Top 5 en miskleun 2018

Deel 1: Cor Oliemeulen
Top 5 en miskleun van 2018

Three Billboards Outside Ebbing, Missouri

Zeven recensenten van InDeBioscoop bespreken hun vijf favoriete films die dit jaar in Nederland in première gingen. Traditioneel kiest iedereen ook de Miskleun van het Jaar én een film die een bioscooprelease had verdiend. Tot en met Oudjaarsdag lees je hier elke dag een persoonlijke terugblik op het filmjaar 2018.

Cor Oliemeulen door Cor Oliemeulen

Er verschenen dit jaar zoveel bijzondere films in de Nederlandse bioscoop dat niet iedereen het aandurfde om een top 5 in elkaar te draaien. De volgende kandidaten vielen net buiten mijn jaarlijstje: Shoplifters (alle films van Japanner Hirokazu Koreeda zijn zó oprecht), November (donker, grappig, maar vooral vreemd Ests sprookje), Todos lo saben (de Iraanse filmmaker Asghar Farhadi weet als geen ander mysterie met psychologie te mengen), The Florida Project (het zou je moeder maar wezen!) en Leave no trace (het zou je vader maar wezen!).

 

5. – BURNING

Franse filmcritici maakten gretig de vergelijking met Jules et Jim (1962) van François Truffaut waarin het personage van Jeanne Moreau balanceert tussen twee mannelijke aanbidders. Ikzelf moest denken aan L’Avventura (1960) van Michelangelo Antonioni waarin de vrouwelijke protagonist plotseling verdwijnt en niet meer terugkeert. In een van de meest poëtische scènes van Burning zien we het meisje sensueel dansen in de avondschemer onder de klanken van Miles Davis. Het wordt niet duidelijk of zij zal kiezen voor de rijke, goedopgeleide charmeur of de simpele plattelandsjongen wiens wanhopige zoektocht we zullen volgen. De Zuid-Koreaanse regisseur Chang-dong Lee is een begenadigde cineast die je van begin tot eind in een vertelling sleurt om je ontredderd achter te laten. Hopelijk hoeven we weer niet acht jaar te wachten op een nieuw meesterwerk (zijn vorige film Poetry dateert uit 2010).

 

4. – PHANTOM THREAD

Dat was het dan voor drievoudig Oscarwinnaar Daniel Day-Lewis, de beste filmacteur van een generatie! Phantom Thread, geregisseerd en geschreven door Paul Thomas Anderson, betekende het zelfgekozen einde van DDL’s imposante carrière. De ‘Engelse Robert De Niro’ leefde zich ook ditmaal akelig natuurgetrouw in als de zelfingenomen, volkomen aan zijn vak toegewijde Reynolds Woodcock (ditmaal ging Day-Lewis bijna een jaar lang in de leer bij een kostuumontwerper van een New Yorks balletgezelschap totdat hij zelf een beroemde jurk van een Spaanse modeontwerper perfect in elkaar kon zetten) in de Londense jetset van de jaren vijftig. Woodcock laat zich uiteindelijk strikken door muze Alma (Vicky Krieps), die hun romantische onderonsjes slechts op een zeer drastische manier kan afdwingen.

 

3. – DOGMAN

Ook toegewijd aan zijn vak is Marcello, een gescheiden hondenverzorger, in een godverlaten voorstadje van Rome. Hij verkoopt kleine porties cocaïne onder de toonbank om af en toe een duikreisje met zijn puberdochter te kunnen bekostigen. Zijn dubieuze vriendschap met een flink uit de kluiten gewassen aso brengt hem langzaam in de nesten, vooral omdat de sullige goedzak Marcello bang is om deze agressieve crimineel diensten te weigeren. Dogman is een onverwacht meesterwerk dat diepgeworteld is in de traditie van het Italiaanse neorealisme. Regisseur Matteo Garonne (Gomorra, 2008) produceerde de krachtigste finale van alle films in 2018 die ik zag.

