****
recensie The Conjuring
Duiveluitdrijving 2.0
door Cor Oliemeulen
Na de première van The Exorcist tweede kerstdag 1973 in New York brak massahysterie uit en besprenkelden bioscoopbezoekers zich spontaan met wijwater. Veertig jaar later mag je al lang trots zijn als je een onrustige nacht hebt na het kijken van The Conjuring.
Filmbeleving is door de jaren heen sterk veranderd. Tijdens de horrorfilm van William Friedkin, die anno 2013 nog steeds angstaanjagend is en realistisch oogt, vielen destijds sommige bezoekers flauw, anderen moesten onbedaarlijk huilen of verlieten geschokt en gedeprimeerd het filmtheater. De huidige bioscoopbezoeker kan bogen op een dubieuze schat aan ervaring als het gaat om het gadeslaan van horror. Als het journaal op televisie en obscure sites op internet geen uitkomst bieden, kun je altijd nog naar de film.
In de jaren zeventig verdrongen seks, karate en rampen het reguliere filmaanbod. Wat niet in de bioscoop mocht en slechts in vage videotheken onder de toonbank ging, kon je met een beetje mazzel ook zien tijdens uitzendingen van piraten die zich in de ether wisten te dringen zodra Nederland 1 en 2 overschakelden op testbeeld. De liefhebber kon zich laten verwonderen en choqueren door geesteszieken die onzedelijke handelingen met schapen verrichten of fascistoïde medeburgers die mensen in een ondergronds gat uithongeren en er niet voor terugdeinzen om met veel bloedgespetter lichaamsdelen te amputeren.
Klassieke horrorthriller
Tegenwoordig heeft de gemiddelde veertienjarige al zoveel gezien – leeftijdsrating of niet – dat je als filmmaker van goede huize moet komen. Recente remakes van The Texas Chainsaw Massacre zijn flauwtjes ontvangen; als je één Paranormal Activity hebt gezien, heb je ze allemaal gezien. Saw (2004) probeerde nog op intelligente wijze te confronteren met een sadistische seriemoordenaar. Maar regisseur James Wan kreeg kennelijk genoeg van collega’s die in vervolgfilms schaamteloos nieuwe dimensies aan de door hem geïntroduceerde martelporno toevoegden. Met Insidious (2010) greep Wan terug op de formule van de klassieke horrorthriller die het absoluut niet hoeft te hebben van bloed en geweld. Met The Conjuring (2013) weet hij de combinatie van horror en suspense bijna te perfectioneren.
In feite lijkt het afgezaagd dat een aanvankelijk opgewekt gezin een groot, oud huis betrekt en al snel te maken krijgt met mysterieuze verschijnselen. Iemand ontdekt een verborgen kelder vol oud spul met spinnenwebben. Een ander ziet een geest in de spiegel en de hond durft niet naar binnen en wordt spoedig dood aangetroffen. De vader bagatelliseert natuurlijk de onrust terwijl zijn vijf dochters enge geluiden blijven horen, rottend vlees ruiken, tijdens hun slaap aan de benen worden getrokken en de moeder elke ochtend met steeds meer blauwe plekken ontwaakt. Dat alle klokken in het onderkomen steeds op het zelfde tijdstip stil blijven staan, voorspelt dat er in het verleden enge zaken zijn geschied. Inderdaad, clichés zijn soms noodzakelijk.
Echt gebeurd?
Toch is The Conjuring bijzonder meeslepend, vooral door de consistente opbouw, het geloofwaardige acteren, de onverwachte camerahoeken, het geluid en de schrikeffecten. Het verhaal is gebaseerd op de belevenissen van Lorraine en Ed Warren (gespeeld door Vera Farmiga en Patrick Wilson). Het echtpaar stichtte in 1952 de New England Society for Psychic Research en claimde meer dan tienduizend gevallen van paranormale activiteiten te hebben onderzocht. In 1971 worden de Warrens door het gezin Perron gesmeekt hulp te bieden bij het verjagen van duistere krachten uit hun nieuwe huis, plus een hardnekkig gevalletje van exorcisme. Bloedstollend voor de één, popcornvermaak voor de ander.
30 augustus 2013