Enfance, Une

**

recensie  Une enfance

Het recht op zorgeloos opgroeien

door Cor Oliemeulen

Gebroken gezinnen zijn voer voor schrijvers en filmmakers. Hoe integer hun bedoelingen ook mogen zijn, verhalen over kinderen die zijn genoodzaakt op te groeien als beide ouders hun verantwoordelijkheid ontlopen, bieden lang niet altijd nieuwe inzichten.

De Franse schrijver Philippe Claudel lijkt zich sinds zijn sterke filmdebuut Il y a longtemps que je t’aime (2008) meer toe te leggen op sociaalrealisme, naast komedie een van de huidige trends in de Franse cinema. Na het winterse drama in Avant l’hiver  (2013) keert hij terug naar de zomer, waar het verhaal en de toon het tegenovergestelde zijn van zijn romantische komedie Tous les soleils (2011). In zijn vierde speelfilm Une enfance portretteert Claudel de 13-jarige Jimmy (prima debuut van Alexi Mathieu) die zijn weg in een disfunctioneel gezin probeert te vinden.

Recensie Une enfance

Vluchten in een roes
Jimmy’s jeugd speelt zich af in een Noord-Frans industriestadje, waar de regisseur zelf werd geboren en nog steeds woont. Dit Dombasle-sur-Meu groeide gestaag nadat een grote Belgische sodafabriek er zich eind negentiende eeuw vestigde en zoals dat in die tijd vaak ging arbeiderswoningen, scholen en een ziekenhuis bouwde. In een van de typische straatjes met de in rood baksteen opgetrokken huisjes woont Jimmy met zijn kleine broertje Kevin, hun moeder Pris en haar vriend Duke. De enige bewoner die daadwerkelijk de handen uit de mouwen steekt is Jimmy. Hij zorgt niet alleen voor Kevin en zichzelf, maar ontfermt zich soms ook over hun moeder die door drugsgebruik regelmatig in laveloze toestand verkeert.

Hoewel Pris haar best doet haar zoontjes wat liefde te geven, is haar verantwoordelijkheidsgevoel ver te zoeken. Ze vindt het leven lastig genoeg om regelmatig te vluchten in een roes van alcohol en drugs. Haar relatie met de uitgesproken en agressieve Duke (Pierre Deladonchamps, in 2013 doorgebroken in L’inconnu du lac) maakt de situatie er niet beter en gezelliger op in huis. We zien Duke pas vrolijk als hij kan wapperen met bankbiljetten, verkregen door louche activiteiten. Hij dwingt ook Pris haar steentje bij te dragen.

Recensie Une enfance

Zonder dromen
Jimmy lacht nooit. Hij laat het allemaal maar over zich heen komen zonder dat hij in opstand komt of hij zich uit over zijn gevoelens. Als de leraar op school aan de kinderen vraagt wat hun dromen zijn, antwoordt Jimmy: “Ik heb geen dromen.” Hij maakt nauwelijks contact met anderen en heeft geen vrienden. En in de zomervakantie, als Kevin een tijdje naar oma mag en het meisje dat hij leuk vindt met haar familie vertrekt, worden Jimmy’s dagen langer en leger en is het de vraag wanneer de bom barst. Echter Philippe Claudel laat zijn jeugdige protagonist niet ontploffen en kiest daarmee voor een drama dat blijft verstoken van verrassingen. We missen een serieus conflict en blijven tevergeefs hopen op een krachtige plottwist.

Daarentegen is Claudels Une enfance sfeervol gefilmd en een integer onderzoek naar volwassen worden. Er is een mooie balans tussen het grauwe arbeidersleven in het industriestadje en de omringende natuur waarin een opgroeiende jongen, die recht heeft op onschuld, plezier en zorgeloosheid, keuzes moet maken omdat hij botst met zware omstandigheden, terwijl hij zijn enige vrijheid proeft op zijn fietsje. Maar hopeloos is de situatie gelukkig niet, wat blijkt uit het slotfragment als we eindelijk iets van een gelukzalige grijns op Jimmy’s gezicht zien.

 

11 oktober 2015

 

MEER RECENSIES