 

2. – THE DEATH OF STALIN

De politieke satire, laverend tussen subtiel en snoeihard, de karrenvracht aan ellendige intriges en het gehannes met het lijk van de gelijknamige Russische dictator maken The Death of Stalin de beste komedie en een van de meest originele films van het jaar. Tussen het acteergeweld is er een opvallende rol voor Steve Buscemi die ons ruim twintig jaar lang liet wachten op een glansrijke performance. Na zijn rol van falende ontvoerder in Fargo (1996) speelt de Amerikaanse acteur te midden van een voornamelijk Engelse sterrencast de ogenschijnlijk charismatische, maar uiterst geslepen Nikita Chroesjtsjov die Joseph Stalin zou opvolgen als leider van de Sovjet-Unie. The Death of Stalin is het ene moment hilarisch grappig en het andere moment pijnlijk schrijnend, en weet zich ondertussen vrij goed aan de historische feiten te houden.

 

1. – THREE BILLBOARDS OUTSIDE EBBING, MISSOURI

Laat nu ook Frances McDormand in datzelfde Fargo van de gebroeders Coen haar laatste geweldige rol spelen voordat ze vriend en vijand zou verbazen als de verpersoonlijking van de rouwende, maar uiterst strijdbare moeder Mildred Hayes, die de terminaal zieke politiecommissaris (Woody Harrelson) van een ingeslapen stadje verantwoordelijk houdt voor het feit dat de moordenaar van haar dochter niet is opgepakt. Een ijzersterke cast speelt het onvoorspelbare misdaadverhaal van regisseur/scenarist Martin McDonagh (In Bruges, 2008) die opnieuw hilarische en zwart-komische fragmenten allerminst schuwt. Ik wist het al op 5 januari: dit is één van de filmische hoogtepunten van het jaar waarbij het niet bij een enkele kijkbeurt zou blijven.

 

Mandy

Miskleun van 2018:

MANDY

Tijdens een gemiddelde horrorfilm moet ik vaker lachen dan griezelen en stoor ik me regelmatig aan clichés en goedkoop effectbejag. Ik huiver wel als Nicolas Cage voor de zoveelste keer diens zelf verzonnen acteerstijl nouveau shamanic de vrije loop laat. Liefhebbers van Mandy (‘mijn kettingzaag is groter dan de jouwe’) plakken graag andere etiketten op dit gewelddadige wraakgenre, bijvoorbeeld mysterie, fantasie of hallucinerend avontuur. Het zal wel toeval zijn dat Jóhann Jóhannsson met Mandy zijn laatste soundtrack afleverde voordat hij zijn laatste adem uitblies. Zonder de effectieve muziek van deze gerenommeerde IJslandse componist en de rode filters voor de lens was deze horrorkitsch vast alleen maar op dvd verschenen.

 

Gemist in de bioscoop:

ROMA

Misschien wel de mooiste film van 2018 verscheen pas in december …op Netflix. EYE Amsterdam draait Roma weliswaar, maar dat biedt dit prachtige drama van Alfonso Cuarón nog geen officiële Nederlandse bioscooprelease. We volgen gedurende een jaar enkele episodes van een uiteenvallend gezin uit de hogere middenklasse in Mexico-Stad jaren 70, gezien door de ogen van de inwonende dienstmeid Cleo, die zelf ook de nodige tragiek krijgt te verwerken. Was de cinematografie in Children of Men en Gravity al soms duizelingwekkend, de Mexicaanse regisseur heeft Roma geschoten op 65mm met een ongeëvenaarde cameravoering vol dolly shots en uiterst langzame pan-effecten, waardoor je extra veel van de omgeving krijgt te zien (zonder dat je zeeziek wordt zoals bij veel hedendaags camerawerk). Een prachtig voorbeeld is de tumultueuze studentenopstand, die op ‘veilige’ afstand wordt gefilmd door het raam van een hoger gelegen winkelpand maar met een subtiele beweging binnen uitmondt in een koelbloedige afrekening door een eerder opgevoerd personage. Als één film dit jaar een groot filmdoek verdiende, is het Roma, niet voor niets winnaar van de Gouden Leeuw in Venetië.
 
25 december 2018 

 

Deel 2: Sjoerd van Wijk
Deel 3: Yordan Coban
Deel 4: Alfred Bos
Deel 5: Ralph Evers
Deel 6: Bob van der Sterre
Deel 7 (slot): Tim Bouwhuis