een script dat ze er op routine en om de verveling te verdrijven moeten hebben opgehoest. Regisseur Michael Hoffman is een solide Hollywood vakman, die keer op keer brave, degelijke films aflevert zonder ooit een keer op te vallen of een hit te scoren. De ideale man om dit aardige, maar vluchtige niemendalletje te draaien.
17 juni 2013