Sol LeWitt

***

recensie  Sol LeWitt

Nederland gek op Amerikaanse minimal artist

door Mirthe van Lieshout

Nederlandse kunstliefhebbers waren gek op Sol LeWitt. De Amerikaanse kunstenaar werd al in 1968 gevraagd door onze grote musea en de tentoonstellingen waren een enorm goed bezocht succes. Waarom had Nederland zo’n bijzondere band met deze grondlegger van minimal art?

In de documentaire van Chris Teerink wordt dit langzaam duidelijk aan de hand van gesprekken met Nederlandse curatoren, museumdirecteuren en bevriende kunstenaars. LeWitt (1928-2007) was een invloedrijke kunstenaar die wordt beschouwd als grondlegger van de conceptuele kunst, in het bijzonder minimal art. Zowel inhoudelijk als in omvang ging hij verder dan we voorheen ooit gezien hadden. De film besteedt veel aandacht aan wat voor klus het was de gigantische werken te vervaardigen. En dat geeft een buitengewoon charmant kijkje achter de schermen van de moderne kunstwereld.

Ongelooflijk geduld
Alleen al de instructies waarmee LeWitt zijn assistenten aan het werk zette, zijn een welkome toevoeging. Bijvoorbeeld bij de muur waarop ze lijnen moesten tekenen: ‘Not straight not touching’. Vervolgens het proces: het aanbrengen van de kunstwerken kostte zo’n drie maanden, en het verwijderen nog eens twee. Met een ongelooflijk geduld zien we LeWitts team puzzelen met de instructies, lijnen aanbrengen en inkleuren. Maar geen enkele wanklank van de assistenten die aan het woord komen: met veel lof spreken ze over de kunstenaar en zijn werk. Ze genieten van het monnikenwerk dat ervoor nodig is om het tot stand te brengen. De beelden van de vervaardiging verrijken de werken.

Sol Lewitt

Over de kunstenaar zelf leren we mondjesmaat wat meer. Hij zocht de publiciteit nooit op: hij kwam niet naar openingen en deed geen televisieoptredens. Daardoor moeten we het hebben van één audio-opname uit 1974, enkele foto’s en de gesprekken met vrienden en collega’s. Die vertellen ons zijn visie op kunst, en op zijn eigen rol daarin. Die beschouwingen zijn soms moeilijk met elkaar te verbinden want ze zijn schijnbaar tegenstrijdig. Zo vertellen bevriende kunstenaars dat hij de ideeën belangrijker vond dan de uitvoering. Maar van de assistenten horen we dat de aandacht voor de uitvoering juist bijzonder groot was en dat esthetiek voor LeWitt de reden was dat hij het ‘nodig’ vond zijn werken te maken.

Exact geformuleerde opdracht
Die esthetiek wordt heel mooi duidelijk gemaakt in de film. De scènes zijn verweven met beelden van het aanbrengen van een van LeWitts grootste projecten: muurtekening #801, Spiral, dat in 2010 voor de derde keer in het Bonnefantenmuseum te zien is. Twee officiële assistenten uit New York en zes kunstenaars voeren de exact geformuleerde opdracht uit. Aan de binnenkant van de koepelzaal (‘de citruspers’) brengen ze met blauwe tape een dunne spiraal op de muren aan. De afstand tussen de lijnen is 10 cm, 143 omwentelingen maakt het kilometerslange plakband. Een heel precies ‘werkje’ dat niet in één keer goed gaat. Daarna wordt de hele zaal twee keer zwart geverfd. Het tape wordt weggehaald en een witte spiraal op de zwarte muur wordt zichtbaar. Vervolgens worden witte, hoekige sculpturen (Complex Forms no. 8), een gift van de royale LeWitt aan het museum, uitgepakt en in de zaal gezet. Zodra deze ijsschotsen zijn uitgepakt tegen de achtergrond van de spiraal zie je het esthetisch prachtige resultaat.

 

2 december 2012

 

MEER RECENSIES