Deel 4: Ziekelijke jaloezie, Laurie’s memoires en verloren arcade
door Suzan Groothuis
In dit vierde deel van het International Film Festival Rotterdam volgen we een jaloerse partner in Lissabon, zijn we getuige van Laurie Andersons prachtige memoires en zien we de verloren kracht van spelletjeshallen in New York, waar de arcades ooit hoogtij vierden.
Ziekelijke jaloezie
Als de jonge arts Fabian geconfronteerd wordt met een jonge vrouw – sprekend zijn ex – die sterft op zijn operatietafel, slaat er iets in hem om. Hij besluit naar Lissabon af te reizen, op zoek naar zijn ex-geliefde Doro, om te repareren wat er stuk is gegaan. Doro heeft intussen een nieuwe start gemaakt in de warme, kleurrijke Portugese hoofdstad. Ze werkt bij een architectenbureau en is net verhuisd. Enigszins overrompeld is ze, wanneer Fabian ineens voor haar neus staat. Maar het pad van de liefde is onbegrensd en zij besluit hun relatie weer een kans te geven. Eind goed, al goed zal je denken, maar van meet af aan broeit er iets en weet je dat de relatie gedoemd is te mislukken. En jawel, Fabians ziekelijke jaloezie speelt weer op, de reden waarom hun relatie eerder strandde. Zoals de woeste golven aan de Portugese kust woedt er ook een storm in Fabians hoofd: het lukt hem maar niet om controle te krijgen op zijn paranoia en obsessieve afhankelijkheid.
Fado borduurt voort op het thema ‘jaloerse partners in films’ en als kijker wordt je steeds verder meegevoerd in de donkere krochten van Fabians hersenspinsels. En zo leidt regisseur Jonas Rothlaender je naar de genadeloze eindscène, waarin hij aantoont dat ziekelijke jaloezie tot ernstige gevolgen kan leiden. Een conclusie die de kijker allang getrokken had. Voeg daaraan toe een geforceerde scène waarin een uitzinnige Fabian losgaat in een club. Dans en brul het er maar uit jongen, je liefde kan je er niet meer mee redden.
Collage van herinneringen
Een van de pareltjes van dit IFFR jaar is van de hand van multimedia-artiest Laurie Anderson. We kennen haar ook als echtgenote van de in 2013 overleden Lou Reed en als musicus (na het zien van deze film gelijk prachtplaat Big Science opgezet). Terug naar Heart of a Dog, een experimentele film waarin Laurie Anderson het verlies van haar terriër Lolabelle een plek geeft, maar tegelijkertijd stilstaat bij het overlijden van haar moeder, haar jeugd en de wijze waarop de Amerikaanse samenleving na 9/11 is ingericht.
Pretentieus zal je denken, maar Heart of a Dog is een prachtige, integere collage van beelden, herinneringen, mijmeringen en bevlogenheid. De onderwerpen, hoe ver ze ook uiteen liggen, komen dankzij Laurie Andersons serene voice-over tot elkaar. Zo verwijst ze naar de lucht, blauw, open en vrij, maar vanuit diezelfde lucht kan ineens een aanval komen. Zoals de 9/11 catastrofe, maar ook haar hond Lolabelle die ineens door woeste vogels werd aangevallen.
De dood neemt een centraal thema in in Andersons film. Ze verbindt het verlies van dierbaren aan het Tibetaanse boek der doden, wat leidt tot een prachtige uiteenzetting. Heart of a Dog is een film waardoor je je laat meevoeren, als een soort meditatie, leidend door Andersons stem. Een film die raakt tot diep in je ziel maar ook nog genoeg humor bevat om te relativeren.
Het belang van de arcade
Het openingsshot van The Lost Arcade voert de kijker door de New Yorkse metropool, eindigend bij wat ooit een ontmoetingsplek voor gamers was: de Chinatown Fair, een legendarische arcade (ofwel spelletjeshal). Met deze scène, waarin zowel mysterie, fascinatie als de grootsheid van de stad terugkomen, zetten regisseur Kurt Vincent en schrijver Irene Chin direct de toon. De arcade als een plek waartoe je je aangetrokken voelt, in de stad maar toch een wereld op zich.
De rest van de film verhoudt zich meer tot een documentaire, met beelden van vervlogen arcade-tijden en de mensen die er op af kwamen. De arcade, in het smoezelige New York van de jaren zeventig en tachtig, was een plek waar jongeren zich urenlang konden vermaken. Spelletjes als Pacman en Streetfighter waren grote hits en trokken massa’s jongeren die gretig hun centjes in de machines wierpen.
Buiten de aantrekkingskracht van de games is de gemeenschapszin opmerkelijk: jongeren die normaal gesproken buiten zouden gaan hangen, zochten nu hun vermaak in de arcade-hallen. De hang naar competitie speelde daarbij ook een grote rol: wie is de beste en onverslaanbaar? Met de concurrentie van spelcomputers als Playstation en Xbox waren de arcades genoodzaakt hun deuren te sluiten. Zo ook de legendarische Chinatown Fair, met pijn in het hart van de eigenaar, zijn fanatieke medewerkers en de bezoekers. Anno nu is er weer nieuw leven in de arcades geblazen met een gemoderniseerde arcade, opgericht door vaste klant Henry Cen en de heropening van Chinatown Fair. Op eigen wijze spelen de eigenaars in op de vraag van nu, waarbij de filmmakers tonen hoe moeilijk het is het hoofd boven water te houden. Wat de toekomst is van deze arcades is de vraag.
The Lost Arcade geeft, buiten nostalgische beelden van de arcades in hun hoogtijdagen, het belang weer van het behoud van deze plek en hun unieke gemeenschap. Een inkijkje in een bijzondere kosmos en wat blijven ze leuk, die oude arcade-games.
6 februari 2016
VERSLAG IFFR 2016 Deel 5 (slot)